In een eerdere media-uitingen ik stilgestaan bij de invoering van parallelle munten, SRD-USD-EURO om de koopkracht te ondersteunen. Dit concept is in de afgelopen periode ingevoerd in Zimbabwe en Cuba, maar in Suriname wil het niet landen. Ik verwacht dat er meer ontwikkelingslanden zullen volgen. Dollarisatie is uit de mode, parallelle munten is de nieuwe manier om koopkracht te verbeteren. Ik sta nu stil bij het Suriname-IMF-kruispunt zonder stoplichten. Hoe nu verder?
Het binnen halen van IMF was bittere noodzaak wordt ons uitgelegd. Maar wat heeft IMF Suriname tot nu toe opgeleverd?
De duimschroeven van IMF
De Staat mocht niet meer “lenen” en dus geen andersoortige investeerders binnenhalen, want dat werd weer als een lening gezien. Er mocht steeds minder en zo kwam Suriname in de IMF-duimschroeven terecht.
Verdere devaluatie van de SRD
De SRD bleef lang stabiel rond de 21-22 SRD op de USD en dus ook de uitgeholde koopkracht. Ik ben van mening dat de OMO (de openmarket operations) Suriname niets heeft opgeleverd. Nu IMF de begroting steun heeft opgeschort totdat de afspraken rondom de BTW-invoering zijn nagekomen, en dus de laatste tranche niet betaalt, zien we dat de koers omhoog kruipt en de uitholling, waardevermindering van de SRD toeneemt.
Voordat Suriname IMF opdondert, eerst zelf je huiswerk op orde
Men kan IMF wegsturen maar dan zullen de potentiele effecten tijdig middels scenario analyses in kaart gebracht moeten worden om daar oplossingen bij te bedenken. Geruststellend is dit scenario niet. Men is al ingeslagen op de IMF-route en een onverwachte breuk gaat veel stof doen opwaaien.
Men kan ook weer, goed voorbereid, met IMF gaan onderhandelen en het oorspronkelijk programma flink aanpassen. Ik stel dit laatste voor.
De volgende overwegingen leg ik u voor als onderwerpen voor de onderhandeling:
- Bespreek met IMF welk type “Fresh Capital” wel welkom is
IMF moet begrijpen dat het uitsluiten van interessante, bonafide en duurzame investeerders van groot belang is voor Suriname. Als IMF vertrekt moet Suriname haar eigen broek omhoog kunnen houden en dan niet alleen met Olie en Gas bretels, maar met een sterke riem, een gediversifieerde economie. Niet alleen steunende op Olie en Gas. Spreek met IMF af dat je voortaan als land investeringsvoorstellen van investeerders die Staatsgarantie vergen, open en transparant voorlegt ter bespreking met het IMF.
- Voer de BTW gefaseerd uit
Suriname is al ruim 15 jaar bezig BTW in te voeren. Ik stel een praktische aanpak voor. Focus in eerste instantie op de grote jongens, 80% van de BTW halen bij 20% van de ondernemers. Voer de BTW in bijvoorbeeld 5 fasen in, dat is behapbaar, operationeel te absorberen en dus uitvoerbaar.
- Fase 1: Bedrijven met een omzet van meer dan 20 miljoen (mio) SRD omzet als eerste. Kan en moet in voor december van 2022.
- Fase 2: Bedrijven tussen 20 mio en 10 mio, 1ste kwartaal 2023.
- Fase 3: Bedrijven tussen 10-5 mio 2de kwartaal van 2023.
- Fase 4: Bedrijven met een omzet tussen 1-5 mio 3de kwartaal van 2023.
- Fase 5: Bedrijven onder de 1 mio (mom & pop shops, kleine ondernemers), vaste btw betalen per jaar ongeacht hoeveel omzet.
De manier van uitvoeren is een vertoning van goede wil vanuit de Staat en vooral een haalbare route om IMF te overtuigen dat Suriname de wil heeft om haar afspraken na te komen.
- Introduceer per direct een banken-belasting
De banken waren de enige partijen die mochten meedoen in de eerste fase van de OMO (de openmarket operations) en ze hebben hiervoor hoge rentes ontvangen. Deze forse rente-OMO-winsten zijn flinke meevaller voor de banken en hun aandeelhouders ten koste van het Surinaamse volk. Ongeacht of de OMO’s goed genoeg hebben gewerkt, het is nu tijd dat de banken via de voordeur hun “OMO-winsten” afdragen aan de Staat. Dus zo snel mogelijk een banken-belasting invoeren van tussen de 50-60%.
De Staat moet dit “verspilde” geld nu via een banken-belasting terughalen naar de Staatskas. Dit geld kan dan gebruikt worden om het nodige beleid van de overheid te financieren, bijvoorbeeld het sociaal vangnet te verbreden. IMF kan zo een banken-belasting, om de OMO-winsten weer terug te halen bij de banken door de Staat, niet tegenhouden.
Dus spoedig weer naar de onderhandelingstafel met het IMF, want die ruimte is er.
En als IMF niet wil meewerken, netjes afscheid nemen, want het concept van parallelle munten is nog altijd mogelijk. Maar alleen afscheid nemen via een Nationaal Referendum, want het gaat om wat het volk wil.
Zoals het er nu voorstaat is IMF de man die zijn vrouw iedere dag slaat. Op gegeven moment is het voorbij.
Dr. Ashwin Ramcharan RO
