De jaarrede is een terugblik op zaken gedaan in het afgelopen jaar. Wat je verwacht van de president te horen is wat je als Surinamers gaat doen en wat je het liefst moet vermijden, zo stelt Antoon Karg, advocaat van beroep en bestuurslid van de politieke partij PRO (Partij voor Recht en Ontwikkeling) .
“Ik ben blij dat er is stilgestaan bij innovatie en ook een concrete innovatie als het gaat om de science en technology campus die is aangekondigd. En dat er is stilgestaan bij het moment, dat er een deskundig en bijzonder team is geplaatst bij het ministerie van Financiën onder leiding van oud-minister Armand Achaibersing en ook diverse adviseurs. En dat men doortrekt de moeite die zij tot nu toe hebben gedaan en de resultaten die zij hebben bereikt. De mensen zijn met een missie gegaan dat te zien is in die herstructurering en dat daarbij een urgentie fase en stabilisatie fase is gepland. Het heeft langer geduurd dan men verwacht heeft, maar aan de andere kant is er toch een vorm van normalisering gekomen. Wat niet is gedaan zijn bepaalde noodzakelijke hervormingen en onze afhankelijkheid qua economie van import. Maar, dat doe je ook niet vanuit Financiën. Dat is een algemene beleidspijler dat beter had gekund. Maar, als het gaat om structureren en die instituten weer versterken en zorgen voor rust en stabiliteit zijn er wel complimenten op zijn plaats.”
Fake news
“Als leider bevind je je altijd in een bepaald gezelschap. Er is geklaagd over fake news, maar er is geen enkele handreiking gedaan naar het feit, dat we te maken hebben gehad met volksprotesten, maar ook vanuit diverse instituten, vakverenigingen en ouderverenigingen of belangen groepen die het nodig vonden om een noodkreet te uiten. De president heeft een link gelegd met fake news aan de ene kant en onrust aan de andere kant en dat vond ik niet op zijn plaats, omdat veel van die protesten hun wortel vinden in de moeilijk maatschappelijke en economische situatie waarin mensen zich bevinden. Dat onderdeel is niet fake, dat is de realiteit. Tegelijkertijd zou ik graag een definitie van fake news willen zien. Als men daarmee bedoelt dat het nieuws is dat niet aangekondigd is door de Communicatie Dienst Suriname of ons niet via officiële kanalen bereikt, is dat geen volledige definitie, want via social media komen berichten die achteraf toch gegrond waren. Er schuilt wel degelijk gevaar in die vermenging in wat echt is en datgene dat gesensionaliseerd is in informatievergaring. Het gewoon buiten brengen van zaken die laster zijn en puur het karakter hebben om mensen te grieven, daar heb ik geen respect voor. Ik vind dat de platforms die dat aanbieden een kritische rol moeten vervullen daarin. Het Openbaar Ministerie kan een bijdrage leveren bij identiteitsfraude of materiële schade die kan optreden.”
Wijziging in het business doen
“In de technische samenwerking bij het bezoek van de Nederlandse regeringsleider was de technische steun toegezegd om sommige zaken te vergemakkelijken. We zien dat zaken die vaak snel in orde moeten zijn, zoals legalisatie, traag verlopen. We zouden misschien meer technische steun kunnen gebruiken om zulke zaken sneller te doen verlopen. De president heeft ease of doing business in verband gebracht met de local content policy en dat was heel apart, gezien dat het twee verschillende ideologieën zijn. Bij local content policy zeg je dat we in Suriname moeten profiteren, dat veel gedaan gaat worden en ook als je iets goedkoper uit het buitenland zou kunnen halen dan moet je gaan voor Suriname, dat is protectionisme. Als je zegt, dat die Surinaamse economie moet groeien dan is dat iets belangrijker. Ease of doing business is iets als een opendeur voor het binnenhalen van meer investeringen. Die twee dingen staan op gespannen voet met elkaar voor bepaalde onderdelen, want als je mij verplicht om zaken te doen met jouw mensen, dan zeg je in feite dat ik niet meer vrij ben in de keuze die ik maak. Als we die wetgeving doorvoeren, zoals het in Guyana gegaan is, dat wij het stijgen kunnen stagneren op die lijst van Ease of doing business. Ik zou meer toelichting daarop willen zien. Voor die toelichting zal er gekeken moeten worden naar die vakministers, dus ben ik benieuwd hoe Economische Zaken en Buitenlandse Zaken dit in een harmonieuze samenspel gaan doen.”
