Veel zaken die heden ten dage verkeerd gaan, zijn te wijten aan zaken die in het verre verleden mis zijn gegaan. De werkelijke oorzaken van het falen van diverse regeringen om ontwikkeling van het land te realiseren is bijvoorbeeld gelegen in de wijze van de totstandkoming van de onafhankelijkheid van Suriname. Ik heb in de periode maart april 2001 in een viertal artikelen kritiek geleverd op de overname van de aandelen van de staat en van de ABN AMRO in De Surinaamsche Vank. Deze artikelen kunt u volledig lezen in mijn boek “Van crisis naar crisis”. In dit artikel een samenvatting van de door mij geleverde kritiek. Na meer dan 20 jaren krijg ik toch gelijk zoals gebeurd is met vele zaken waarop ik kritiek heb geleverd. Wilt u meer weten koop dan mijn boek als het verschijnt.
De Overheid heeft in zijn algemeenheid m.b.t. de economie tot taak te zorgen voor een klimaat dat economische bedrijvigheid moet bevorderen op een duurzame wijze. Dat betekent zat ze moet zorgen voor een klimaat waarbij alle productiefactoren (grond, arbeid, kapitaal, kennis en know how, markt) in ruime mate aanwezig moeten zijn en dat alle spelers op het veld in gelijke mate toegang ertoe hebben en een gelijke prijs betalen. Dat wil zeggen dat er sprake moet zijn van gelijke en eerlijke concurrentie.
Ook voor de consument is het belangrijk dat er sprake is van gelijke en eerlijke concurrentie omdat dat de beste waarborg is tegen prijsvorming waarbij er geen overwinsten worden gemaakt.
Daarom voeren landen een beleid die kartelvorming, monopolievorming, samenspanning en alle activiteiten gericht op concurrentievervalsing tegengaan. En vaak staan er zware straffen op overtreding van de betreffende wetten en regels.
Vooral met betrekking tot de financiële sector weegt dit zwaar. Daarom voeren alle centrale banken een rente beleid, omdat een te hoge rente funest is voor de economie.
Verder hebben alle centrale banken ter wereld gezamenlijke richtlijnen opgesteld voor banken en andere financiële instellingen voor wat betreft de voorschriften met betrekking tot liquiditeits-, solvabiliteits- en vermogens eisen waaraan deze banken moeten voldoen. Dit staat bekend als het Bazel akkoord. Er is momenteel een nieuw Bazel Akkoord, bekend als Bazel akkoord 2 welke in concept reeds verspreid is en waarop alle banken en centrale banken en personen commentaar mogen leveren.
Ook onze Centrale bank past de richtlijnen van Bazel 1 toe.
Bazel 2 is noodzakelijk geworden om het hoofd te kunnen bieden aan de factoren die ten grondslag gelegen hebben aan de recente economische crisissen, zoals die in Korea, in Japan, in Mexico, in Zuidoost Azië en in de VS zijn geweest en die nog voortduren. Al deze crisissen zijn ontstaan in de financiële sector, waarbij fundamenteel was dat banken te veel kredieten en slecht gedekte kredieten gegeven hadden aan bedrijven. Deze bedrijven bleken allemaal op een of andere wijze of aandeelhouder dan wel invloedhouder te zijn van deze banken.
Daarom is er nieuwe bankwetgeving ingevoerd in die landen, die het bezit van aandelen en van voting power beperken tot maximaal 5% per individu. Dus personen die stemmen namens aandeelhouders hebben maximaal 5% stemrecht. Ook Bazel 2 schrijft dat voor, terwijl Standards & Poor in haar beoordelingscriteria van banken let op de spreiding van het aandelenbezit.
Wat betekende de overname van de ABN-AMRO aandelen in de DSB door Assuria, mede in het licht van deze achtergrond.
- Dat in plaats van ruimte te scheppen voor gelijke en eerlijke concurrentie deze deal leidt tot de creatie van in feite een bedrijf met monopolistische eigenschappen; er vindt concentratie van macht over de financiële sector plaats bij een bedrijf;
- Deze machtsconcentratie blijft niet beperkt tot het bedrijf DSB ASSURIA, maar gaat over in handen van slechts enkele personen die het uiteindelijk voor het zeggen hebben in dit bedrijf; in de praktijk bepaalt een persoon zonder bancaire ervaring voor de Surinaamsche bank;
- Naast een kartel krijg je nu een superkartel, een hoogst ongezonde zaak;
- Elke Surinamer werkt straks voor slechts een handjevol personen;
- De mogelijkheid van de Centrale Bank om een rente beleid te voeren zo die wil er nog is, wordt helemaal onmogelijk met deze deal;
- De overnameprijs is een lachertje gegeven de waarde;
Algehele conclusie: deze deal is de slechtste deal ooit voor de ontwikkeling van onze economie, er wordt een enorme stap achteruit gezet! De Surinaamsche bank heeft immers een grote machtspositie in de financiële sector, als die bank in problemen komt ze sleurt zij de gehele economie in haar val mee.
De regering Venetiaan heeft deze deal toch doorgedrukt.
De struisvogelpolitiek van de Centrale Bank van Suriname
De Centrale Bank negeert haar taken zoals verwoord in de leden 3 en 6 van artikel 9 van de Bankwet, en artikel 5 lid 2 van de Wet Toezicht Kredietwezen.
Op onderhavige overname van de aandelen ABN in de DSB door Assuria zijn de leden sub 2 en 3 van dit artikel van toepassing. Voorzover mij bekend heeft Assuria slechts mededeling gedaan aan de CBvS. Zij heeft geen verklaring van geen bezwaar aangevraagd nog verkregen. Op grond daarvan is de overname van de aandelen in strijd met de wet en dus nietig. De CBvS die volgens artikel 5 lid 2 van de Wet Toezicht Kredietwezen moet optreden en Assuria en ook de DSB en ABN AMRO moet dwingen de wet na te leven heeft in alle talen gezwegen.
De Minister van Financiën maakte het zo mogelijk nog bonter door te verklaren dat de wet hem geen mogelijkheden biedt om op te treden. Artikel 24 van de Bankwet geeft de Minister de discretionaire bevoegdheid om ten alle tijde op te treden en terzake het te voeren beleid aanwijzingen te geven aan de CbvS.
In de oude overeenkomst tussen de Staat en de ABN AMRO was niet voor niets bedongen dat er een bepaalde aandelenverhouding is (49% maximaal ABNAMRO, 10% Overheid en de rest voor overige aandeelhouders) tussen de bezitters van aandelen DSB. Geen enkele aandeelhouder mocht alleen de meerderheid uitmaken. Deze aandelenverhouding is in de geest van de bankwet. Alhoewel de ABN AMRO getracht heeft haar aandelenbezit in de DSB uit te breiden heeft geen enkele regering hieraan meegewerkt. De concentratie in de financiële sector nam enorm toe, Assuria-DSB was dan goed voor ca 60% marktmacht.
De Panaso molensteen om de nek van de Surinaamsche bank hangt er nog steeds.
Richard B Kalloe
