Guyana ziet nu prefab-kansen in Suriname
Al in 2012 had de toenmalige regering Bouterse-Ameerali aangekondigd, dat in Suriname een Chinees bedrijf zou komen dat gespecialiseerd is in het bouwen van zogenoemde prefab-woningen (een soort bouwpakket woningen). Het ging om het bedrijf Broad Homes Industrial International Co. Ltd. De Surinaamse tak zou Broad Homes Suriname worden. Het bedrijf in China is in 1988 opgericht en ging zich in 1996 specialiseren in het prefabriceren. Het bouwen van scholen, kantoren, fabrieken, wolkenkrabbers, dammen, wegen en vliegvelden heeft hen inmiddels tot een van de grote spelers gemaakt in de ‘pre-fab’ industrie.
Maar, de met zoveel bombarie aangekondigde Chinese prefabfabriek te Smalkalden in het district Para staat er al langere tijd leeg en verlaten bij. En niemand weet waarom de Chinezen kennelijk met stille trom zijn vertrokken.
Paar modelwoningen al in augustus 2014
Begin augustus 2014 zette dit bedrijf bij het commissariaat van Para vier modelwoningen op. De sleutels van deze woningen werden ontvangen door toenmalig minister Jim Hok (Natuurlijke Hulpbronnen) – die president Desi Bouterse verving – uit handen van de Chinese ambassadeur. Toen werd ook gesteld, dat de Chinese multinational een fabriek zou vestigen in het district – dat werd te Smalkalden – waar elementen voor prefab woningen geproduceerd zouden gaan worden.
“De fabriek zal 2.800 woningen per jaar produceren. Hiermee wordt invulling gegeven aan de belofte van president Bouterse om elk gezin in Suriname te voorzien van een woning op kwalitatief hoog niveau”, zei Etienne Boerenveen van de werkgroep Herstructurering Huisvestingssector.
De regering had in China een aantal overeenkomsten getekend voor woningbouw, en de provincie Hunan in het zuiden van China zou een bijdrage leveren aan de realisatie van het woningbouwprogramma van de regering. “Provincie Hunan zal ook een handelscentrum bouwen in Suriname van waaruit zij het Caribisch gebied, Zuid-Amerika en de rest van de wereld zal bedienen op het gebied van Handel”, zei Hok destijds. Voor zover bekend is dat handelscentrum er nooit gekomen….
Prefab woningbouwfabriek eind maart 2015 in gebruik genomen
Eind maart 2015 werd de prefab woningbouwfabriek te Smalkalden in gebruik genomen. Wanneer ‘Broad Homes Suriname PC Factory’ op volle toeren zou draaien, zouden zo’n 3.000 woningen per jaar worden gefabriceerd. Toenmalig president Desi Bouterse sprak van een “historische mijlpaal voor het volk” en zijn minister van Openbare Werken Rabin Parmessar beweerde zelfs dat het ging om een “revolutie in de Surinaamse huizenbouw.”
“Hier staat de fabriek die de komende tijd huizen in snel tempo gaat produceren voor ons, zodat ieder gezin binnen niet al te lange tijd voorzien zal zijn van een eigen huis”, zei Bouterse. “Deze toekomst is nu binnen handbereik. Het hebben van een eigen huis brengt rust. Het is een anker voor stabiliteit en legt de basis voor de inrichting van het eigen leven.” Mooie woorden die een paar jaren later al gebakken lucht bleken te zijn geweest.
De fabriek zou de onderdelen van huizen moeten vervaardigen die, afhankelijk van het model, in enkele dagen opgezet konden worden. De ruimte voor bedrading en andere leidingen waren in de panelen verwerkt. Overeen was gekomen dat het bedrijf panelen zou produceren voor drie woningen per dag en in Para hadden 150 woningen opgezet moeten worden.
“Revolutie in de bouwsector”
Parmessar zei eind maart 2015 zelfs, dat met de komst van de fabriek de door zijn regering Bouterse-I beloofde 18.000 woningen gerealiseerd en “zelfs overschreden” zou worden. “Je kunt gerust praten van een revolutie in de bouwsector en huisvesting van ons land. Maar, het zal niet beperkt blijven tot ons land want wanneer het bedrijf zijn capaciteit gaat opvoeren zal het in staat zijn te exporteren naar de omringende landen”, aldus de huidig fractieleider van de NDP in De Nationale Assemblee.
