In de media is door het veelbesproken Chinese bedrijf China Zhonghentai Investment (CZI) een amateuristisch ogende verklaring in het Engels verschenen omtrent de aantijgingen gedaan in onder andere de DNA aan haar adres. Opmerkelijk is dat de naam van het bedrijf in de overeenkomst die bij wet is goedgekeurd anders luidt dan de naam in de verklaring. Verklaringen en opmerkingen zijn gemaakt in het Nederlands en het is onduidelijk hoeveel impact zo een bedrijf in het Engels zal hebben.
Het verwijt aan het adres van het bedrijf dat hier is om een palmolieplantage en -industrie op te zetten, is dat het bedrijf alleen bezig is geweest om rondhout te kappen en deze te exporteren. Deze vrees was alom geuit toen het bedrijf bij wet de toestemming kreeg om zijn activiteiten te ontplooien. Er waren plaatselijke protesten, omdat men ontevreden was over de op handen zijnde opbouw van de workforce in het bedrijf. Men wilde lokale werkgelegenheid en niet dat buitenlanders de werkplaatsen zouden invullen. Men wilde ook goede arbeidsomstandigheden en goede salarissen, geen hongerlonen. Maar, luider klonk de vrees bij critici dat het bedrijf, als gekeken werd naar de overeenkomst/wet die in DNA lag, rondhout zou kappen en exporteren en daarna niets meer van zich zou laten horen. Die vrees lijkt dus werkelijkheid te zijn geworden.
Het bedrijf is gelet op de reactie in de media niet serieus te nemen en wordt eigenlijk in het bericht bevestigd dat de vrees van de Surinaamse critici niet onterecht was. Er staat in het bericht, dat personen binnen de Surinaamse regering met behulp van de Surinaamse media valse rapportages hebben gedaan over het verloop van het project. Het bericht begint hiermee en dus met een vergissing. Geen enkel lid van de Surinaamse regering, geen enkele hoge ambtenaar heeft enige rapportage gedaan over het verloop van het project in de media. Bovendien, CZI had een partnerschap moeten hebben met de ministeries die hier cruciaal zijn zoals NH en LVV en op een ander niveau regulier overleg met deze partners moeten hebben. Kennelijk is dat niet het geval en is er sprake van vervreemding.
In het bericht wordt gesproken over schade aan een goede reputatie, maar CZI heeft geen goede reputatie nog opgebouwd in Suriname en de regio, dus valt dat niet te beschadigen. In drie punten probeert het bedrijf te weerleggen dat er activiteiten zijn ontplooid op hun concessie van 500.000 hectare. Het bedrijf zegt te handelen conform de overeenkomst die met de Surinaamse regering is gesloten.
In punt 1 staat concreet, dat een team van experts uit Maleisië is aangetrokken om het project te ontwerpen en voor te bereiden. Hier staat dat de fundamenten van een palmolie-industrie zijn gelegd voor de toekomst. Dus er is vanaf 2004 tot heden nog niets aan het echte werk gedaan. We leven nu 18 jaar verder. Er zijn kinderen toen geboren en die zijn nu in een leeftijd waarin ze arbeid mogen verrichten en het bedrijf is nog fundamenten voor de toekomst aan het leggen. Het bedrijf zegt dat in de 18 jaar niet eens 1 ‘log’ boom in het consessiegebied is gekapt. Dat is dan weer een verwaarlozing van de overeenkomst, want moet je niet ontbossen voordat plantages worden aangelegd?
In het tweede punt zegt het bedrijf dat de berichten de reputatie van CZI schaden en de relatie tussen Suriname, de Chinese regering en Chinese regering in Suriname onder druk zetten. Dus in plaats van aan te geven wat in de berichtgeving vals is en aan te geven wat ze concreet heeft gedaan om palmolie te produceren, is het bedrijf bezig te dreigen met China en zich te verschuilen achter het land van herkomst. Daaruit valt te halen dat het bedrijf van oordeel is dat er geen kritische houding mag zijn richting Chinese bedrijven, want dan gaan er maatregelen komen van de Chinese regering. Die houding past misschien wel in een communistische samenleving, maar niet in Suriname dat een democratisch land is met mondige burgers en een zeer kritische media. Dus, punt II slaagt er ook niet in om te weerspreken wat in DNA is gezegd.
In punt III zegt het bedrijf dat het alles zal doen in samenwerking met de regering en relevante ministeries om zo snel mogelijk het echte project te ontwikkelen en in gebruik te nemen. Dus men heeft niet eens haast gemaakt met de ontwikkeling van het project en wil dat nu doen. Men neemt niet eens de moeite om de relevante ministeries te nemen, waarschijnlijk moet dat nog uitgezocht worden.
Het bericht wordt afgesloten met wollige woorden omtrent vriendschap etcetera en weer wordt de relatie tussen China en Suriname aangehaald. Dit laatste wordt gezien als een onwil om open te zijn en verantwoording af te leggen en slechte te willen teren op relaties die waarschijnlijk belangrijk zijn voor de Surinaamse regering. De ervaring is dat dit soort bedrijven die teren op connecties, niet bereid zijn om zich te houden aan de wet- en regelgeving in het land. Want men is daartoe niet verplicht want er is een patroon die hen in bescherming neemt.
Middels het bericht in de media heeft het bedrijf bevestigd, dat de kritiek niet onterecht is. In het meest gunstige geval heeft CZI niet veel gedaan om aan de overeenkomst uitvoering te geven. In het minst gunstige geval heeft het bedrijf bomen gerooid en deze geëxporteerd. De waarheid zal boven water komen, maar de intenties en de houding van dit bedrijf geven geen garanties dat er goede werkgelegenheid voor de lokale bevolking zal ontstaan, of dat de wet zich aan de wet op de jaarrekeningen zal houden.
In april 2011 werd in de media bericht dat het project van CZI een doorstart zou krijgen. Minister Hendrik Setroredjo van Landbouw, Veeteelt & Visserij, LVV, had toen al een intentieverklaring getekend met het betreffende bedrijf. De bedoeling was o.a. dat toen een deel van het plaatselijke bos te kappen. Het gekapte hout zou dan worden geëxporteerd om dan te investeren.
We leven weer 11 jaar verder zonder dat gedaan is wat gedaan moet worden. En dan begrijp je waarom critici vrezen om bedrijven grote stukken land te geven zoals het half miljoen hectare aan dit bedrijf. Er is in DNA een oproep gedaan om de concessie in te trekken. De kansen lijken ons klein dat dit bedrijf zich zal houden aan de afspraken.
