Christopher Columbus heeft op 12 oktober 1492 voet aan wal gezet op één van de eilanden van de Bahamas. Dit is de reden waarom er nog in enkele landen 12 oktober als Columbusdag wordt herdacht. Het doel van Columbus en dat van zijn opvolgers was om ten koste van alles zoveel als mogelijk rijkdom in de ‘nieuwe wereld’ te vergaren. In de eerste plaats ging de belangstelling uit naar goud en zilver en in een later stadium ook naar de productie en export van landbouwproducten als grondstoffen voor de industriёle ontwikkelingen in de Europese landen. Uiteindelijk hebben naast de Verenigde Staten van Noord-Amerika, de Europese landen Spanje, Portugal, Frankrijk, Engeland, het Koninkrijk der Nederlanden, Duitsland, Denemarken, Noorwegen, Zweden en Zwitserland geprofiteerd van wat na Columbus aan welvaart is gecreёerd.
De gecreёerde welvaart is in eerste instantie ten koste gegaan van een grote ramp onder oorspronkelijke bewoners van de Amerika’s en het Caribisch gebied. Ongeveer 70 miljoen inheemsen hadden de Amerika’s vóór de komst van Columbus al duizenden jaren bewoond. Uiteindelijk werd 95% van de inheemsen in de Amerika’s door het overweldigende geweld, landroof, slavenhandel en slavernij van uitlopende Europese naties de dood ingejaagd. De inheemsen zijn ook ten onder gegaan door allerlei ziektes die uit Europa naar de Amerika’s zijn overgebracht.
Ook in Suriname was de situatie niet fundamenteel anders. De eerste Europeanen die Suriname bezochten waren Spanjaarden, die in 1499 hier voet aan wal hebben gezet. Ook zij waren voornamelijk geïnteresseerd in het edel metaal goud en dachten in Suriname het goudmeer El Dorado te vinden. Toen dat niet het geval was hebben zij dit land als ‘Pais inutil’ bestempeld, wat staat voor nutteloos land.
Toen de Spanjaarden Suriname vlak voor de zestiende eeuw aandeden waren er ongeveer 70.000 inheemsen woonachtig in Suriname, terwijl bij de volkstelling van 1921 er nog maar 1.400 inheemsen geregistreerd waren. Landroof, slavenhandel, slavernij, racisme, verdeel- en heerspolitiek en uitsluiting hebben in de koloniale tijd een zware wissel getrokken op de Inheemse gemeenschap in ons land.
De regeringsleiders en staatshoofden van de Caricom hebben in juli 2013 het vraagstuk van erkenning, excuses en herstel voor het leed dat inheemsen en Afrikanen in de periode van slavenhandel en slavernij is aangedaan op de agenda geplaatst. In 2014 hebben de topbestuurders van de Caricom een Tien Punten Programma voor Reparaties aangenomen. In dit programma is opgenomen, dat er door de ex-koloniale landen excuses voor de gepleegde misdaden moeten worden aangeboden en dat er speciale ontwikkelingsprogramma’s voor de inheemsen moeten worden ontwikkeld.
Er wordt in Suriname in de Reparatie Commissie Suriname dan ook hard gewerkt om in het kader van erkenning, excuses en herstel hetgeen de inheemsen in de koloniale tijd is overkomen van onder het tapijt vandaan te halen en gereed te maken voor het debat en uitvoering in het kader van het reparatieproces dat nu gaande is. Een bescheiden onderdeel van het reparatieproces is om Columbusdag in het het kader van self-reparaties in het vervolg aan te duiden als Reparatiedag.
Audrey Christiaan
Lid van de Nationale Reparatie Commissie Suriname.
