In Suriname geldt een logica bij de regering en de overheid die in de wetenschappelijke wereld niet helemaal te volgen zou zijn. In het weekend is een registratie begonnen van ambtenaren in het kader van een zogenaamde ‘public sector reform’ programma. Eerder werd in de regeerperiode 2000-2005 dit programma met een lening van de IDB-uitgevoerd tijdens de NPS-VHP-PL-SPA-DA’91 regering. Van de bevindingen werd met de complete media in het openbaar verslag gedaan, maar tot uitvoering kon niet worden gekomen. Nu zouden er bij de overheid op verschillende niveaus verschillende commissies en werkgroepen bestaan die bezig zouden zijn met public sector reform, wat we eenvoudigheidshalve PSR zullen noemen.
In dit kader is door de minister van BiZa, die zich waarschijnlijk niet vaak door deskundigen laat informeren, een landelijke registratie van ambtenaren begonnen. Wij weten dat ministers en ministeries tot dit soort acties overgaan om tijd te winnen, of om zelf door een groep eigen mensen informatie te vergaren die men van eigen of andere afdelingen niet krijgt. Nu weten we dat alle landsdienaren in een bestand en een systeem zijn geregistreerd door het Centraal Bureau Mechanische Administratie (Cebuma). Dit bureau staat bekend om de registratie van de landsdienaren met als hoofddoel het doelmatig en rechtmatig bezoldigen van de landsdienaren en het late uitkeren van de vacatiegelden die aan bepaalde ambtenaren worden uitgekeerd. Vacatie is het nette woord voor onkostenvergoeding die aan ambtenaren wordt uitgekeerd die in vaste of ad hoc commissies opgericht en gefinancierd door de regering.
Cebuma staat bij ambtenaren bekend om de handzame salarisbetaalbewijzen (populair als loonslips) die mensen die een bezoldiging of vacatie van de regering ontvangen, in de 3de/4de week van de maand ontvangen. Zo een loonslip is een aankondiging van een storing van loon etcetera en is tegelijk het bewijs dat de overheid een bedrag aan landsdienaren beschuldigd is. Salaris wordt uitgekeerd maandelijks aan landsdienaren, vacatie wordt uitgekeerd aan landsdienaren en aan niet-landsdienaren, omdat deze laatste ook in een overheidscommissie etcetera kunnen zitten. Dit betekent, dat als we simplistisch uitgaan van een lange lijst van personen die een loonslip ontvangen, dat daarin landsdienaren en niet-landsdienaren voorkomen. Cebuma heeft een heel nauwe relatie met de salarisadministraties van de verschillende ministeries. Er is door de minister van BiZa beweerd bij het begin van deze regeerperiode, dat Suriname ongeveer 55.000 ambtenaren telt. Cebuma behoort de informatie over deze ambtenaren te hebben en kan die informatie aan de PSR-commissie geven.
Als Cebuma de informatie niet heeft of niet kan of wil verstrekken, dan kunnen de verschillende ministeries het bestand van de ambtenaren aan de PSR-commissie geven. Dan heeft men een overzicht van het bestand aan landsdienaren, de functies/rangen waarin ze zitten en in welke functiegroep en loonschaal ze zijn ingedeeld. Alle PZ-afdelingen van de ministeries hebben deze informatie. BiZa zegt de informatie over diploma’s etcetera niet te hebben, maar de PZ-afdelingen kunnen ontbrekende info opvragen en dat aan BiZa doorgeven. Wij denken daarom dat het geen zin heeft om zoals het aan toegaat in Derde Wereldlanden, om grote kermissen te organiseren om landsdienaren te registreren.
