Er is behoorlijk veel onrust ontstaan in de Surinaamse samenleving na het bekend worden van de SLM-affaire in Suriname. Er is ongerustheid, omdat deze zaak de kern van het Surinaams bestuursprobleem blootlegt. De ongerustheid is er, omdat wat bloot is komen te staan door deze regering is veroorzaakt en dat juist aan de kiezers iets anders was beloofd. Bij wat is ‘veroorzaakt’ doelen we niet op het mismanagement bij staatsbedrijven, omdat dat een periode van vele regeertermijnen bestrijkt. We bedoelen de keuzes die recent zijn gemaakt en uitgaven die recent zijn gemaakt. De SLM-zaak is net plakkerige bubble gum; terwijl de regering zich pogingen getroost om haar blazoen te zuiveren van blaam, raakt ze meer bezoedeld.
We hebben al dagen terug aangegeven dat we de handelswijze van een getrouwe uit de kringen van de president niet goedkeuren. Hij was opgedragen de handelswijze van het aantrekken van de externe diensten te onderzoeken en voordat het onderzoek was afgerond, gaf hij al voorlopige conclusies door aan de Nederlandse media. Inmiddels is ook bekend dat de andere meneer lid was of is van de Raad van Commissarissen (RvC) van de SLM. Beide heren zijn dus door de regering gevraagd om onderzoek te doen naar mensen die op meerdere fronten tot hun eigen kring behoren. En dan rijst de vraag weer hoe de regering op het idee is gekomen om onderzoek door mensen te laten uitvoeren die belast zijn door conflict of interest.
We zien dus dat de regering of zijn lessen niet leert of niet niet veel geeft om wat het publiek van haar handelen vindt of dat er sprake is van zware incompetentie om de juiste beslissingen te nemen.
Inmiddels zijn sinds we voor het laatst hierover schreven meer dan een week terug, steeds meer zaken naar boven gekomen. Zo zou de deal met de consultant bekend zijn bij de regering. Ook worden er zware vraagtekens gesteld bij het functioneren van het Openbaar Ministerie, OM. Er zou door DNA-leden een verzoek zijn gedaan om het functioneren van het OM in een comité generaal te bespreken. Er zijn al lange tijd vraagtekens over het functioneren van het OM.
Ook vinden wij de manier waarop topfunctionarissen zich mengen in het publieke debat hoogst ongebruikelijk. Het werpt integriteitsvraagstukken op. We doelen op recente uitspraken die door rechterlijke autoriteiten zijn gedaan naar aanleiding van kritiek vanuit de politiek op de hoge beloning van rechterlijke ambtenaren. De beloning en het verdedigen daarvan behoren tot de zaken waarover rechterlijke autoriteiten zich nooit in het openbaar uitlaten. Voor het openbaar debat zijn rechterlijke autoriteiten onwetend wat betreft hun bezoldiging. Het Openbaar Ministerie bevindt zich in Suriname op de overlapping van twee wrijvende platen: de uitvoerende en de rechterlijke macht. Dat werpt dan automatisch vraagtekens op over de onafhankelijkheid van het OM. In elk geval bestaan er grote vraagtekens over de wijze waarop het OM in de SLM zaak heeft opgetreden.
We hebben recent hier uitspraken gedaan over de inzetbaarheid van de diaspora. Waar we het niet over hebben gehad zijn de projecten waarin de diaspora is betrokken. Na twee jaar kan de balans worden opgemaakt dat de diaspora, waar mensen vanuit Nederland zaken met een afstandsbediening willen regelen, bijna uitsluitend betrokken is geweest in dubieuze zaken. We denken aan de 2 mislukte versies van Surfin, de deal met een Deense waterstoffabriek (HPSG), maar er zijn ook nog plannen om een Diaspora Bank op te zetten. Deze zaken zijn nog niet in uitvoering, maar het lijkt er zwaar op dat wanneer de eerste stappen zullen worden gezet richting uitvoering, ‘due diligence’ vanuit de politiek zal leiden tot nieuwe affaires en het torpederen van deze maatregelen. Het grote probleem van de regering is dat men een team heeft samengesteld en vertrouwen daarin heeft gesteld zonder goede screening en zonder goed voor ogen te houden wat de output zou zijn en vooral hoe dat zou worden bereikt.
We hebben het bij de vorige regering gehad over de borreltafel waar de besluiten werden genomen, maar deze beruchte tafel is wijdverbreid in gebruik.
Wanneer bestuur van minder kwaliteit zich manifesteert en ook tekenen van corruptie en burgers gaan gebukt onder een zwaar leven van alledag, dan zal dat leiden tot woede, irritatie en demotivatie. Er zijn burgers in Suriname die het hoofd ruim boven water kunnen houden, maar zwaar ontevreden zijn over de vele corruptiezaken die naar boven komen drijven. De regering heeft nu een zware taak om een grote schoonmaak te houden in de hoogste regionen. De regering moet nagaan hoe ze besluiten heeft genomen en wie daar allemaal bij zijn betrokken. Het is mogelijk om een aantal vernieuwingen door te voeren, maar sommige zullen leiden tot ruzies van formaat.
In elk geval is er veel onrust in de samenleving die in een maalstroom van negativiteit is terecht gekomen. Die maalstroom gaat sneller en wordt groter door de invloeden vanuit de regeringen met name de top van de regering. Het is daardoor niet eens duidelijk meer wat er onderaan de regering gebeurt. De regering heeft de taak, wil men ordentelijk gaan richting 2025, om advies te vragen aan president Ronald Venetiaan. En de moed hebben om de maatregelen door te voeren. Het wordt moeilijk door de vriendschappen die zijn gesloten. En terwijl we schrijven, merken we nog steeds niet dat de regering vaart zet en burgers uitnodigt voor het sociaal vangnet.
