Er is een verontrustende politieke ontwikkeling in Suriname waar te nemen die desastreus zal zijn voor de toekomst van het voormalige Nederlandse wingewest Suriname. Na de ondergang zal de academische discussie beginnen of de oprichters van Suriname ooit de intentie hadden om er een Staat in de rij der naties te maken. We zien ten eerste een ongekende schaarste aan leiderschap. Leiders die zijn heengegaan hebben een leemte achter gelaten, kennelijk bewust om legendarisch van formaat te worden. Deze leiders hebben niet geïnvesteerd in politiek kader en in gezonde opvolging. Het leiderschapsprobleem is te merken in alle politieke geledingen.
Er wordt door de hogere opleidingsinstituten en het onderwijs in het algemeen niet geïnvesteerd in leiderschap, omdat er niet wordt geïnvesteerd in het belang van moraal en ethiek. Dat heeft ook te maken met de kwaliteit van het lerarenkorps. Middelmatigheid in het onderwijs heeft geleid tot gecorrumpeerde leiders in de gevestigde politieke orde en oppervlakkigheid in het midden. Het maatschappelijk middenveld in Suriname is door een gebrek aan bewuste opvoeding structureel gevoelloos geworden en kampt met een gebrek aan kader. Het gevolg is dat alles ongestoord zich voordoet in het land. Dan denken we aan bijvoorbeeld baby’s die in ziekenhuizen sterven en politici die weigeren zich neer te leggen aan uitspraken van de rechterlijke macht.
En dan komen we bij de tweede ontwikkeling die het gevolg is van de eerste ontwikkeling. Er is door demografische ontwikkelingen een politieke klasse in opkomst die bij voorbaat aangeeft de Surinaamse wet- en regelgeving niet te erkennen en de politie en de rechterlijke macht niet te zullen gehoorzamen.
Neem nu het voorbeeld van een hooggeplaatste politicus die zich met een gouden kroon op het hoofd laat fotograferen met de president bij diens beëdiging. De meneer wordt benoemd tot directeur van het Anthony Nesty Indoor Stadion zonder dat de man enige opleiding van betekenis heeft. De man heeft niet eens het uitgebreid lager onderwijs doorlopen. Dan is het wel mogelijk dat zulke burgers kapitaal kunnen vergaren door zaken te doen, maar bij benoemingen in staatsorganisaties moet men aan zekere kwalificatievereisten voldoen, omdat men met belastinggelden wordt betaald. De man staat ook niet bekend als iemand die zich behoorlijk gedraagt, nog minder is hij bekend als iemand die blijk heeft gegeven aan enige vorm van relevante algemene ontwikkeling. Noch heeft de man aantoonbare ervaring in het leiden van gestructureerde vergelijkbare organisaties. Het draaien van een voetbalclub is niet te vergelijken met het bedrijfseconomisch verantwoord runnen van een indoor faciliteit die moet dingen naar subsidies. Dat betekent dat men keurig de boekhouding moet kunnen controleren als leider, plannen moet kunnen presenteren en projectdossiers moet kunnen meeschrijven en beoordelen. De man beantwoordde aan geen enkele kwalificatievereiste om directeur te worden.
Nu worden terecht kritische vragen in DNA gesteld en dan gaat de man in het openbaar tekeer tegen het DNA-lid. De man komt stoer over en dat wordt bejubeld door zijn aanhangers die denken dat leiders niet gebonden zijn aan regels. Het DNA-lid gaat zoals het in een rechtsstaat betaamt, naar de rechter om degene die zijn naam heeft bezoedeld te dwingen zaken te rectificeren. En het is aan de rechter om na te gaan of op basis van de wetgeving gerectificeerd moet worden. Het vonnis is gewezen, de man is boos en geeft aan dat dwangsommen niet voor hem gelden. Om dwangsommen, beslagleggingen en rechtszaken te voorkomen zou de man veel bezitten, maar niets op zijn naam hebben staan. De man maakt daarbij geen onderscheid tussen registergoederen en niet-registergoederen. Het bezit van veel goederen geeft in beginsel aan dat degene die het feitelijk bezit heeft, de rechtmatige eigenaar is totdat het tegendeel wordt bewezen. Op deze zaken kunnen door de deurwaarder beslag worden gelegd. Dan zijn er registergoederen zoals onroerend goed en auto’s. Het is verwerpelijk als personen die als politieke leiders doorgaan, zich civielrechtelijk ongrijpbaar houden.
Dat betekent, dat men gebruik maakt van stromannen. In de handel is een stroman iemand die een transactie in opdracht van een ander verricht. Op deze wijze blijft de identiteit van de opdrachtgever verborgen. Een stroman wordt ook een geldezel genoemd. Een geldezel of money mule is een katvanger die zijn of haar bankrekening laat misbruiken voor criminele activiteiten. De geldezel sluist hierbij, al of niet bewust, frauduleus verkregen geld door naar criminelen. Zo wordt er van geldezels gebruik gemaakt bij vriend-in-noodfraude. Een geldezel accepteert dat geld naar zijn bankrekening wordt overgemaakt, en dat dit contant wordt opgenomen, bijvoorbeeld doordat hij dit opneemt en afgeeft, of door zijn pinpas en pincode uit te lenen. Hij doet dit vaak tegen betaling/inhouding van een klein deel van het doorgegeven bedrag. Een crimineel (of criminele organisatie) maakt gebruik van de geldezel om anoniem indirect geld op te nemen van een bankrekening waarover de crimineel onrechtmatig de beschikking heeft om geld over te maken (maar niet om geld direct contant op te nemen), of hij licht bijvoorbeeld iemand op door iets te verkopen maar niet te leveren, en daarbij de koper geld over te laten maken op de rekening van de geldezel. De geldezel (die soms zelfs bij uitlenen van zijn pinpas en pincode denkt geen risico te lopen, omdat er geen saldo op de rekening staat, waardoor er niet meer kan worden opgenomen dan er eerst op is overgemaakt) is daarmee aansprakelijk voor het doorgesluisde geld, bijvoorbeeld als onverschuldigde betaling. Als hij had moeten begrijpen dat hij een crimineel hielp is hij ook strafbaar.
Een naïeve geldezel is ook te beschouwen als slachtoffer. De geldezels worden vaak gerekruteerd uit dezelfde categorieën als reguliere katvangers: jongere onervaren mensen die tuk zijn op een bijverdienste, en personen die weinig te verliezen hebben. De verklaringen van de beste meneer zijn dus aanleiding voor het OM om een onderzoek te starten naar zijn handel en wandel. Is er sprake van witwassen van gelden? Is er sprake van het ontduiken van belastinggelden? Wie zijn de geldezels die worden gebruikt en misbruikt en zijn deze medeplichtig aan fiscale en andere misdrijven?
We lezen dat in de politiek een stroman, ook wel marionet genoemd, een leider is die weliswaar officieel de macht heeft, maar in werkelijkheid volledig ondergeschikt is aan de werkelijke machthebber, die geen officiële functie bekleedt. Een voorbeeld van iemand die door middel van stromannen regeerde was Manuel Noriega. In de jaren tachtig van de twintigste eeuw was hij de feitelijke machthebber van Panama. Hij was echter nooit officieel president, maar regeerde door handlangers als president te laten kiezen. Iemand als Noriega wordt een strongman genoemd. Hebben we strongmen in ontwikkeling in Suriname?
