Voor Palumeu betekende de Covid-pandemie een abrupt einde aan toerisme en alle inkomsten die daaraan gerelateerd waren. Aangezien het dorp en haar inwoners vrijwel geheel afhankelijk waren van deze inkomsten, is de nood hoog en de drang naar alternatieve inkomsten groot. Het traditioneel gezag heeft daarom het Amazon Conservation Team-Suriname (ACT) uitgenodigd om mogelijkheden te verkennen voor ondersteuning in de versterking van de gemeenschap, zodat zij nieuwe ontwikkelingsmogelijkheden kunnen benutten. Na het voeren van meerdere dialogen is door Palumeu het angelloze bijen project als potentiële inkomstenbron geïdentificeerd.
Angelloze bijen
De redactie van Dagblad Suriname heeft Amazon Conservation Team-Suriname benaderd, om meer inzicht te krijgen in het ‘angelloze bijenproject’. Ben D’Leon, Communicatie & Marketing Coördinator van ACT, zegt in een gesprek, dat angelloze bijen of ‘stingless bees’ wel angels hebben, maar dat die niet zijn volgroeid of functioneel. Het gaat hierbij om ‘niet stekende bijen’. De bijen zijn dus niet gevaarlijk en kunnen daardoor gemakkelijk benaderd en vrij goed gekweekt worden. Sommige soorten bijten wel, maar dat is niet erg pijnlijk, zegt D’Leon.
Verder geeft hij aan, dat er in Zuid-Suriname wel zo’n 30 soorten angelloze bijen voorkomen. “De inheemsen die daar wonen kennen de bijen goed en gebruiken hun honing al van oudsher voor diens medicinale werking. De honing van dit gebied is uiterst gezonde, 100 procent zuivere bosbloemen honing en is zeer zeldzaam. Het regenwoud waar ze leven is nog puur en onvervuild; de lucht en het water zijn nog relatief schoon en deze bijen kunnen dus ongehinderd het beste van de natuur in hun honing verwerken.”
Oogsten van bijen in het regenwoud
Toen ACT-Suriname begon met het bijenproject in Kwamalasamutu in 2015 heeft de traditionele genezer Wuhta, tekeningen gemaakt van de verschillende soorten bijen die voorkomen in het bos en die de beste honing produceren, zegt D’Leon. Vooral ook geneesheer Korotai heeft veel informatie en kennis gedeeld. Met die informatie zijn bijenexperts van ACT uit Brazilië en experts van het ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij (LVV) gestart om de lokale gemeenschap te trainen in het kweken van deze bijen ten behoeve van honingproductie. In Brazilië is Korotai zelf geëerd door een nieuwe bijensoort die door middek van zijn hulp is ontdekt, naar hem te noemen. De nieuw ontdekte soort heet officieel Tetragonakorotaii.
De belangrijkste bijensoort die gekweekt wordt in Kwamalasamutu is Ururiwane. Dit is de Trio naam voor de Scaptotrigona sp. (Latijnse naam). Behalve honing leveren de bijen ook Propolis op. Volgens D’Leon is Propolis erg bijzonder. “Het is een soort hars, dat door de bijen in het bos verzameld wordt om zichzelf te beschermen. Propolis is een natuurlijk antibioticum en heeft bovendien anti-virale, anti-parasitaire en schimmelwerende eigenschappen. Daarnaast heeft het een zeer goede wondgenezende werking.”
D’Leon vertelt verder, dat angelloze bijen in holen van bomen leven. De ingang van hun nest wordt gevormd door een dunne lange buis van onder andere was, dat net groot genoeg is voor een bij om in en uit te gaan. De holen bevinden zich meestal hoog in de bomen en zijn zeer moeilijk te zien. Hij geeft aan, dat de inheemsen de nesten echter wel weten te lokaliseren, omdat ze de geur van de nesten herkennen en de bijen ook kunnen horen. Dit laatste is de reden dat men vooral in de avond bijen gaat zoeken in het bos, omdat men dan het geluid van vliegende bijen in de holen beter kan horen, stelt D’Leon.
“Als de holen eenmaal zijn gelokaliseerd wordt de betreffende boom open gezaagd en wordt het nest zoveel als mogelijk in zijn volledigheid overgebracht in een houten bijenkist. Ook de bijen worden in dit proces overgebracht, waarbij de belangrijkste die mee verhuist, de koningin is. Na het overbrengen moet er heel goed voor de bijen gezorgd worden om de overlevingskans te vergroten.”
Duurzame alternatieve inkomstenbron
Op de vraag op welke wijze het bijenproject kan dienen als een alternatieve inkomstenbron, geeft D’Leon aan, dat de dorpelingen getraind zijn door ACT-Suriname tot imker en dus de juiste kennis en vaardigheden hebben vergaard om de bijen in boxen te kweken en te verzorgen.
“Het kweken van bijen levert honing en Propolis op die op reguliere en relatief gemakkelijke wijze geoogst kunnen worden. Dit is duurzamer dan steeds een boom te moeten vellen voor een beetje honing. De Ururi honing en Propolis worden geoogst uit de boxen en naar Paramaribo gestuurd voor verkoop onder de merknaam Amazon Wellness. Dit levert de imkers en hun huishouden een duurzame inkomstenbron op, als belangrijk alternatief voor bijvoorbeeld de mijnbouw, bosbouw of handel in bedreigde diersoorten. Door bijenteelt in Zuid-Suriname wordt dus het regenwoud beschermd en tegelijkertijd de bevolking ondersteund”, aldus D’Leon.
Achtergrondinformatie ACT-Suriname
Het Amazon Conservation Team-Suriname richt zich al meer dan 20 jaar op de bescherming van het regenwoud door samen te werken met inheemse en tribale gemeenschappen. Zij zet zich in voor behoud en versterking van traditionele culturen, omdat daarmee de natuur het beste beschermd -en in balans gehouden wordt. ACT is van mening, dat wanneer de inheemse en tribale volkeren floreren, het gebied waarin zij leven, automatisch ook floreert. De drie pijlers van ACT zijn: Duurzame beheer van leefgebieden, versterking van intern lokaal bestuur en alternatieve bronnen voor levensonderhoud. Het bijenproject valt onder de derde pijler.
SK
