Agenten van het politiebureau Albina hebben op 17 oktober vijf jeugdige verdachten (11-16 jaar) voor seksueel misbruik van een negenjarig meisje aangehouden. Het gaat hierbij om een broer van het meisje en vier buurjongens. Naar zeggen van het meisje, heeft haar 11-jarige broer goederen en geld in ontvangst genomen van de buurjongens en in ruil daarvoor mochten zij haar seksueel misbruiken.
De samenleving reageert heel erg geschokt hierop. Men kan het gewoon niet bevatten dat de jongens tot zo’n daad zijn overgegaan. Een broer dient zijn zusje immers te beschermen, zo redeneren velen. Een burger stelt, dat begeleiding noodzakelijk is, zodat de samenleving later niet in verval raakt.
Aan kind-en jeugdpsycholoog Juljo Cruden werd door de redactie van Dagblad Suriname de vraag gesteld, welke factoren een rol zouden kunnen hebben gespeeld dat de broer van het slachtoffer en de buurjongens tot deze daad zijn overgegaan. Cruden geeft aan, dat het moeilijk is om factoren op te noemen, omdat zeker meerdere factoren een rol kunnen hebben gespeeld. In het geval van de broer zou het materialisme, armoede of geen verantwoordelijkheidsbesef kunnen zijn en “alles wat je maar zou kunnen bedenken”, stelt de psycholoog. “Hoe zit het met het moreel kompas, is wel een belangrijke vraag. Een moreel kompas komt voort uit je levensloopbaan, uit de waarden die je van huis uit meekreeg, de ervaringen die je hebt gehad en de eigen kijk op keuze. Je moreel kompas helpt je om onderscheid te maken tussen goed en slecht.”
Factoren van de dader
“Bij seksuele grensoverschrijdingen of misbruik bij jongeren moeten we gauw denken aan jongeren die volop in ontwikkeling zijn en daar hoort experimenteergedrag bij. Soms gaan ze daarbij over hun eigen grenzen of die van een ander”, zegt Cruden. Volgens de psycholoog zijn jongeren zich soms onvoldoende bewust van de grenzen van zichzelf en die van anderen. Ze weten niet hoe ze dit bij een ander moeten herkennen of ze vinden het moeilijk om hardop uit te spreken wat ze wel of niet prettig vinden. Ook kan groepsdruk een rol hierbij spelen en/of de invloed van alcohol of andere drugs. Maar ook de normen en waarden die men van huis uit krijgt. Als iemand in de jonge jaren ook zelf misbruikt is, kan dit ook een grote rol spelen, stelt Cruden.
“Enkele andere risicofactoren die te maken hebben met ouder-kind relaties kunnen zijn fysieke of emotionele afwezigheid van de moeder, door bijvoorbeeld verslaving, psychiatrie of een verstandelijke beperking. Het ontbreken van een ondersteunende relatie tussen ouder en kind, en tekort aan opvoedingsvaardigheden bij de niet-plegende ouder. Huiselijk geweld in het gezin, verstoorde interactiepatronen of verstoorde gezinsrelaties en als laatst risicofactoren in de verdere omgeving, zoals een beperkt sociaal netwerk, geïsoleerd leven, wonen in een omgeving met veel geweld enzovoorts.”
Gevolgen voor het slachtoffer
Cruden geeft aan, dat seksueel misbruik zowel op korte als lange termijn gevolgen heeft voor kinderen. “Hoewel de mate waarin de ontwikkeling onder druk komt te staan kan verschillen, hebben veel slachtoffers lang last van het misbruik dat ze hebben meegemaakt. Ze kunnen worstelen met wantrouwen en loyaliteitsconflicten. Verder wordt seksueel misbruik geassocieerd met een relatief vroeg beginnen met seksuele handelingen, tienerzwangerschap, aandachtsproblemen, PTSS en depressie. Ook is er een verhoogd risico op poging tot suïcide bij jongeren.”
De psycholoog zegt verder, dat kinderen en hun ouders na seksueel misbruik kwetsbaar worden. Ouders belanden hierdoor soms in een overlevingsmodus. In die modus is geen ruimte voor andere taken dan ‘overleven’ en ze kunnen hierdoor moeite gaan hebben om informatie te verwerken. Alledaagse taken kunnen ondergeschikt raken en bepaalde aspecten van hun leven kunnen ouders gaan verwaarlozen, zoals hun gezondheid, hun beroepsmatig- en sociaal functioneren en het huishouden.
Begeleiding voor het slachtoffer en de dader
Professionele begeleiding is erg belangrijk voor de dader en het slachtoffer, zegt Cruden. Maar ook geeft hij aan, dat dit heel erg ingewikkeld is. “Je moet rekening houden met de ontwikkelingsfase, heel serieus en secuur te werk gaan en eerlijkheid staat hoog. Ook de ouders moeten begeleid worden waarbij je extra alert moet zijn op de emotionele toestand waarin ze verkeren na de bekendmaking van seksueel misbruik van hun kind. Rekening houdende met reacties zoals emotionele verdoving. Professionals kunnen ouders informeren over de verschillende reacties die zij kunnen ervaren en deze normaliseren door middel van psycho-educatie.”
Iets wat met z’n allen gedaan kan worden is meer aandacht voor preventie, stelt de psycholoog. Hij geeft daarbij aan, dat verschillende interventies kunnen worden ingezet om deze vorm van kindermishandeling te stoppen, herhaling te voorkomen en schadelijke gevolgen te beperken. “Zo zijn er preventieve interventies voor gezinnen met een verhoogd risico, interventies om het te stoppen en veiligheid te bevorderen, en interventies die gericht zijn op behandeling en herstel van de gevolgen”, aldus Cruden.
SK
