De rechtbank in Den Haag heeft de bezwaren van zes Surinaamse organisaties tegen het op 19 december aanbieden van de nationale excuses voor het slavernijverleden door de Nederlandse regering afgewezen. Direct na de uitspraak liepen de emoties op de publieke tribune hoog op, aldus bericht de NOS.
De organisaties hadden een Kort Geding aangespannen tegen het kabinet. Eind vorige maand lekte uit, dat het kabinet op 19 december de langverwachte excuses voor het Nederlandse slavernijverleden wil aanbieden. Dat is onverwacht snel. De organisaties vinden dat de excuses te vroeg komen, zonder overleg en op een overhaaste manier.
Het gaat om de stichtingen Wi Kon Na Wan, Mart Radio, Eer en Herstel, Afro-Caribische levensbeschouwing en Spiritualiteit, Keti Koti en de vereniging Wi-Sten.
Zij deden voor de rechter een beroep op de openbare orde en op de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Maar, dat zijn bevoegdheden die burgers hebben, hier gaat het om de overheid. Daarom snijden deze argumenten in dit geval geen hout, oordeelde de rechtbank.
Verder is er sprake van een ethische kwestie, sprak de rechter. De organisaties betoogden dat het kabinet de zorgvuldigheidsnorm heeft geschonden, maar de Staat is niet verplicht om excuses aan te bieden. Het is iets waartoe de Staat zich moreel verplicht voelt. Dat kan alleen afgewogen worden door de Staat zelf en daarom kan een rechter niet ingrijpen, zo redeneerde de rechtbank.
De Surinaamse organisaties eisten een verbod op nationale excuses vóór 1 juli volgend jaar. Er lopen nog onderzoeken naar de precieze rol van Nederland bij de slavenhandel. Volgens de organisaties moet het kabinet die onderzoeken afwachten, omdat anders niet duidelijk is waarvoor Nederland precies excuses aanbiedt. Ook wilden ze betrokken worden bij de voorbereidingen.
Volgens de landsadvocaat is er geen sprake van onzorgvuldig bestuur, juist omdat er de afgelopen jaren met veel mensen en belangenorganisaties, en op veel momenten, is gesproken over het slavernijverleden en hoe daarmee om te gaan. Dat mondde uit in het advies van vorig jaar zomer om excuses aan te bieden.
Ook betoogde de landsadvocaat dat degene die excuses maakt, daar zelf over gaat: “Die heeft een bijzonder grote ruimte om excuses te maken, namelijk aan wie, over wat en wanneer.” Maar, hij zei ook dat het kabinet het zeer betreurt dat mensen zich gekwetst voelen en dat het totaal niet de bedoeling was: “De Staat beseft dat er moet worden geluisterd en na al het geuite wantrouwen, ook hier, zou ik zeggen dat de Staat nog veel heeft te leren.”
De organisaties vinden 1 juli een betere datum, omdat op die dag in 1863 Nederland officieel de slavernij afschafte.
