Uit een recent onderzoek op Spitsbergen, in het Noordpoolgebied, zou blijken dat zich daar kwik uit Suriname bevindt. Maar, in hoeverre dat feitelijk is aangetoond, is onduidelijk. Is het gewoon een niet onderbouwde aanname van twee Nederlandse onderzoekers, wetenschappers? Het lijkt erop, nadat de redactie van Dagblad Suriname de nodige andere onderzoeken en mediaberichten over kwik in Noord- en Zuidpoolgebieden heeft gelezen waarin nauwelijks tot niet wordt gerept over kleinschalige goudwinning en Suriname. Ook in het Zuidpoolgebied is kwik aanwezig. Dagblad Suriname berichtte op 8 augustus uitvoerig over het onderzoek.
Deze zomer voer het onderzoeksschip Ortelius, van Oceanwide Expeditions, gebouwd in 1989 in Polen, met 50 onderzoekers aan boord uit naar Spitsbergen om daar klimaat- en milieuonderzoek te doen. Het Arctische landschap blijkt echter vervuild te zijn, met zichtbaar en onzichtbaar plastic, maar ook met kwik. In het poolgebied blijkt aanzienlijk meer kwik in de bodem te zitten dan je op basis van de geringe menselijke activiteiten daar zou verwachten.
Milieutoxicoloog Nico van den Brink van Wageningen Universiteit en milieukundige Frits Steenhuisen van het Arctisch Centrum van de Universiteit van Groningen leggen op msn.com uit hoe dat kan. “Kwik is een vrij vluchtig metaal. Het zit van nature in plantenmateriaal en daardoor ook in een meer geconcentreerde hoeveelheid in steenkool. Wanneer steenkool wordt verbrand, komt het in de lucht. En net als water dat het eerst op een koud raam condenseert, slaat het kwik ook vooral neer op koude plekken. Aan de beide polen”, aldus Van den Brink in de Nederlandse krant Trouw. In diverse diersoorten, waaronder de ijsbeer, in het Noordpoolgebied zijn concentraties kwik aangetroffen. In het zuidelijk poolgebied, Antarctica, is onder andere kwik gevonden in de vleugels van pinguins.
Beide onderzoekers waren voor het 8 augustus artikel niet meteen voor Dagblad Suriname bereikbaar voor een reactie.
Inmiddels heeft een van de onderzoekers, Frits Steenhuisen, alsnog gereageerd. Hetgeen Dagblad Suriname al op 8 augustus schreef is maandag 15 augustus door Steenhuizen bevestigd. Hij stelt, dat niet gezegd kan worden dat kwik in het poolgebied specifiek uit Suriname afkomstig is.
Hij vond de vraagstelling van de redactie van Dagblad Suriname, of er aantoonbaar bewijs is dat er kwik uit Suriname in het Noordpoolgebied is, “helemaal terecht en scherp opgemerkt”.
Steenhuisen in zijn reactie maandag tegenover Dagblad Suriname: “Kwik afkomstig van kleinschalige goudwinning komt voor een deel (via de lucht) in de poolgebieden terecht. Maar, dat is natuurlijk niet alleen afkomstig uit Suriname en Ghana. Alle gebieden waar kwik voor amalganatie wordt gebruikt dragen hieraan bij en voor een deel zal dit kwik dus afkomstig zijn uit Suriname.”
“Suriname gebruikt als voorbeeld land”
In een tweede redactie zegt de wetenschapper: “Suriname en Ghana zijn genoemd als voorbeeld van landen waar kwik gebruikt wordt bij de goudwinning. Een deel van het gebruikte kwik komt in de lucht terecht en door atmosferisch transport komt een deel hiervan uiteindelijk in de poolgebieden terecht. Maar, dat geldt natuurlijk ook in dezelfde mate voor alle andere landen waar kwik op deze manier wordt gebruikt. Je kunt dus ook niet zeggen, dat kwik in het poolgebied specifiek uit Suriname afkomstig is, omdat het vermengd is met kwik uit allerlei andere bronnen. Maar, een deel van het kwik uit het poolgebied is dat zeker wel. En uit Brazilië, Guyana en alle andere landen waar kwik wordt gebruikt bij kleinschalige goudwinning.”
Tot slot stelt Steenhuisen, dat “kleinschalige goudwinning wedijvert met kolencentrales om de eerste plaats als het gaat om wereldwijde emissie van kwik naar de atmosfeer, dus het is wel een belangrijk probleem.”
Steenhuisen wist te achterhalen dat naar schatting 40% van alle kwik dat door de mens de lucht in wordt gebracht (in 2015 2 miljoen kilo puur kwik) uit die goudwinning afkomstig is. “Gezeefd goud uit bijvoorbeeld rivieren wordt door de goudzoekers geconcentreerd door het aan kwik te binden”, aldus Steenhuisen eerder in Trouw. “Die goud-kwikverbinding wordt vervolgens onder een gasbrander of boven een houtvuurtje op een lepel verbrand. Het kwik vliegt de lucht in en het pure goud blijft achter.” Sinds de jaren ’90 is duidelijk dat kwik schadelijk is voor mensen. Wie lange tijd wordt blootgesteld aan kwik heeft meer kans op neurologische aandoeningen en hart- en vaatziekten. Toch is de hoeveelheid uitgestoten kwik sinds die tijd nauwelijks afgenomen. Er blijkt ‘een levendige handel’ te zijn in kleine flesjes kwik. Zogenaamd voor tandartsen.
Suriname blijkt een grote importeur van ’tandartsenkwik’. Zoveel zelfs, dat “iedere Surinamer jaarlijks 25 vullingen kan laten zetten. Dit kwik gaat dus in werkelijkheid naar de gouddelvers en komt uiteindelijk in gebieden zoals hier op Spitsbergen terecht, stelde onderzoeker Steenhuisen in dagblad Trouw.
Suriname niet enige land waar kwik wordt gebruikt in goudwinning
De redactie van Dagblad Suriname vroeg zich in haar artikel op 8 augustus al af hoe het is gesteld met andere landen op het Latijns-Amerikaans continent waar kwik wordt geïmporteerd en gebruikt in de kleinschalige goudwinning, zoals Colombia, Venezuela en Brazilië? Het kwik in het Poolgebied kan toch ook uit andere landen, dan Suriname, haar oorsprong hebben? Dat is nu dus nu bevestigd door de heer Steenhuisen.
Geen verband
Geen enkel onderzoek heeft een verband gelegd tussen de aanwezigheid van kwik in de Poolgebieden en bijvoorbeeld kleinschalige goudwinning elders in de wereld.
Het is een aanname
De belangrijkste vraag die Dagblad Suriname 8 augustus stelde was, is er bewijs voor de stelling dat kwik uit Suriname aanwezig is in het Noordpoolgebied of is het slechts een aanname? Het heeft alle schijn van een aanname….en dat is het, een aanname!
PK
