Macht is het vermogen om het gedrag van anderen te sturen, om zaken op een manier te laten gebeuren, zoals men dat zelf zou willen. Macht heeft te maken met iets willen bereiken.
Waarom willen mensen zoveel macht en wat doet macht met een mens? Macht creëert mogelijkheden: wie macht heeft, kan daarmee zijn doelen bereiken. Bovendien streeft men naar macht om het persoonlijke belang te dienen: wie macht heeft, verdient goed, heeft status, geeft uitstraling en kan op plekken komen en contacten leggen die anderen niet kunnen.
Macht geeft dus een goed en prettig gevoel. Maar macht werkt ook verslavend. Mensen die verslaafd zijn aan persoonlijke macht, willen die ten koste van alles behouden en zich in steeds hogere posities nestelen. Ze doen wat ze willen en gaan drijven op hun macht. Als macht tot dictatoriaal gedrag leidt, wordt het disfunctioneel en wordt het niet geaccepteerd.
Desondanks gaan dictators ongestoord door op de ingeslagen weg.
Macht van politieke leiders
Een optimale effectiviteit van leiders vereist dat zij niet verstrikt raken in een machtsfuik. Ambitie mag, zonder ambitie wordt niemand leider. De ambitie van leiders behoort niet gericht te zijn op macht, macht mag niet als motivatie werken, anders wordt deze contraproductief. Wat een leider moet motiveren is het nastreven van kwaliteit, van rechtvaardigheid, van oprechtheid, van gelijke kansen voor iedereen, van dienen van het volk.
Een leider mag zich niet verheven achten boven het volk, want in feite is hij slechts dienaar van het volk. Hoe en waarom je leider bent geworden, is ontzettend belangrijk, maar belangrijker is hoe je een leider blijft. Dat heeft te maken met de manier waarop jij jouw gezag kunt laten gelden. Het is niets mis mee als een leider steeds machtiger wordt, zolang hij zijn macht niet beschaamt of misbruikt.
Zijn er op basis van bovenstaande nog goede leiders in Suriname?
Helaas voldoen weinig politici eraan. Vandaar dat politieke figuren nauwelijks respect genieten van het volk.
Om macht te kunnen gebruiken, zal je inzicht moeten krijgen in wat je mogelijkheden zijn om daadwerkelijk te beïnvloeden, m.a.w. je moet weten wat voor soort macht je hebt:
1. Positiemacht: Dit is de macht die mensen ontlenen aan hun positie op de hiërarchische ladder. Deze macht zit aan een functie vast. Deze macht heeft een wankele basis, zeker als de machtspositie verkregen is via de politiek en de persoon in kwestie niet over de nodige kwaliteiten en vaardigheden beschikt.
2. Relatiemacht: Personen met positiemacht hebben bijna altijd een extra machtsbron nl. de relatiemacht. Dit is de macht die je hebt om bij andere belangrijke mensen een goed woordje te doen.
3. Persoonlijke macht: dit is de macht die iemand heeft vanwege bepaalde eigenschappen en kwaliteiten, waardoor hij door zijn omgeving wordt gewaardeerd. Deze macht heb je als je iets weet, bezit of kan wat anderen niet weten, bezitten of kunnen.
