Het komt niet vaak voor dat de Vereniging Surinaams Bedrijfsleven – die de bedrijven in Suriname vertegenwoordigt – en de vakbonden in Suriname op een lijn staan over een situatie in het land. Het gebeurt wel eens en wanneer dat gebeurt, dan is dat een signaal voor de regering dat ze een besluit hebben genomen waarvoor geen draagvlak is. Er is recent in de media bericht, dat er vanuit C-47 een collectieve actie gepland was voor gisteren 11.00 uur, maar dat na gesprekken met de regering en een besluit van haar, deze actie is afgeblazen. Het gaat om de al veel besproken verhoging van de stroomtarieven in Suriname met 10%. Deze verhoging, die een maatregel van het IMF zou zijn, is met een maand verzet.
Verder heeft de regering laten weten, dat de verhoging van de stroomtarieven onderdeel is van de besprekingen die de regering gaat houden met het IMF. Het is namelijk de bedoeling dat de deal met het IMF wordt heronderhandeld.
We hebben over de EBS al eerder zeer kritisch geschreven dat geen verhogingen bij dit bedrijf moeten worden doorgevoerd, voordat er een doorlichting van het bedrijf heeft plaatsgevonden. De regering is aandeelhouder bij het bedrijf, het gaat om een staatsbedrijf. De Raad van Commissarissen (RvC) en de directie worden door het landsbestuur in het zadel gezet en weer afgezet. Het advies van het IMF is niet op zich om de stroom- en gastarieven van de EBS te verhogen. Het advies is wel om de subsidie aan de EBS af te bouwen. Dat zal impact hebben op de overheidsuitgaven en bijvoorbeeld het begrotingstekort en dat zal dan weer impact hebben op de stabiliteit van onze munt en de koopkracht van de bevolking.
Wanneer de EBS de gratis gelden van de staat misloopt, dan moeten ze van elders de middelen halen om de operations te kunnen draaien. Als we de inkomsten en de uitgaven van de EBS vergelijken met 2 strepen, dan komt het verhaal van de 2 ongelijke strepen naast elkaar aan de orde. Hoe maak je die gelijk? Door de ene streep door te trekken (dus door de inkomsten te verruimen) of door de andere streep weg te vegen (dus de uitgaven oftewel de verspillingen te verminderen).
Wij hebben het hier verschillende keren gehad over de verspillingen in EBS. De overheid heeft als eigenaar van de EBS uit eigen beweging en onder druk, verschillende doorlichtingen laten plegen door externe partijen om de stand van zaken in het bedrijf te laten vaststellen. We hebben eerder gehad het rapport Jacobs van 2017, waarin duidelijk verspilling is geconstateerd.
We hebben in mei 2022 hier geschreven dat de power purchasing agreements (PPA’s) niet voordelig zijn voor de EBS en de Staat zou ervoor opdraaien. Deze deals zijn gesloten met Staatsolie die dus voordeel heeft van de deals. De deals zouden in USD zijn en daardoor zou de EBS ook afhankelijk zijn van valutaschommelingen die er bij tijd en wijle plaatsvinden. Er zouden door de EBS investeringen hebben plaatsgevonden in het upgraden van haar capaciteit, maar deze capaciteit wordt niet gebruikt, omdat de EBS en de regering vast zouden zitten aan de PPA’s. Het bedrijf moet ook waterkracht gebruiken om meer kostenefficiënt te worden
Een ander heikel punt zou ook de financiële transparantie zijn. Er is in DNA gevraagd naar de jaarverslagen van de EBS die niet up to date zouden zijn. De financiële cijfers die thans over het bedrijf bestaan, zouden niet definitief en geloofwaardig zijn. Er wordt daarom ook gepleit voor het doorvoeren van een financiële transformatie in het bedrijf. De vraag die rijst is of de EBS en andere staatsbedrijven worden gedraaid volgens de juiste normen die gelden voor het zakendoen. Zijn er genoeg checks and balances in de top van het management van het bedrijf? Zijn er maatregelen om conflict of interest te vermijden bijvoorbeeld? We denken dan aan de vermenging die soms kan ontstaan tussen functies in het management en functies in de Raad van Commissarissen. Is het toegestaan dat een lid van de RvC waar heeft genomen als directeur van het bedrijf?
Er zijn verschillende studies gedaan, maar deze hebben niet geleid tot maatregelen binnen de EBS zelf. In principe hoeven er geen studies meer te worden gedaan, maar moet er nu begonnen worden met het doorvoeren van de maatregelen om het bedrijf meer efficiënt te maken. De EBS heeft niet het imago van een klantvriendelijk bedrijf te zijn, integendeel. Er zijn in DNA vragen gesteld over de toelevering van stroom waar mensen jaren op zitten te wachten. Er zijn strafzaken geweest inzake malversaties waarin leidinggevenden van het bedrijf betrokken zouden zijn. Ook zouden er conflicts of interest plaatsvinden en is er geen transparantie. Er zijn geluiden over tussenpersonen die slapend rijk worden; de kleine man zal het gelag betalen door de verhogingen te betalen.
De verhoging van de prijzen van de EBS zijn dus geen onderdeel van een plan om het bedrijf gezond te maken, het is alleen onderdeel van een plan om het ongezond systeem voort te zetten. De arme bevolking die minimumlonen verdient, betaalt het gelag. De vraag rijst inderdaad hoe het komt dat adviezen van de doorlichtingen niet van de grond komt. We weten dat het ministerie van NH, dat gaat over de EBS, niet ligt bij de partij van de president. De spanningen tussen de twee grootste coalitiepartijen zijn bekend. Een algemene klacht tegen deze regering is dat het erop lijkt alsof er twee regeringen zijn. Het gezag van de president en het Kabinet van de President wordt zo nu en dan ondermijnd waardoor er sprake is van een gezagscrisis. Dat lijkt ook het geval te zijn bij de EBS.
Opvallend is dat een aantal zeer hoog geplaatste EBS’ers van het OM een verbod hebben gehad om het land niet uit te reizen. Er is dus waarschijnlijk sprake van ernstige strafbare feiten en een grove corruptie bij dit bedrijf, en dit alles staat synoniem aan verspillingen, aan dweilen met de kraan open en aan constante prijsverhogingen om de zak van corruptelingen te spekken. Door de vp zijn op dit stuk zeer domme uitspraken gedaan om zijn broer te redden, maar deze zijn door een bestuursdeskundige getypeerd als nonsens.
De verenigde bedrijven en de vakbonden van Suriname hebben gelijk om te ageren tegen de stroom tariefverhogingen. Eerst moet de EBS gezond gemaakt worden, dan pas kan in alle redelijkheid worden berekend met hoeveel procent de stroomprijs omhoog moet… of juist omlaag.