Geen overheidsgeld meer, bedrijf ging zelf miljoenen lenen
Door gebrek aan geld bij de Surinaamse overheid die een deel van de huizenbouw zou subsidiëren, kon – behalve de modelwoningen – niet verder worden geproduceerd, zo bleek in mei 2016. Het bedrijf zou met een lening van US$ 500 miljoen uit de China Latin America & Caribbean Fund (China-LAC) de bouw van 8.000 woningen en infrastructuur zelf ter hand nemen.
Oud-minister van Financiën, Gillmore Hoefdraad, juichte dat toe. “Dit is uniek. Dit is een directe buitenlandse investering waaraan de Staat geen enkele financiële consequentie hoeft te binden. We hebben altijd gezegd dat we buitenlandse investeringskapitaal kunnen aantrekken”, sprak Hoefdraad.
Het China LAC Fund was opgezet om Chinese bedrijven die in de regio opereren financieel, tegen zachte leningen, te ondersteunen. De leenovereenkomst tussen Broad Homes en China LAC werd getekend in aanwezigheid van Hoefdraad en Peggy Bouterse, gevolmachtigd vertegenwoordiger van Suriname. Het geld zou in Suriname blijven – zo stelde Hoefdraad -, omdat grondstoffen en onderdelen lokaal zouden worden gekocht. De eerste US$ 50 miljoen was al overgemaakt naar Broad Homes Suriname.
Broad Homes Suriname in zee met SPSB
Voor het eind 2016 wilde Broad Homes Suriname 200 woningen hebben voltooid, zei general-manager Jimmy Jiang Jie.
Broad Homes ging samenwerken met de Surinaamse Postspaarbank (SPSB) die de fondsen voor het woningbouwprogramma van de overheid beheerde. Volgens Jiang was Broad Homes geenszins van plan om “te bouwen en daarna weg te wezen.” Ze zou er voor langere tijd zijn.
In november 2016 werd een woningbouwcontract getekend tussen Broad Homes International en de Surinaamse Post Spaarbank (SPSB). Jimmy Jiang Jie zeu dat tussen de US$ 300 tot US$ 500 miljoen zou worden geïnvesteerd. De SPSB zou via het Bouwfonds leningen verstrekken.
Financiën-minister Hoefdraad prees het doorzettingsvermogen van Broad Homes International. In korte tijd was een fabriek uit de grond gestampt in Suriname. Het echte werk kon beginnen. Verwacht werd dat de eerste huizen in januari 2017 er al zouden staan.
Maar, vervolgens werd het stil, angstig stil rond het met zoveel uit de grond getrokken Broad Homes Suriname. Het ministerie van Openbare Werken liet eind april 2021 weten, dat de status van Broad Homes Suriname PC Factory niet duidelijk was. Het bedrijf dat in 2015 was opgericht, zou 3.000 huizen per jaar opleveren. Tot eind april 2021 was er geen vertegenwoordiger van de fabriek in beeld gekomen. Minister Riad Nurmohamed van Openbare Werken kondigde een onderzoek aan.
“We gaan wel even kijken wat er daar aan de hand is. Wat was de deal? Die documenten kunnen wij niet vinden.” De fabriek zou prefab woningen in elk model bouwen. De huizen zouden ook als bouwpakketten naar de regio geëxporteerd worden.
De bewindsman zag wel potentie in de huizenfabriek. Hij zou het initiatief nemen om het bedrijf te contacten. Hij wilde weten of het mogelijk is om de huizenfabriek opnieuw leven in te blazen.
Maar, de bewindsman liet deze week tegenover Dagblad Suriname weten: “Ik heb helaas Broad Homes tot nu toe nog niet uitgenodigd.”
De redactie van Dagblad Suriname heeft ook getracht antwoord te krijgen van Broad Homes Suriname en Broad Homes in China op de vraag wat de huidige stand van zaken is rond de fabriek te Smalkalden, maar antwoorden en/of reacties bleven uit.
Guyana
Ondertussen lijkt Guyana maar wat graag haar prefab woningen, uit een eigen fabriek, te willen leveren aan Suriname. Dat werd medio februari dit jaar bekendgemaakt door president Chandrikapersad Santokhi tijdens een persconferentie na terugkeer uit het buurland. Zijn Guyanese collega zou hebben toegezegd dat dergelijke woningen geleverd kunnen worden. Santokhi zei toen, dat hij ook zo’n fabriek in Suriname wil…. Maar, die fabriek was en is er al….. echter die staat er wel wat naargeestig, leeg en verloren bij te Smalkalden.
PK
