Keti Koti 1863-2022
Straffen tegen racisme uitdelen
“Als er in Suriname over discriminatie en racisme wordt gesproken, dan heeft men het niet erover, dat de verschillende bevolkingsgroepen met elkaar overhoop liggen. Het gaat om de verhouding tussen koelie en blakaman, die na 1 juli 1863’ begon”, werd er door de Coroniaan in ons gezelschap naar voren gebracht.
Moppentappers
“Over discriminatie gesproken: Het is een feit, dat mensen uit andere districten, Paramaribo vooral allerlei flauwe-, grievende-, denigrerende- en onfatsoenlijke moppen tappen over Coronie. Vrijwel niemand kent een mop, die over een ander district gaat. Voelt de Coroniaan zich daarom gediscrimineerd? Iedereen ervaart discriminatie anders. Wat bij de een door de beugel kan, daar struikelt de ander over.”
Boze geesten
“Je zal in Totness zelden horen praten over racisme. Ja er wordt gediscrimineerd. Waar ter wereld niet? Ik discrimineer ook. Mijn tante zegt, dat ik haar op een afstand hou. Ze jokt niet, ik heb haar niet graag over de vloer, vooral niet op feestjes, want ze krijgt makkelijk een winti. Zelfs op de tonen van een elektrisch gitaar openbaren zich winti’s bij haar. Voor mij zijn winti’s boze geesten. Haar begeestering staat mij niet aan. Ze heeft gelijk ik discrimineer haar.”
Doodzonde
“Ik behoor tot een volle evangelische gemeente. Ik kan zulke taferelen niet hebben in mijn huis. Ze zegt altijd ‘yu e disco mi’, ze jokt niet. Ik hou haar op een afstand. Ons kent ons in Nickerie, er heerst rivaliteit, wij kunnen fel zijn tegen elkaar. In Coronie komt er boosaardigheid voor, maar er is weinig sprake van venijn, zoals bij racisme. Discriminatie is niet mooi en als het gaat om ras is het doodzonde.”
Famiri fa yu tan?
“Eenvoudige burgers gaan weleens op de stok, ze maken een hels kabaal, er komt heleboel nonsens uit hun mond. Dan spreken zij elkaar aan met koelie, jampanese, snesi, blakaman en allaman. Er worden onaardige discriminerende opmerkingen gemaakt. De volgende dag, als de boze bui voorbij is zijn ze goede vrienden die elkaar aanspreken met oom, zwagri en famiri fa yu tan?”
Geleerden
“Het is geen huichelarij, gisteren was het hel en donder. Het was niet de man die sprak, de wijsheid zat in de kan, de drank was aan het woord. De begroeting van de volgende dag komt uit het hart. Er wordt geen wrok gekoesterd. Het is mij opgevallen dat in zogenaamde hogere-, geleerde en politieke kringen het anders toegaat. Daar worden gevoelens en emoties ingehouden om maatschappelijk correct als vis noch vlees over te komen.”
Aangeleerd
“Dit optreden is bestudeerd en aangeleerd, de woorden worden beredeneerd en zorgvuldig gekozen. Dusdanig verfijnd, dat zij niet sprekend zijn. De volksmens is prit’pangi, heeft het hart op de tong. Gelukkig maar, want ef’ djeme no ben, ati ben sa priti. De geleerde werkt wetenschappelijk met het verstand. Hij kiest zijn woorden zorgvuldig.”
Structurele discriminatie
“Als iemand op basis van nationaliteit, afkomst, huidskleur of cultuur gediscrimineerd wordt, noemen we dit racistische discriminatie. In Suriname vindt dit niet alleen individueel plaats, het is een structureel systeem, waarbij mensen bewust en onbewust worden uitgesloten op basis van geschreven en ongeschreven regels, tradities, gedrag en omgangsvormen.”
Subtiel
“Het door kolonialisme, slavernij en contractarbeid geïnstitutionaliseerd racisme is subtieler dan openlijk racisme, dat makkelijk herkenbaar is in discriminerende uitlatingen van individuen. Het zit onbewust verankerd in de samenleving. Het is niet openlijk waarneembaar, de samenleving is er nauwelijks van bewust.”
Slachtoffer en dader
“De spreker kreeg bijval: “Wat wordt er gedaan om racisme tegen te gaan? Getracht wordt om slachtoffers van discriminatie en racisme bij te staan om de opgelopen trauma’s te verwerken. Het wordt tijd, dat er meer aandacht wordt besteed aan de dader, die net als het slachtoffer lijdt aan een aandoening. Om van het kwaad verlost te raken, maken plegers ook aanspraak op behandeling en begeleiding.”
Corrigerend optreden
“Dat wil niet zeggen, dat de pleger niet terechtgewezen en gecorrigeerd moet worden. Dagelijks maken mensen zich in het openbaar schuldig aan discriminatie en racisme. Het beledigen, uitlaten op basis van ras, godsdienst of levensovertuiging, hetero- of homoseksuele gerichtheid, lichamelijke, psychische of verstandelijke handicap zijn misdrijven en dus strafbaar. Om herhaling te voorkomen mag een gepaste straf niet ontbreken.”
Aangifte doen
“Elke aangifte van discriminatie moet worden aangegeven bij de politie. Zodat er kan worden opgetreden tegen discriminatie en racisme waardoor er een betere samenleving gecreëerd kan worden.”
Wordt vervolgd.
HD