4. Schaarste als machtsbron: deze macht is puur gebaseerd op economie.
5. Kracht als machtsbron: wie de sterkste is, is ook de machtigste.
6. Geld als machtsbron: wie veel geld heeft, kan macht uitoefenen op anderen. Met geld “koop” je de meeste stemmen, betaal je de beste advocaat, geniet status en krijg je de beste medische zorg. De macht van geld is groot: wie veel geld heeft, heeft zelfs het recht aan zijn kant
De huidige coalitie
Als je een partner ontmoet en nog volop geniet van alles wat verliefdheid heet, vervagen de grenzen van je ik. Het motto is alles samen delen en doen, of het nu materieel of emotioneel is. Na enkele maanden is de heftige verliefdheid vervaagd en ontstaat er een machtsstrijd in de relatie. De liefde maakt plaats voor dagelijkse sleur, er ontstaat steeds minder begrip en geduld voor elkaar. De partners ontdekken dat ze op veel gebieden behoorlijk verschillend zijn. Het “ik” komt weer met beide benen op de grond en ontstaat er een machtsstrijd in de relatie. Dan verandert “we vullen elkaar zo goed aan” in “we voelen elkaar niet aan”. Wat ooit als aantrekkelijk werd ervaren, wordt langzaamaan een bron van irritatie. Uit angst voor verlies wordt alles nog opzij gezet in de hoop dat het weer goed zal komen. Dat is ook de
reden dat partners pas na jaren in echte crises situaties komen waarin alles op scherp staat. De angst om elkaar te verliezen maakt plaats voor de angst om zichzelf te verliezen. De behoefte om respect voor je “eigen gelijk” wordt dringender dan ooit (als de ander maar beter zijn/haar best deed, dan zou alles goed gaan).
Bovenstaande geldt in zekere zin ook in de huidige coalitie, in het bijzonder tussen de VHP en de ABOP, en soms ook tussen de NPS en de VHP. Er zijn harde woorden gevallen zoals “we gaan de stekker eruit trekken” en “de VHP wilt oorlog met mij en zal die ook krijgen”.
Wat de machtsverhouding tussen de VHP en de ABOP betreft, schijnt deze in rustig vaarwater te zijn gekomen. Sinds de roep om het kiesstelsel te wijzigen groot is geworden en er een megacombinatie tussen de NDP, de VHP en de NPS daartoe een reële mogelijkheid is,
lijkt de ABOP haar toon gemachtigd te hebben. Want als het kiesstelsel wordt gewijzigd in een landelijk evenredigheidsstelsel, zal de ABOP veel minder parlementszetels winnen. De voorheen machtige opstelling van de ABOP schijnt daardoor te bedaren.
Wat het strijdlustige NPS-DNA-lid betreft: zij zou haar energie beter en nuttig kunnen gebruiken om haar partij uit het diepe dal te helpen halen.
Volgauto’ met zwaailichten en loeiende sirene
De vele volgauto’s met zwaailichten en loeiende sirenes zijn een schoolvoorbeeld van machtsvertoon en machtsmisbruik. Waar het vroeger aan de politie, brandweer en ambulance dit recht was voorbehouden, heden ten dage maken zelfs chauffeurs ervan gebruik ook als ze geen hoogwaardigheidsbekleders begeleiden. Sommige chauffeurs gaan zelfs verder; een minister gaf een poos geleden voorlichting aan studenten van een MULO-school. De chauffeur
liet de motor van de dienstauto ruim twee uur lang draaien met airco aan. Op een vraag van een leraar waarom hij de motor niet uitdeed, zei hij “de auto moet koel zijn als de minister straks erin komt zitten “. Dit is toppunt van bandeloosheid. Zijn ministers en anderen die gebruik maken van een dienstauto met chauffeur niet op de hoogte van zulke misdragingen van hun chauffeurs ? Kan mag een minister zijn dienstauto niet zelf rijden? Suriname is een verzorgingsstaat voor politici.
Mensen met macht moeten zich realiseren dat macht tijdelijk is en dat ze erg kwetsbaar zijn.
Wij mensen zijn niet eens bestand tegen een microscopisch klein virus. Wat stellen wij voor in dit universum? Mensen die zich van alles wanen, zouden op een sterrenvolle hemel zich moeten plaatsen tussen de miljarden sterren en zich afvragen: wat stel ik voor in dit onmetelijke heelal ? Een korreltje zand, een nietig wezen, zou het antwoord moeten zijn.
Machthebbers, gedraag je normaal en gebruik je macht gepast en rechtvaardig. De macht van de mens is op elk gebied gegroeid, behalve de macht over zichzelf.
Jack Mohanlal
