Marrons, zijn makkelijk op te sporen in Paramaribo. Je treft ze overal. Er zijn in en rond de stad meerdere wijken en buurten waar zij bij elkaar wonen en de omgeving domineren. Bij inheemsen is dat niet het geval. De inheemsen wonen verspreid over de stad en zijn geruisloos geïntegreerd. Dogla-ingi zijn er genoeg, maar het was Dagblad Suriname om lala ingi te doen. Het was zoeken geblazen om ze te vinden.
Un no e meki bar’ bari
“Het aantal inheemsen dat in Paramaribo verblijft is in verhouding met stadsbewoners afkomstig uit andere districten is met minder dan 2% klein. Wij zijn klein in aantal en un no e meki bar’ bari.”
In hetzelfde schuitje
“De inheemse trek naar de stad is in vergelijking met mensen uit andere districten, veel minder. Wij zijn nooit in grote getallen neergestreken in de stad, zoals dat het geval was met de marrons tijdens de Binnenlandse Oorlog.”
Honkvast
“Ik ben nogal honkvast, de kern van onze cultuur levensstijl, gewoonten veranderen niet. Ik heb het gevoel dat wij als bevolkingsgroep het sterkst gehecht zijn aan ons traditioneel gebied.”
Zielsverhuizing
“Onze broeders en zusters verhuizen naar de stad om er te studeren, om zich op te werken in de maatschappij. Hun terugkeer naar het binnenland wordt belemmerd door gebrek aan werkgelegenheid in hun geboorteplaats. Zo wordt het zwaan kleef aan in Paramaribo en trekken verder naar Nederland, België en Frankrijk om zich verder te bekwamen. Het zijn geen verloren zonen en dochters. Het gaat niet om een zielsverhuizing, Wij zijn sterk verbonden met ons inheems-thuis.”
Doctorandus
“Gezegd moet worden, dat het onderwijspeil onder de inheemsen niet de slechtste is. Het is wel jammer, dat onze menskracht wordt opgeleid om elders dan in het binnenland te gaan werken en wonen. Een inheemse middelbaar geschoolde, hooggeschoolde, econoom, doctorandus of iets in die geest, komt niet aan de slag in het binnenland.”
Opkomen voor inheemsen
“Ik ben ervan overtuigd dat inheemsen, waar zij zich ook bevinden, zich op de een of andere manier inzetten voor hun ras en Suriname. Er zijn tal van instituten, organisaties, politieke stromingen en individuen die opkomen voor inheemsen. Hun optreden wordt als een strijd tegen onrecht beschreven.”
Bezieling
“Het woord strijd staat mij niet aan. Ik zie de inheemse beweging als bezieling, inspiratie die uit het hart komt. Het maakt mij enthousiast. Voor mij is het ontwaken, tot het besef komen dat het leven is, wat wij ervan maken.”
Leed
“Stadsbewoners vinden, dat inheemsen schuw zijn, zich terugtrekken, ik ben het niet met ze eens, den man no man grab’ uno. Wij luisteren, kijken, zijn verwonderd, trachten de fotoman te begrijpen. Ze praten zo veel over allerlei zaken die voor hun belangrijk zijn, maar ons minder, weinig of niets zegt.”
Mondig
“Stadsbewoners zijn mondig, de bewoners uit de districten blijven niet achter. Iedereen heeft wat te zeggen. Op het moment zijn de gesprekken niet bemoedigend. Waar het hart vol van is vloeit de mond van over. Er wordt gejammerd over al de zorgen waaronder zij gebukt gaan.”
Met woorden schieten
“Maatschappelijke-, sociale-, politieke- en economische gebeurtenissen maken de tongen los. Er wordt met woorden geschoten. De nationale klaagzang wordt minder onder inheemsen aangeheven. Als inheemse zeg ik niet alles wat ik denk. Het is mijn geheim, als ik iets prijsgeef verzwak ik mijn kracht, maak ik een deur open, waardoor van alles, ook kwade geesten zich komen nestelen en bewust of onbewust mijn leven verstoren. Door op mijn woorden te letten bescherm ik mezelf.”
Cryptisch
“Tak’ mofu bun, taki odi bun, taki tangi bun ook tu, ma tak’ taki mi no lobi. Ik herhaal zelden wat mensen zeggen. Hari taki no bun. Ik ben wat dat betreft helemaal inheems. Ik laat mij cryptisch uit. De verborgen mening ligt aan de oppervlakte, maar is juist daardoor door sommige personen moeilijk te begrijpen.”
Verwesterd
“Inheemsen die in Paramaribo wonen zijn voor het overgrote deel verwesterd en afkomstig uit de randdistricten en de kuststreek. Inheemsen uit het diepe binnenland zijn met een oogopslag te herkennen aan hun kleding, teruggetrokkenheid en hun eigen taal.”
Verdwaald?
“Inheemsen uit het verre binnenland die voor het een of ander in Paramaribo moet zijn, houden zich door gebrek aan beter op aan de Heiligenweg en de omgeving van de oude veerstijger. De omgeving is allesbehalve aantrekkelijk. Stadsbewoners lopen er met een grote boog omheen. Dak en thuislozen, alcoholisten en ongure personen houden zich op in deze ongezonde omgeving . Tussen de troep zie je inheemse moeders zitten op de grond, tussen de troep om borstvoeding geven.”
Strooien met geld
“Inheemsen die van ver komen hebben weinig op zak. Wie kent inheemsen die kunnen strooien met geld? Een reis naar de stad kost een bom geld. Als ze terugkeren naar huis zijn ze alleen al vanwege de reiskosten helemaal bloot. Niet dat de inkopen doen in de stad. Ze keren niet met tassen vol naar huis. Zij zijn niet als de marrons die auto’s volgeladen naar huis meenemen.”
Natuurmens
“Inheemsen kampen ook met overstroming en toestanden maar er komen minder noodsignalen vanuit het inheems binnenland. Dat komt misschien omdat wij door de eeuwen heen leven met de grillige natuur. Wij weten te leven met het bosmilieu. Wij proberen het niet te veranderen of het naar onze hand te zetten. Wij vormen een eenheid met de natuur.”
Voorbereid
“Wij weten, voelen aan wanneer zijn toornig zijn, niet in een goede verkeren. De nattigheid verrast ons niet echt. Wij zijn voorbereid. Wij vechten niet met de elementen. Achter de wolken schuilt de zon. Wij weten dat zij op een gegeven moment uitgeraasd zijn. Dan komen wij uit onze beschutting vandaan.”
Tot zover voor het moment
HD
