Er is een hemelsbreed verschil tussen de perceptie van de bewoners van het district Brokopondo en die van de regering over de oorzaak van de hoge waterstand op het stuwmeer en het stijgende water in gebieden beneden de Afobaka Waterkrachtcentrale. De regering gooit het evenals de operator van de waterkrachtcentrale, de Staatsolie Power Company Suriname (SPCS), op overvloedige regenval. Hierdoor is er veel meer water het stuwmeer ingestroomd dan er wordt weg geloosd.
Bij de bevolking van Brokopondo bestaat echter een andere perceptie. Men vindt dat de operator van de waterkrachtcentrale het water in het stuwmeer te lang heeft gespaard. Dat is gedaan om de productie en levering van elektriciteit ten behoeve van Paramaribo te garanderen. Nu het water van het stuwmeer zodanig is gaan blijven stijgen, is men genoodzaakt om maximaal te gaan spuien. Dit heeft het rampzalige gevolg dat woongebieden langs de Surinamerivier beneden de stuwdam onder water zijn gelopen.
Het Assembleelid Ronny Asabina (BEP), die zelf uit het district komt, vertolkt de gevoelens die onder de Brokopondo samenleving leven. Het zijn gevoelens van onvrede, spanning en verwijt richting de operator van de waterkrachtcentrale, de SPCS. Die wordt verweten van inschattingsfouten en miscalculatie.
Nimmer zo erg
Sedert de ingebruikname van de Afobaka Waterkrachtcentrale in 1965 en het ontstaan van het stuwmeer daarachter is het volgens de Brokopondo samenleving nimmer voorgekomen dat woongebieden zowel boven als beneden de Afobakadam zo ernstig onder water zijn gelopen. Dat er sprake is van overvloedige regenval wordt niet betwist. Het spuien van water uit het meer moest echter eerder zijn begonnen en wel geleidelijk aan, waardoor de rivier het water volgens de natuurlijke loop kon verwerken. Wat nu gebeurt is dat het spuien op volle capaciteit gebeurt met het rampzalig gevolg, dat de rivier ver buiten haar oevers is getreden. De schade voor de bewoners in de omliggende woongebieden beneden de Afobakadam is enorm.
Asabina laat een waarschuwend geluid horen naar de regering toe om het onvrede gevoel bij de Brokopondo samenleving niet te onderschatten. Hij wil van de regering weten wat het gaat doen om dat gevoel en de perceptie die bij de samenleving leeft weg te halen. Het bieden van noodhulp per direct is goed, maar volgens Asabina dient er meer te gebeuren om het onvrede gevoel en spanning die er bij de bevolking leven weg te halen. Hij stelt voor dat de regering een internationaal onafhankelijk bureau inschakelt om een onderzoek te doen naar de oorzaak van het stijgende waterpeil zowel op het stuwmeer als beneden de Afobakadam.
Dat het waterpeil van het stuwmeer voor het eerst zo’n hoog niveau heeft bereikt, betekent volgens hem ook dat de structuur van de Afobakadam en andere hulpdammen mogelijk kan zijn aangetast. Dat zou grondig onderzocht moeten worden om mogelijk in de toekomst nog grotere rampen te voorkomen met onheilspellende gevolgen.
Aansprakelijkheid schade
Verschillende bewoners van onder water gelopen woongebieden en dorpen beneden de stuwdam vroegen in gesprek met Dagblad Suriname zich in gemoede af wie aansprakelijk is voor de door hen geleden schade. De schade aan vooral inboedel van woningen is groot. President Chandrikapersad Santokhi heeft donderdag in het parlement gezegd dat opdracht is gegeven om al hetgeen te inventariseren wat er nodig is aan hulp aan de bewoners van getroffen gebieden. Bewoners hopen dat daaronder ook schadevergoeding valt.
Onder water gelopen dorpen roepen bij de bewoners van Brokopondo traumatische ervaringen uit het verleden op. Door de bouw van de Afobakadam en het ontstaan van de stuwmeer zijn in de jaren ‘60 van de vorige eeuw tientallen dorpen waar men zich generaties lang had gevestigd, compleet onder water gezet. Duizenden waren gedwongen zich in nieuwe woongebieden te vestigen en nieuwe woongemeenschappen op te bouwen. Voor de meeste van deze bewoners ging het gedwongen verhuizen gepaard met een enorme culturele shock.
“60 jaar geleden zijn onze dorpen door het stijgende water verzwolgen en moesten we ons in nieuwe dorpen vestigen. Nu achtervolgt het stijgende water ons weer!”, aldus een dorpsbewoner van het ondergelopen dorp Njung Lombe.
SS
