De wisselkoers van de US-dollar en de Euro staat sedert mei onder toenemende opwaartse druk. Dit komt door een toenemende vraag op de valutamarkt, terwijl het aanbod van vreemde valuta niet dienovereenkomstig toeneemt. Eenvoudiger gezegd: de economie brengt niet genoeg deviezen op om te kunnen voldoen aan de vraag ernaar.
De vraagzijde van de valutamarkt wordt hoofdzakelijk beheerst door importeurs die deviezen nodig hebben voor de invoer van goederen en diensten. Deze goederen en diensten worden geconsumeerd door het publiek dat op zijn beurt vraag uitoefent met Surinaamse dollars (SRD).
Tussen de hoeveelheid valuta op de markt en de hoeveelheid SRD’s in omloop dient een bepaalde verhouding te bestaan die resulteert in een bepaalde evenwichtskoers. Indien de hoeveelheid SRD’s in omloop stijgt en het aanbod van valuta op hetzelfde niveau blijft of zelfs afneemt, dan raakt de wisselkoers uit evenwicht. Dat is precies wat er nu met de wisselkoers aan de hand is.
Internationale ontwikkelingen
Na de periode van de Covid-pandemie zijn de importen geleidelijk weer op gang gekomen. Hier bovenop komen de dure olie- en voedselprijzen op de wereldmarkt vanwege de oorlog in Oekraïne. Met betrekking tot olie (brandstof) betekent dit dat de oliemaatschappijen op maandbasis meer US-dollar nodig hebben om dezelfde hoeveelheid brandstof te importeren. Hetzelfde geldt voor de overige importeurs, waaronder de levensmiddelen importeurs. Nagenoeg alles dat in het land wordt geconsumeerd of verbruikt is van import afkomstig. Zelfs de producten en goederen die hier in het land worden vervaardigd of worden voortgebracht zijn voor wat betreft de inputs grotendeels van import afhankelijk. Genoemd kunnen worden kunstmest voor rijstbouw, brandstof en netten voor de visvangst, en kippenvoer en veevoer voor kippenteelt en veeteelt.
Toename overheidsuitgaven
Door de gestegen marktprijzen in de wereld zijn de uitgaven van de overheid in de afgelopen maanden flink gestegen. Alleen aan brandstofsubsidie is er voor dit jaar naar schatting reeds SRD 800 miljoen extra uitgegeven. Samen met de verhoogde salarisuitgaven is er een behoorlijke geldhoeveelheid aan SRD’s in de economie terecht gekomen. Deze extra geldhoeveelheden in omloop zijn de belangrijkste grondoorzaak van het uit evenwicht raken van de wisselkoers. De Centrale Bank van Suriname (CBvS) probeert met de wekelijkse Termijn Deposito (TD) veilingen het overtollig geld af te romen, maar zegt
dat niet tijdig en in voldoende mate te kunnen doen. Het monetair beleid van de CBvS is onder andere erop gericht een basis hoeveelheid geld (SRD’s) in omloop aan te houden. Voor deze maand zegt ze dat de basisgeldhoeveelheid is gesteld om SRD 10,6 miljard. Hoeveel overtollig geld daar bovenop zit wordt niet gemeld. Duidelijk is echter, dat ze met de beschikbare instrumenten die ze voorhanden heeft niet in staat is tijdig en in voldoende mate de overtollige SRD’s af te romen.
In een recent communique heeft de Bank de bal op de helft van de overheid gelegd door erop te wijzen, dat de groter geworden “gap” tussen de inkomsten en uitgaven op de begroting tot beheersbare proporties terug gebracht dienen te worden. Terwijl de overheidsbestedingen flink zijn toegenomen, lopen de inkomsten ver achter.
SS
