De oud-politicus en oud-leider van de politieke partij KTPI, William Soemita is vrijdag op 86-jarige leeftijd overleden. “Oom Willy” zoals hij in politieke inner- circles en door politieke vrienden genoemd werd, heeft een heel belangrijke rol vervuld bij de vredesonderhandeling in 1990 met het toenmalige Jungle Commando onder leiding van Ronnie Brunswijk. Hieruit is het Vredesakkoord gerold en kwam een eind aan de “Binnenlandse Oorlog”. Tijdens de afscheidsplechtigheid zaterdag zei vicepresident Ronnie Brunswijk, dat dankzij “Oom Willy” hij nog in leven is. Velen die zich de politiek- en militair zeer gespannen periode van toen weer in beeld kunnen halen, weten dat Brunswijk niet overdrijft en het letterlijk bedoeld.
Vrede, rust en overleg
Oom Willy’s jarenlange politieke vriend en vertrouweling Cornelis Ardjosemito memoreert de politieke loopbaan van Soemita als te zijn één van ups en downs. Hij had het over de belangrijke en wezenlijke bijdrage van Soemita in de Surinaamse politiek. Er zijn echter ook politieke fouten gemaakt door de KTPI onder leiding van Soemita. Politieke fouten waar de partij tot op heden nog gebukt gaat onder de gevolgen daarvan.
Minister Krishna Mathoera van Defensie memoreert namens de VHP de idealen van de oud-politicus, met name eenheid, vrede, overleg en rust als voorwaarden voor ontwikkeling. Idealen die een ieder blijvend dient na te streven tegen de achtergrond van het huidige tijdsgewricht waar het land zich bevindt.
PL-voorzitter Paul Somohardjo herinnert de heel belangrijke bijdrage die Willy Soemita heeft gespeeld in de Surinaamse politiek. Hij noemde onder meer de belangrijke rol van Soemita in het proces van herdemocratisering na de militaire periode en bij de vredesonderhandelingen in 1990.
Markante politieke ontwikkelingen
Willy Soemita heeft in 1972 de leiding van de in 1949 door zijn vader Iding Soemita opgerichte KTPI overgenomen. De KTPI was “de” partij die overwegend het Javaans electoraat vertegenwoordigde. Als jonge en kersverse politiek leider van de KTPI zonder noemenswaardige politieke ervaring ging de KTPI onder leiding van Willy Soemita een politiek bondgenootschap aan met de Nationale Partij Suriname (NPS/Henck Arron), de Progressieve Surinaamse Volkspartij (PSV/Emile Wijntuin) en de Partij Nationalistische Republiek (PNR/Eddy Bruma). In NPK-verband (Nationale Partij Kombinatie) werd de verkiezingen van 1973 gewonnen. Soemita vervulde in het Kabinet Arron de functie van minister van Landbouw, Veeteelt en Visserij (LVV).
In het proces in aanloop naar de Onafhankelijkheid in 1975 speelde Soemita met zijn KTPI een belangrijke rol. Zonder de KTPI zou de onafhankelijkheid toen in 1975 niet mogelijk zijn geweest.Tijdens de onderhandelingen met Nederland in het Catshuis in Den Haag zat Soemita naast Henck Arron. Daaruit is het ontwikkelingsverdrag van NF 2.3 miljard gerold. In 1977 werd hij tot 12 maanden cel veroordeeld, omdat hij als minister van LVV steekpenningen had aangenomen bij de uitgifte van landbouwgronden.
Staatsgreep en telefooncoup
Bij de militaire staatsgreep in 1980 werd Soemita, evenals andere politieke leiders van toen, voor bijkans een jaar zonder enig vorm van proces in de gevangenis opgesloten.
Bij de eerste verkiezingen na de militaire regeerperiode in 1988 won het Front voor Democratie en Ontwikkeling, de partijen-kombinatie waar de KTPI deel van uitmaakte. Soemita werd minister van Sociale Zaken en Volkshuisvesting (SoZaVo) in het kabinet Shankar. Met de “telefooncoup” van 1990 kwam er een eind aan dat kabinet.
In de regeerperiode 1991-1996 onder leiding van Ronald Venetiaan vervulde Soemita weer de functie van minister van SoZaVo.
Na de verkiezingsuitslag van 1996 nam Soemita met zijn KTPI het cruciaal en historisch politiek besluit om de Nieuw Front combinatie te verlaten en zich aan te sluiten bij de NDP. Deze overstap van de KTPI hielp NDP’s presidentskandidaat Jules Wijdenbosch aan het presidentschap. De politieke verhoudingen in het land werden daarmee compleet op zijn kop gezet. In de politiek werd dit het “verraad van de Javanen” genoemd, op één van de meest cruciale momenten van de Surinaamse geschiedenis.
Terugval rol en invloed
Tegen het einde van de regering Wijdenbosch in 2000 begon de KTPI af te brokkelen. In de toen ontstane onenigheid binnen de NDP kozen drie van de vijf KTPI-ministers onder leiding van Soewarto Moestadja om Wijdenbosch te blijven steunen. Ze waren het niet eens met de KTPI-leiding die het NDP-kamp van Bouterse koos. Uit de KTPI ontstond toen de politieke partij D-21 onder leiding van Soewarto Moestadja.
In 2012, tijdens de reshuffling van het Kabinet Bouterse-I, groeiden KTPI-leider Soemita en één van de twee Assembleeleden, Oesman Wangsabesarie, uit elkaar. De breuk werd definitief toen in 2014 de Nieuwe Stijl KTPI (NSK) werd geproclameerd, met Wangsabesari als partijvoorzitter.
De politieke rol en invloed van de KTPI onder Willy Soemita is de laatste twee decennia gaandeweg afgenomen. De politieke rol van de partij werd geleidelijk aan overgenomen door de Pertjajah Luhur onder leiding van Paul Salam Somohardjo. In 2019 deed Soemita afstand van het voorzitterschap van de partij. Iwan Ganga werd de nieuwe voorzitter. Bij de laatst gehouden verkiezingen sloot de partij zich aan bij de eenheidsbeweging van Pertjajah Luhur. De verkiezingsresultaten zij bekend.
SS
