Keti Koti 1863-2022
Ras beheksing
Dagblad Suriname besloot fu kot’ wan luku om vanuit verschillende invalshoeken te vernemen, wat Suriname scheelt, waar de ras beheksing vandaan komt, en hoe het te verhelpen.
Wreedheden
Tijdens Keti Koti-gesprekken kwamen maatschappelijke perikelen van Suriname ter sprake. Gevoelens, aardig-, eigenaardigheden werden opgetekend.
Het derde oog
De intuïtie van het volk werd geraadpleegd om te achterhalen wat eraan scheelt en speelt. Gevraagd werd: Waar komt de rassendiscriminatie in Suriname vandaan?
De vloek
“De kolonisator heeft er alles aan gedaan om de tot slaaf gedwongen Afrikanen te breken en te vernederen. Zij werden als ratten vertrapt. Daardoor is Suriname scheef- en krom gegroeid. De vloek van het kolonialisme kwelt land en volk nog steeds.”
Gefixeerd
“Bevolkingsgroepen overschaduwen het Suriname schap in die zich dat ze gefixeerd zijn op zichzelf, het eigenbelang. Innerlijke overtuiging.”
Kwaadaardig
“De Indianen maakten van oudsher sprake op de grond en deze nationaliteit. Gedurende de koloniale tijd hebben kwaadaardige Europeanen, zich de wettige eigenaren van Suriname noemende, niet alleen het grondgebied, maar ook het Suriname schap toegeëigend hindoestanen, Indonesiërs, Chinezen en ga zo maar door, die als het ware werden ontvoerd in hun respectievelijke gebieden, werden in het bevolkingsregister aangetekend naar land van herkomst. De Afrikanen- en hun nazaten werden niet als Afrikanen aangemerkt. Ze hadden niet eens naam, het waren slechts een nummer. Ze werden met minder dan een nul gewaardeerd.”
Neger
“In het bevolkingsregister werd de Afrikaan gecategoriseerd onder ‘neger en kleurling’, hierdoor werd de identiteit van de creool, verdraaid, verschrompeld en de ziel vertrapt. Er werd identiteitsmoord gepleegd. Hierdoor worstelt hij met gevoelens als eenzaamheid, hoop en verlangen.””
Zich ergeren
“Mensen ergeren zich aan wat andere mensen doen. Dingen die je onbewust doet, kunnen maken dat mensen je meteen al niet mogen. Er zijn talloze manieren om mensen tegen je in het harnas te jagen.”
Dal bath
“Is het niet de manier waarop er gegeten wordt, dan is het wat je eet. De creool heeft het erover dat Hindoestaan met de hand eet en uit zuinigheid alleen dal bath. Omgekeerd is de Hindoestaan de mening toegedaan, dat de creool gierig is.”
Banaal
“Discriminatie kan ook afhangen van hoe iemand lacht en zich gedraagt. Alle bevolkingsgroepen vinden de creool luidruchtig en banaal.”
Kokosolie
“Van de Hindoestaan wordt door andere bevolkingsgroepen gezegd, dat die naar kokosolie ruikt.”
Slordig
De Javaan vindt de creool slordig. Zij maken de stad vuil door er overal rommel te gooien. De Hindoestaan en de Javaan bezondigden zich veel en veel minder daaraan. Je ziet ook meer creolen rondhangen in de stad en zich op hoeken van straten ophouden.”
Taal
“In Suriname spreekt men vele talen. Taalgebruik en de manier van praten is van invloed op hoe de mensen elkaar beoordelen en waarom wel, minder of niet mogen.”
Wee je gebeente
“Als creolen elkaar uitmaken voor neger is er geen vuiltje aan de lucht. Maar, wee je gebeente als een Hindoestaan of andere bevolkingsgroep het woord neger in de mond neemt.”
Aanstoot nemen
“Er zijn woorden die niet op elk moment en/of kring passen. Je bent een saka saka neger wordt door de creolen van elkaar geaccepteerd. Maar, als iemand van een andere bevolkingsgroep dat zegt, kan daar aanstoot aan worden genomen. Dat is omdat de relatie tussen beiden niet dezelfde is als die tussen creolen onderling.”
Ironisch
“Scheldwoorden kunnen binnen een bepaalde groep onderling op een ironische manier gebruikt worden, maar niet door buitenstaanders. Dat komt omdat de betekenis van woorden en de associaties die een woord op kan roepen niet voor iedereen gelijk zijn.”
Kakere kakere
“Dat de Hindoestanen in gezelschap van andere bevolkingsgroepen plots overschakelen naar het Sarnami wordt door de creool als uitsluiting aangevoeld. Het wordt kakere kakere onverstaanbaar gebrabbel genoemd.”
Afzijdig houden
“De contractarbeiders behielden hun eigen cultuur, gingen niet of moeilijk op in de identiteit van het land waar zij naartoe werden gesleept. Zij stonden niet open voor de Surinaamse cultuur en hielden zich afzijdig.”
Oneerbiedig
“De Hindoestaan staat erop, dat iedereen die hun gebedshuizen betreedt, dat ongeschoeid doet. Bij de Christelijke kerken is het gebruik, dat een kerk, door mannen blootshoofds wordt betreden. Fanatieke nazaten van contractarbeiders doen onwetend of provocerend hun hoofddeksel niet altijd af. Daarop geattendeerd antwoordde een oneerbiedige, dat zijn geloof hem opdraagt zulks niet te doen.”
Keel
Inheemsen worden als schuw getypeerd. De oorspronkelijke bewoners worden om lollig te doen met keelklanken verwelkomd en pijl en boog genoemd.
Jaloers
“De onvrede onder de bevolkingsgroepen heeft naast identiteit, een sociaal- economische aard. De creool is jaloers op de Hindoestaan, wordt steevast beweert door de Hindoestanen.”
Surinamer zijn
“De creool heeft meerdere persoonlijke identiteiten die het hem niet gemakkelijk maken. Hij moet Surinamer zijn, hij moet creool zijn, tegelijkertijd is zijn oriëntatie op de arbeidsmarkt gericht op de Nederlandse cultuur. Ook ondergaat hij invloeden vanuit India, Indonesië, China en andere contreien. Hij voelt zich dan ook meer kosmopoliet. Hij moet zich ook waarmaken als wereldburger.”
Kondreman
“De creool kan thuishoren bij alle beleefde culturen, godsdiensten en denkrichtingen die er bestaan. Maar, behalve interculturele en filosofische verschillen is er ook sprake van een generatiekloof en van sociale en economische discrepanties.”
Stad en district
“Ook kan onderscheid worden gemaakt tussen de kondreman in het district en die in de stad. Er zijn verschillen in demografie, gedrag, opvattingen, voeding en behuizing. Bovendien staat de Surinaamse cultuur onder de gestadige invloed van cultuurimperialisme. Dit begrip, ook wel cultuur verdringing genoemd, wordt omschreven als de gedwongen variant van culturele aanpassing.”
Wordt vervolgd.
HD
