Over een paar dagen neemt een van de meest bizarre sportevenementen met een mondiaal karakter een aanvang. Het gaat om het wereldkampioenschap (wk) voetbal dat gehouden wordt in Qatar. Door de voormalige Fifa-baas Sepp Blatter is laatst gezegd, dat het WK Voetbal nooit in Qatar had moeten worden gehouden. Onder leiding van Blatter hebben de lidlanden de zegen gegeven aan Qatar voor het ‘hosten’ van een der grootste sportevenementen die de wereld kent. Dat heeft voornamelijk te maken met de ernstige schending en uitbuiting van de werkers die de stadions hebben gebouwd.
Tegenover de mooie stadions die u op tv gaat zien gaat schuil het bloed van vele arbeiders die door bedrijfsongevallen het leven lieten in diezelfde stadions. De Qatarezen hebben een enorm bloedbad aangericht en een mensenoffer gebracht om de stadions en de overige faciliteiten te bouwen. De superrijke golfstaat weigerde om een paar dollars te besteden aan de veiligheid van de werkers. Dat was immers in hun ogen niet nodig, omdat er in landen als India, Pakistan, Bangladesh en vele Afrikaanse landen er grote rijen mensen staan om in dit land te worden uitgebuit. De mensenrechten met, name de rechten van vrouwen en mensen met een bijzondere seksuele geaardheid, worden in Qatar ook met de voeten betreden. De rijke Golfstaten hebben nagenoeg zonder uitzondering een ding gemeen: zij denken dat ze met hun oliedollars alles kunnen kopen. En het WK hebben ze ook letterlijk gekocht, bij de schandalen zouden de lokale Fifa-vertegenwoordigers ook zijn betrokken. Er zou letterlijk met tassen geld zijn gesjouwd waaruit bruine enveloppes met geld aan bondsbestuurders zouden zijn gegeven. De naam van de Qatarese voetbalofficial Mohamed Bin Hammam ligt nog vers in het geheugen.
Over enkele dagen begint dus een controversieel WK, maar ons land en eigenlijk de wereld is niet in een WK-sfeer. Enkele dagen voor het WK zijn veel topsporters nog wedstrijden aan het spelen in hun zware competities. Menig topsporter zien we afhaken door blessures die ze in de laatste dagen nog in hun competities oplopen. Het is gebruikelijk dat de landenteams ruim van tevoren gaan acclimatiseren in de landen waar het WK wordt gespeeld. Dat schijnt nu dus niet het geval te zijn. De kracht van het kapitaal en de corruptie die diep wortel heeft geschoten binnen de Fifa, blijkt uit het tijdstip waarop het WK wordt gespeeld.
In de recente geschiedenis is het voor het eerst dat het WK niet midden in het jaar, maar aan het eind van het jaar wordt gespeeld. Qatar zelf is niet een land met een voetbalcultuur. Het zijn de leiders van het land die kennelijk een persoonlijke wens hebben gehad om met de kracht van het geld een WK eens in hun land te organiseren. Het doet daarom, tegen de achtergrond van de uitbuiting van de werkers en de dodelijke ongevallen en de mensenrechtenschendingen, een beetje aan de Olympische Spelen in Duitsland onder Hitler en aan het WK in 1978 onder de militaire dictator Vidella in Argentinië denken. Van dit laatste WK wordt bijvoorbeeld gezegd dat er stemmen waren in Nederland, die 4 jaar terug vice wereldkampioen voetbal was geworden in West Duitsland, om het WK van Argentinië te boycotten, vanwege de mensenrechtenschendingen en de verdwijningen van activisten in het land.
Decennia later zijn de ouder geworden spelers van Nederland terug gegaan naar Argentinië om de mensen van daar te vragen of ze toen een goed besluit hadden genomen om toch op bezoek te komen in een land en op een WK dat georganiseerd werd om de ego van een militaire dictator te strelen. Het antwoord van de Argentijnen in een documentaire was een volmondig ‘ja’: de komst voelde aan als een soort bevrijding. Met de sportploegen kwamen hele horden journalisten en cameraploegen mee die overal in het steden uitwaaierden. Op de donderdagmiddag (om 15.30 uur) zag men op de Plaza de Mayo in Buenos Aires de Dwaze Moeders met de witte hoofddoekjes hun rondjes lopen. Ze lopen er nog steeds, ze willen weten waar hun kinderen en kleinkinderen of hun broers en zussen zijn gebleven. Ze willen degenen die verantwoordelijk zijn voor hun verdwijning doen berechten.
De vraag rijst nu of de aanwezige wereldpers in Qatar de vrijheid zal krijgen om in het land uit te waaieren en openlijk te praten met migrant workers, met vrouwen, met niet-moslims en met leden van de LGBT-community, zo die community openlijk in het land bestaat. Qatar koopt goede reclame door mensen te betalen om goede tweets en fb-posts over het land te doen. Je kan er zelfs een bezoek aan het land mee winnen. Het is best wel mogelijk dat er een zeer strakke organisatie is, dat kan Qatar wel kopen, en dat de aanwezige wereldpers slechts in bepaalde delen van de steden en op bepaalde routes worden begeleid waar ze mogen filmen. Het kan een situatie worden van begeleide bezoeken als in Noord-Korea en China. Het begeleiden van mensen, zogenaamd als bescherming, is in het land niet vreemd.
Vrouwen mogen een een heleboel dingen in het land niet doen zonder een mannelijke begeleider. Ook mogen buitenlandse werknemers in het land niet werken zonder een begeleider, die dan heer en meester en verantwoordelijk voor deze vreemdeling is. Dit zogenaamd ‘kafala systeem’ is formeel afgeschaft maar komt nog in de praktijk voor, omdat het diep in de Qatarese cultuur ligt.
Milieugroepen uit de hele wereld verwijten Qatar (en de FIFA) een enorme energieverspilling door totaal overbodige airco die massa’s stroom zal verbruiken in de stadions in het hete land en die een flinke impact op het klimaat zullen hebben. Het grootste deel van “het vuile en gevaarlijke werk” wordt in Qatar uitgevoerd door mensen uit India, Nepal, Bangladesh, Pakistan, Sri Lanka en de Filipijnen. Zij werken vooral als huishoudhulpen (lees huisslavinnen) of als arbeiders in de bouw van onder meer de grote voetbalstadions en andere nieuwe infrastructuur voor het WK. De misbruiken zijn al lang bekend: ondanks de grote rijkdom in de Golfstaten werken de gastarbeiders lange werkdagen voor een hongerloon, worden ze soms maanden niet betaald, hebben ze geen enkele vorm van verweer en mogen ze zelfs niet van baan veranderen of terugkeren naar hun land zonder toestemming van de werkgever. Ze leven in erg slechte behuizing met weinig voedsel of medische voorzieningen, en moeten in erg gevaarlijke omstandigheden werken in de hitte.
Volgens de Britse kwaliteitskrant The Guardian zouden er zeker 6.500 van die gastarbeiders zijn omgekomen tijdens de bouw van de stadions en hotels voor het WK in Qatar.
Het WK is er, het is een hoogtepunt voor sporters en landen die men niet wil overslaan, maar het zal geen normaal WK worden. Er zijn Europese steden die normaal grote sportevenementen op grote schermen uitzenden, maar een aantal steden zal dat dit jaar niet doen. Surinamers storen zich minder aan de wereldpolitiek en zullen te zijner tijd door de uitzendingen wel bijdraaien.
