Morgen wordt wereldwijd de Wereld Anti-Tabaksdag herdacht. Deze dag is zeer relevant als herdenkingsdag voor Suriname, omdat er nogal wat afgerookt wordt in het land. We zijn partij bij het WHO-kaderverdrag inzake tabaksontmoediging (WHO FCTC) en we hebben ook wetgeving aangenomen. Er wordt vanuit het publiek wel rekening gehouden met de Tabakswet. Soms bestaat de indruk, dat als er geen boetes worden opgelegd, burgers zich niet houden aan de wet. Alhoewel er burgers zijn die zich houden aan de wet, zijn er weer anderen die zich er niet aan houden. En daar lezen we niet regelmatig, dat er boetes zijn opgelegd. Er zijn geen speciale ambtenaren die de overtreding van de Tabakswet in de gaten moeten houden. De politie kan het doen, maar die zal waarschijnlijk meer prioriteit geven aan de zware misdrijven en overtredingen. Daarnaast zouden de buitengewone agenten van politie van BOG of de Milieupolitie ook verbaliserend kunnen optreden, omdat Volksgezondheid belast is met de uitvoering van de wet.
De Tabakswet heeft niet alleen verboden, maar ook instructies voor alle openbare plekken, zoals biljetten en posters met waarschuwingen en instructies voor bezoekers die aangeplakt moeten worden. Die controle moet in de openbare plekken ook plaatsvinden. De Tabakswet heeft veel artikelen die het promoten van roken direct of indirect moeten ontmoedigen. Deze bepalingen hebben te maken met reclame en sponsoring. Wij hebben wel de indruk dat bedrijven en de burgerij zich daaraan houden. Wat cruciaal voor Suriname is, is de vraag in welke mate de Tabakswet, die nog een vrij jonge wet is, bijgedragen heeft aan het ultieme doel: het afnemen van tabaksgebruik in Suriname. In juli 2021 is het ministerie van Volksgezondheid met heel goede informatie gekomen over tabaksgebruik in Suriname, waarvoor we toch het ministerie moeten complimenteren.
De uitvoering van het WHO-kaderverdrag. Het FCTC 2030-project is in Suriname gelanceerd in juli 2020. Het wordt gefinancierd door de regeringen van het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen en Australië en wordt geleid door het WHO Conventiesecretariaat en ondersteund door de UNDP en PAHO/WHO. In juli 2021 is gesteld, dat tabaksgebruik de inspanningen van de Surinaamse overheid in het streven de gezondheid te verbeteren en de economie te laten groeien belemmert. Dus er is nog sprake van verontrustend gebruik van tabak, de inspanningen van de regering hebben het gedrag van potentiële gebruikers en gebruikers niet kunnen beïnvloeden althans niet in voldoende mate.
De werking van de Tabakswet van 2013 is geëvalueerd. Een belangrijke bevinding is dat verbetering van de algehele handhaving van de Tabakswet noodzakelijk is. Studies en enquêtes over tabakscontrole voor het monitoren van tabaksgebruik en het preventiebeleid moesten nog gedaan worden. Verhoging van de accijnzen en de prijs van tabaksproducten is een aanbeveling die toen gedaan is. Er is bewijs dat een passend belastingbeleid een drievoudig voordeel biedt: het verminderen van tabaksgebruik, het verlagen van de uitgaven voor gezondheidszorg en het genereren van extra belastinginkomsten. De bevindingen in 2021 waren, dat de economische voordelen van het versterken van de tabaksontmoediging in Suriname zwaarder wegen dan de uitvoeringskosten. Bekeken over een periode van 15 jaar brengen de economische voordelen SRD 1 miljard op ten opzichte van investeringen van SRD 85 miljoen. Door tot 2025, de accijnzen jaarlijks te verhogen met 18 procent, zou SRD 89 miljoen aan inkomsten kunnen worden gegenereerd. Dit komt overeen met SRD 18 miljoen per jaar.
De situatie in Suriname is dat per jaar er 500 sterfgevallen zijn als gevolg van tabak gerelateerde ziekten. Dat komt ongeveer overeen met bijna 12 procent van alle sterfgevallen in het land. In 2019 omvatten deze tabak gerelateerde ziekten ongeveer 103 sterfgevallen als gevolg van een beroerte, 161 sterfgevallen door ischemische hartziekten en meer dan 283 sterfgevallen door andere ziekten. Meer dan de helft (62%) van de aan tabak gerelateerde sterfgevallen is voortijdig, wat betekent dat ze voorkomen bij personen jonger dan 70 jaar. Ongeveer 17 procent van deze sterfgevallen is te wijten aan blootstelling aan passief roken (zogeheten ”secondhand smoke”).
De economische verliezen door tabaksgebruik zijn gelijk aan bijna 13 procent van de voorspelde economische krimp in Suriname als gevolg van Covid-19 (13% in 2020) – en die verliezen doen zich elk jaar voor. Van de totale last (SRD 508 miljoen) veroorzaakt door tabak, werd 10 procent toegeschreven aan uitgaven voor de gezondheidszorg (SRD 53 miljoen) en 90 procent (SRD 455 miljoen) aan productiviteitsverlies, doordat mensen voortijdig het arbeidsproces verlieten vanwege overlijden of arbeidsongeschiktheid en rookpauzes nemen op het werk. Investeren in alle tabak bestrijdingsmaatregelen gedurende 15 jaar zou de prevalentie van aan tabak gerelateerde ziekten verminderen en meer dan 1.750 sterfgevallen voorkomen.
Het volledig opschalen van de vijf tabak bestrijdingsmaatregelen zou in 2035 SRD 1 miljard aan gezondheidskosten en economische verliezen kunnen voorkomen. Voor elke Surinaamse dollar die wordt geïnvesteerd in de vijf maatregelen ter bestrijding van tabaksgebruik, ontvangt Suriname tegen 2025, SRD 5 aan vermijdbare kosten en economische verliezen. In 2035 zal dat SRD 13 bedragen. Voor elke Surinaamse dollar die wordt geïnvesteerd in tabak campagnes via massamedia, ontvangt Suriname SRD 19 in 2025 en SRD 54 in 2035 vanuit het WHO-verdrag. Voor elke Surinaamse dollar die wordt geïnvesteerd in het verhogen van de accijnzen op sigaretten, ontvangt Suriname SRD 10 in 2025 en SRD 29 in 2035. Voor elke Surinaamse dollar die wordt geïnvesteerd in het beschermen van mensen tegen tabaksrook, ontvangt Suriname SRD 6 in 2025 en SRD 22 in 2035. Voor elke Surinaamse dollar geïnvesteerd in stoppen met roken initiatieven (kort advies om te stoppen) ontvangt Suriname SRD 0,4 in 2025 en SRD 2 in 2035.
De cijfers geven aan dat het mogelijk en noodzakelijk is om maatregelen door te voeren. De hulp van de WHO moet goed gebruikt worden.
