De inheemse dansgroep Shirityo Yana is tot heden actief. De groep bestaat al acht jaar en telt 15 actieve leden en 75 passieve leden. Shirityo Yana doet aan drie soorten dansstijlen. Het gaat om een dansgroep onder leiding van Mireille Hooghart en Peter Chobin, bekend ook onder de namen Sister Lelle en Master P in de entertainmentwereld. Mireille Hooghart vertelt het volgende over de drie soorten dansstijlen in gesprek met Dagblad Suriname.
Maraka dans
“De maraka dans wordt ook wel de oremi dans genoemd. De maraka is een instrument dat gemaakt is van kalebas vrucht die uitgehold wordt en gevuld met speciale steentjes uit de rivier of pitjes van een speciale vrucht. De maraka zang en dans worden uitgevoerd tijdens het inwijden van een Sjamaan of peyaaiman. Binnen de inheemse gemeenschap staat de maraka centraal voor de peyaima. De maraka is een heilig instrument om in contact te komen met de geestelijke wereld, maar wordt daarnaast ook gebruikt als muziekinstrument.”
Krawasie dans
“De krawasie is een mandje dat gevlochten wordt van kamina of warimbo (boslianen). Het is een instrument dat door de vrouwen wordt bespeeld. Deze muziek en dansstijl worden uitgevoerd tijden rouw aangelegenheden. Tegenwoordig maken wij ook muziek op vrolijke momenten, om die liederen anders naar buiten te brengen.”
Samboera dans
“De samboera is een instrument dat gemaakt is van een uitgeholde boomstam (cederboom) en aan weerszijde bedekt met dierenhuiden, zoals pino pakira schaap etcetera. De Samboera heeft een vrolijke dansstijl, wordt meer bespeeld op verjaardagen en tegenwoordig ook bij begrafenissen, waarbij de nabestaanden getroost worden door vrolijke liederen.”
“Met alle dansstijlen beelden zij meestal de vertaling van de liederen uit zodat het ook begrepen wordt door mensen die de taal niet verstaan. Shirityo Yana betekent, de vrouwelijke sterren. De naam is afkomstig van hun grote peyaai, God van de sterren. Het team heeft als doel om de inheemse cultuur in al haar facetten naar buiten te brengen en te laten zien. Ook zorg dragen dat het niet vergeten wordt binnen en buiten Suriname.”
“De groep is ontstaan in Nederland in oktober 2001. Door het gemis van mijn cultuur en behoefte vanuit de gemeenschap naar het traditionele en vooral omdat er inheemse jongeren met een identiteitscrisis rondliepen, ze hadden het gevoel alsof ze nergens bij passen, was de motivatie om deze groep op te richten. Het doel van de groep was en is bewustwording van je en in stand houden van je cultuur. Wij dragen onze cultuur niet alleen uit aan inheemsen, maar aan een ieder die geïnteresseerd is in het inheemse cultuur”, aldus Mireille Hooghart
Een meest recent optreden van de groep is geweest tijdens een begrafenis op zaterdag 1 mei, begeleiden en daarna bij een Wrokoman Dey Prisiri, zo spreken zij van variatie in hun optredens
Het gaat niet alleen om een dansgroep maar om een stichting genaamd Inheemse Benadering. Onder deze stichting vallen vier groepen, de kawina groep genaamd Shirityo Yare, Shirityo Yanq de traditionele groep, Shirityo Kids is de kindergroep. Daarnaast hebben zij hun inheemse kledinglijn genaamd Shirityo Disign.
(Khoesiaal P.)
