Niet alleen in politiek, ook op persoonlijk vlak speelt raciale factor een rol
Koti 1863-2022
Volgens Bob Marley leefde er eens een Buffalo Soldier in het hart van Amerika. De onverschrokken strijder was gestolen in Afrika en naar Amerika gebracht. Vanaf zijn aankomst moest hij knokken, vechten om te overleven. Hij analyseerde de stank waarin hij moest leven. “Als je je geschiedenis kent, dan zou je weten waar je vandaan komt. Dan hoef je niet te vragen, wie ben ik?”
De dood ingejaagd
In 1650 stuurde Lord Francis Willoughby een expeditie van 40 man naar Suriname om een geschikte plaats uit te zoeken voor de vestiging van een kolonie. Hij belandde aan de linkeroever van de Surinamerivier. In 1667 wist Abraham Crijnssen de kolonie aan de Britten te ontworstelen. Toen de Europese indringer voet aan land zette, trof hij bewoners aan die in stamverband leefden. Met slinkse methoden, kracht en geweld werden de inheemsen onderworpen. Grote aantallen werden de dood ingejaagd.
Paramaribo is een vlek
Gouverneur Van Sommelsdijck beschreef Paramaribo in 1683 als ‘een vlek’, bestaande uit een aantal huizen, meest herbergen en smokkelaarskroegen.’ Het willoos ondergeschikt maken van de oorspronkelijke bewoners lukte niet. Van Sommelsdijck sloot daarom vrede met de indianen en haalde slaven uit Afrika. Later volgden Chinezen, Hindoestanen, Javanen en emigranten uit Brazilië, Guyana, Haïti en andere contreien.
Racisme
De ervaring heeft geleerd, dat praten over ras kwesties zich op glad ijs begeven betekent. Iedereen is verbaal anti racist, maar iedereen denkt racistisch. Je hoeft je oor maar te luister te leggen om uitingen van raciale vooroordelen op te vangen. En als het om stemmen aankomt reageert de hindostaan: ‘als de creool wint zijn we dood’ omgekeerd geldt hetzelfde denkpatroon. Men is als de dood om voor racist uitgemaakt te worden.
Verdeel en heers
Niet alleen in de politiek, ook op het persoonlijk vlak speelt de raciale factor een rol. Het kolonialisme is gebaseerd op huidskleur, discriminatie en racisme. De contractarbeiders en de geëmancipeerde creolen werden volgens de in Suriname geldende verdeel en heerspolitiek, letterlijk van elkaar gescheiden gehouden.
Bevolkingspolitiek
De bevolkingspolitiek van het Nederlandse gouvernement nam de Aziaten in bescherming. De emigranten kregen eigen scholen, les in het Hindi, de Aziatische Huwelijkswetgeving was een voorrecht. De wijze waarop gouverneur Johannes Coenraad Kielstra gebruik maakt van zijn benoemingsrecht zinde de mensen van de Unie Suriname niet.
Papa gouverneur
De gouverneur maakte geschiedenis, door tegen alle tradities in merendeels Aziaten te benoemen in staatsorganen. De kwestie van Oost-Indische districtscommissarissen heeft veel stof doen opwaaien. De makkelijke uitgifte van grond door het gouvernement aan hindostanen heeft voor gehechtheid van deze aan de Hollanders bijgedragen. Was er een opstand onder de hindostanen, dan waren het creoolse politieagenten die op hen schoten. Hierdoor en meer ontstond bij de hindostaan het gevoel dat ‘papa-gouverneur’, hun beschermde in een land met vijandige creolen. Dat de VHP gekant was tegen de onafhankelijkheid valt te begrijpen, zij was bang, dat die bescherming zou komen weg te vallen.
Machtshonger
Vanuit nationalistisch standpunt bekeken kan de politiek van Kielstra niet door de beugel. Wel moet achteraf bekend worden, dat hij niet zo gek heeft gehandeld door de hindostanen en de javanen in bescherming te nemen tegen de machtshonger van de mulatten elite.
De NPS
Naast sociale, politieke verenigingen als Unie Suriname, stond de Pers, De West onder redactie van William Kraan, het Katholieke blad De Surinamer onder redactie van Alfred Johan Morpurgo, vooraan in de politieke strijd. De Unie Suriname van waaruit de Baas in Eigen Huis beweging voorkwam versmolt met de NPS. De Unie Suriname en de eerste mensen van de NPS hadden een diepgeworteld wantrouwen ten opzichte van de hindostanen. Er werd gevreesd voor hindostaanse overheersing.
Weidman en Lachmon
In 1948 was de NPS tijdens de Eerste Ronde Tafel Conferentie tegen de instelling van het Algemeen Kiesrecht. Josephus Weidman van de PSV en Jaggernath Lachmon van de VHP waren daarvoor. De Katholieken en Aziaten namen het op tegen de creolen (protestanten). Het is aan de Nederlandse vertegenwoordigers tijdens de Eerste Ronde Tafel Conferentie te danken geweest, dat het Algemeen Kiesrecht werd doorgedrukt.
De Laaiende Stilte
Het was een tijdperk van geweldige idealen, maar ook een van haat en nijd. Podiumkunstenaars en schrijvers hebben de sfeer van die tijd vastgelegd. Auteur Lou Lichtveld schreef in 1952 in zijn boek ‘De Laaiende Stilte’: “…Pas op voor de Schotse bastaards, voor de verspiller van bloed, voor de zelf in zijn bloed getekende.
Slaafsheid
Houd u voor de creolen, de halfbloeds, de ontaarden, zij wier land ten ondergang gedoemd is, omdat hun hand zich keert tegen datgene waaruit zij zelf zijn voortgekomen… Bij hun is de slaafsheid verzegeld door de vermenging. Vandaar hun sluwheid gepaard met onverstand; hun wulpsheid gespeend van liefde; hun dorst naar macht verschroeid door krachteloosheid; hun begeerte naar weelde…
Witte pieren
Wee dit land, dat nooit het hunne zal zijn, maar alleen de insecten en wormen, de zwammen en schimmels zal toebehoren… De witte pieren en de donkere vlooien, de tekenen en de grasluizen, maar vooral de nijvere mieren uit het Oosten zullen het eenmaal veroveren; dan zal geen neger, geen bastaard en zelfs geen opstandige indiaan hier anders dan dienstbaar en slaaf der kleinste veroveraars zijn.
Machtshongerige groep
De sprinkhanen uit het noorden zullen de bossen bevolken en zo kaal de velden vreten, dat zij tot diep in de aarde nog zullen wroeten naar meer.” Eind aanhaling van socialist Lichtveld die duidelijk in ging tegen een bepaalde machtshongerige groep binnen de toenmalige mulatten elite.
Uit het geciteerde blijkt de hevigheid van de daarbij loskomende rassentimenten.
Kiesstelsel
De NPS maakte gebruik van haar politieke overwicht om het Kiesstelsel dusdanig te ontwerpen dat haar macht werd behouden. Er kwam een districtenstelsel, waarbij per district een aantal zetels te winnen zou zijn volgens het ‘winner take all’ – principe. Paramaribo beschikte over 10 van de 21 zetels. Het tijdperk Pengel brak aan en begon de verbroederingspolitiek. Pengel en Lachmon trokken tot 1967 samen op. Twee jaar later wisselde Pengel het tijdelijke met het eeuwige.
Wordt vervolgd.
(Foto: schrijver Lichtveld)
HD