Ambtenaren moeten hoger salaris
“Het Algemeen Bureau voor de Statistiek (ABS) heeft data uitgegeven waaruit blijkt dat we 60.000 ambtenaren zouden hebben in Suriname. De overheid heeft over 2022 aan deze groep alleen, dus maar liefst Srd 563 miljoen aan lonen uitbetaald. De ambtenaren hogere salarissen willen geven, maar tegelijkertijd public reform uitvoeren is een vreemde opmerking. Want in de hoogste salarisschaal is een behoorlijk brede top. Ik denk dat de ontwikkeling moet komen van decentraliteit en veel van de districten meer zaken met elkaar moeten laten doen. Dat betekent dat je vooral bij het middenkader zou moeten kijken naar hoe je kan inzetten wat je hebt. In hetzelfde jaar dat de jaarrede is gesproken over afvloeiing en het zou voor een ieder gezond zijn, als een deel van de ambtenaren hadden gehoord om uit te faseren.”
Maatregelen ter beheersing koers
“Deze president, de vicepresident en de vorige president zitten allen in een situatie wanneer het gaat om voor de camera te praten over dit stuk. Als er een president was die de koers omlaag kon brengen zou ik erop vertrouwen dat alle presidenten dat konden doen. Helaas werkt het in de praktijk niet zo. In de praktijk is de koers een reflexie van wat er op de wereldmarkt gebeurd, met de valuta en de beschikbaarheid daarvan en hoeveel export en productie je hebt. We zullen allemaal aan tafel moeten komen en overeenkomen dat er geen politiek gespeeld wordt met productie en export. Dat men doet alsof men de koers omlaag kan brengen is, omdat men het volk tot rust wil brengen of het vertrouwen naar zichzelf toe te trekken. Een economie draait op basis van vraag en aanbod en zolang wij tien verschillende keuzes willen hebben uit luxe producten, en in onze besteding van brandstof en energie bewust worden dat we niet op deze voet verder kunnen, gaat de koers omhoog blijven gaan.
Importverbod
Het moment dat je iets gaat verbieden zal smokkel hiervan zijn weg vinden wanneer er vraag en aanbod is. Je moet de mensen integendeel gaan scholen in wat we zelf lokaal hebben. Een verbod zal misschien tijdelijk werken, maar het gaat op lange termijn leiden tot meer smokkel. Een importverbod is niet iets dat op lange termijn je economie gezond zal maken of je koers zal herstellen.
Gezondheidszorg heeft hulp nodig
De grootste teleurstelling van de jaarrede, volgens Karg, is dat de president niet heeft erkend dat we in een acute zorg crises zitten.
“De president heeft het gehad over investeringen in de ziekenhuizen en zelf een bedrag genoemd van SRD 100 miljoen. Het totale zorgbudget staat op maar 6% van wat wij jaarlijks uitgeven. Er is ook niet erkend, dat patiënten nodeloos sterven, dat zelfs jonge kinderen slachtoffer worden van wat er aan de hand is met het zorgstelsel. De oplossing ligt niet in een kleine investering van een bepaald percentage van jouw budget verhogen. Ik denk dat de oplossing ligt in het aan tafel brengen van de diverse actoren, met name de zorgverzekering, om te kijken wat men in de pakket toelaat.
Er zijn instituten die zulke klappen hebben gekregen afgelopen jaren, dat ze vanwege het feit dat bepaalde importeurs door de regels heen werken en bepaalde medicatie halen, hiermee moeten werken. Er moet weer structuur daarin gebracht worden met mensen die die zorgsector goed en deskundig kunnen leiden. We zullen geld van andere beleidsprogramma’s moeten verwijderen en stoppen in de volksgezondheid als wij een duurzame oplossing willen brengen “, aldus Karg.
NK