Een deel van de ambtenaren zal digitaal zich kunnen registreren, maar de vraag is of men dan een bewijs van registratie krijgt. Heel vaak, zoals bij de registratie voor een Covid-vaccin, werd geen bewijs of registratienummer aan de geregistreerde gegeven. Daardoor gaan voorzichtige ambtenaren straks niet kunnen bewijzen of ze zich hebben geregistreerd. Ten eerste, wij denken niet dat vanuit de Personeelswet de landsdienaar de plicht heeft om zich te registreren. Er is geen wettelijke basis voor deze kermisregistratie. Derhalve begaat de landsdienaar geen wanprestatie of plichtsverzuim als hij zich niet houdt aan deze registratie. Nu wordt door BiZa aangegeven, dat de betaling van bezoldiging zal worden geblokkeerd als landsdienaren keurig hun werk blijven doen, maar zich niet gaan registreren. Er is geen wettelijke grondslag voor de regering om voor ambtenaren die zich niet registreren, het loon te blokkeren. Wij kennen verschillende overbodige registraties die door ministeries worden gepleegd die geen raad weten met hun mandaat. Men gaat dan een nieuwe administratie opzetten, naast administraties die op de wet zijn gestoeld. We noemen u bijvoorbeeld de registratie van de illegale goudzoekers die voor belastingdoeleinden al zijn geregistreerd in verband met de Commissie Ordening Goudsector. We kennen ook de regelmatige registraties van vergunningen openbaar vervoer.
BiZa gaat heel primitief te werk als men ervan uitgaat dat men van de ambtenaren die niet zijn geregistreerd, eerst het salaris zal blokkeren en daarna hen uit de dienst zal zetten. Wij denken niet dat ambtenaren die niet geregistreerd zijn, op grond daarvan ontslagen kunnen worden als ze het werk waarvoor ze in dienst zijn genomen of zijn aangesteld, keurig uitvoeren. Zeker kan het feit dat bepaalde ambtenaren zich niet hebben kunnen registreren, niet gelijkgesteld worden met het zelf nemen van ontslag. De minister van BiZa komt vanwege zijn ontwikkelingsniveau en zijn kermisbenadering, als de laatste onder de ministers in aanmerking wanneer het komt op het uitdragen van de basisuitgangspunten van een PSR-programma. Voor zijn benadering en zijn niveau, waarmee hij waarschijnlijk zijn deskundigen op het ministerie in verlegenheid zal brengen, is hij vaker in DNA onderbroken en tot de orde geroepen.
Public sector reform zinspeelt op een hervorming van de publieke sector, waarbij met het laatste bedoeld wordt het totale bestand van de ambtenaren. Die hervorming heeft te maken met een behoefte assessment en een productiviteits programma. Het heeft ook te maken met een heroriëntatie over de staatstaak en in welke mate het overheidsbestuur (met personeel en personele ondersteuning) betrokken wil zijn in de verschillende processen in het maatschappelijk bestel. Daaruit zal blijken vanaf welk punt de overheid rekent op het initiatief van private burgers die bijvoorbeeld op het sociale en religieuze vlak bezig zijn.
PSR heeft te maken met een change van de attitude en benadering van ambtenaren, misschien te beginnen bij Biza zelf waar de minister zit. De regering heeft 0,0 gedaan om de attitude, de corruptie, de wanorde en chaos en de publieksonvriendelijke houding van ambtenaren aan de kaak te stellen. De foto’s van 2 werkende ambtenaren gereedschappen en 5 opzichters eromheen is bekend. Ambtenaren hebben een hobby om burgers onnodig te laten wachten. Ook worden burgers niet ingelicht, omdat ambtenaren lui zijn; ze verwijzen burgers naar andere afdelingen.
Zo is het ook niet altijd nodig dat ambtenaren eerst een afspraak maken voordat ze geholpen worden. PSR heeft te maken met ook de onnodige bureaucratie en – nadat de nieuwe staatszorg is gedefinieerd – de mate waarin de overheid met personeel in wil komen in de dienstverlening door private sociale organisaties zoals kinderhuizen.
Een vraag die ook reist is of BiZa straks gerechtigd zal zijn om bepaalde landsdienaren te weigeren als die zich komen registreren en de consequenties die men daaraan zal verbinden.
