Keti Koti 1863-2022 – De geschiedenis van de Surinaamse Pers
In 1865, twee jaar na de afschaffing van de slavernij werd de vrijheid van drukpers ingevoerd, waardoor de Pers een actievere politieke rol kon vervullen binnen het Surinaams gebeuren. Er werd geschreven en gepubliceerd voor een kleine groep, de rest was analfabeet.
Beeldspraak
In prehistorisch Suriname heeft er ongetwijfeld één op één, interpersoonlijke communicatie en het verspreiden van boodschappen en geschiedenis door middel van beeldspraak plaatsgevonden. Het bewijs daarvan werd door Dagblad Suriname gevonden in de rotstekeningen die zich verspreid over Suriname bevinden.
Inscripties
De ingeslepen afbeeldingen werden met intuïtie gelezen. De inheemsen zeggen, dat de grote geest, Amalivica, ook Tamusi genaamd, de schepper van de aarde, in zijn korjaal arriveerde in de tijd van overstromingen en deze inscripties maakte die we nu hoog, op ontoegankelijke plaatsen aantreffen.
Communicatie
Er zullen ongetwijfeld, gebeden, liederen, gedichten, gebaren, opvoeringen zijn geweest waarmee het prehistorisch volk van Suriname zich uitte, communiceerde. De tekens op rotsen vertellen via beeldtaal, een verhaal in een taal die alle mensen spreken.
Enig licht
Hoewel niemand weet wie de rotstekeningen heeft gemaakt, trachten de rotstekenaars een teken te geven, enig licht te doen schijnen over waar zij vandaan komen. De prehistorische Inheemse migraties zijn zichtbaar gemaakt. Tot nu toe zijn er alleen rotstekeningen gevonden langs de Corantijn- en zijrivieren en de Marowijne- en zijn zijrivieren.
Spraakzaam
De Europeanen brachten letters naar Suriname, er werd geschreven en gelezen. De Afrikanen hadden de Apinti. De verbale communicatie stond tijdens de oer koloniale tijd op de eerste plaats. Slechts een klein deel van de bevolking, de Europeanen niet uitgezonderd, kon lezen en schrijven. Non-verbale communicatie, kot’ odo, dyeme, doe prey, klederdracht, muziek, dans, toneel en voordrachtskunst waren gedurende deze periode heel spraakzaam.
Belangen
De geschiedenis van de Surinaamse Pers kan in drie periodes verdeeld worden: van 1747 tot 1683, van 1865 tot 1933 en van 1933 tot 1975. In de oudste tijd werden veelal de belangen van planters verdedigd. Redacteuren werden vaak op de vingers getikt en werd gedurende enige tijd strenge censuur toegepast.
Conflicten
Vanaf 1747 verschijnen er kranten in Suriname. Tijdens de woelige periode onder het bewind van gouverneur Lohman droegen de kranten een steentje bij tot het aanwakkeren van de conflicten tussen de gouverneur en de Staten. De West Indiër was daarbij de spreekbuis van de planters en de joden.
Klassenstrijd
In de tweede periode treedt het aspect van de binnenlandse klassenstrijd tegen de Europese machthebbers op de voorgrond. De laatste periode is die van de emancipatie van de bevolkingsgroepen. De Volksbode was de krant van de kleurlingen. Ook tijdens de strijd tegen de dictatuur van gouverneur Kielstra werden kranten als wapen ingezet. De West trad in deze periode op de voorgrond.
Radio en Televisie
In de jaren 69, 73 en 1975 waren er talloze bladen de Vrije Stem, Onze Natie, De Rode Surinamer, De Ware Tijd, Volkskrant, CLO-bulletin, enzovoort. Radio en televisie hadden inmiddels hun intrede gedaan in Suriname.
Stijgende lijn
De radio-omroep begon in 1935 met Avros, gevolgd door Rapar, Apintie, Rani, Radikha, SRS en ga zo maar door. In 1965 deed de STVS haar intrede. De stijgende lijn zette zich voort tot heden, het tijdperk van de world wide web en sociale media.
Vervlakking
Kranten en andere bladen hebben na de afschaffing van de slavernij een hoofdrol vervuld bij de bewustwording van de onderdrukten in Suriname. Doordat de Pers in Suriname altijd familie- en groepsbelangen heeft verdedigd, bleven andere kwaliteiten op de achtergrond. De consequentie was, een vervlakking van de Pers in het algemeen.
Opkikker
De uitroeping van de republiek heeft de Pers een opkikker gegeven. De tijd brak aan waarin de Pers en media inzien, dat de trap veel hogere schreden heeft. Dat blijkt onder andere uit de polemiek tussen journaliste, media en de overheid. De Pers is onderwerp van heftige polemieken tussen persmensen en media. Opvallend is een verbeterde aanpak en een verhoogde vakkennis in de professionele journalistiek.
Massahysterie
Massacommunicatiemiddelen moeten er zijn. In de complexe Surinaamse wereld is de media nodig om de eenheid waarnaar er wordt gestreefd te verwezenlijken. Massamedia kan echter door verkeerd gebruik massahysterie veroorzaken.
Democratie
Een morele aanpak van de Pers zal de communicatie niet verbeteren. Ook nadere afspraken tussen de overheid en de Pers, wettelijke omschrijvingen van de taak van de publicist zullen weinig veranderen. Een morele of ideologische benadering van de taken van de Pers herbergen gevaren. De Pers moet compleet vrij zijn om de democratie te kunnen dienen.
Wordt vervolgd.
HD
