Anton de Kom, nationalist, schrijver en verzetsheld is door de organisatie voor gemeenschapswerk NAKS uitgeroepen tot Icoon op de vijfde editie van de Iconenkalender 2022.
De uitreiking aan de familie, nazaten van deze volksheld vond op 22 februari plaats op de 124e verjaardag van Anton de Kom. Tijdens deze bijeenkomst was aanwezig historicus en tevens NAKS-icoon Mildred Caprino. Zij ging in op de geschiedenis en betekenis van het levenswerk van Anton de Kom, zijn boek ‘Wij Slaven van Suriname’. De award werd in ontvangst genomen door zijn kleinzonen Jules en Marcel de Kom.
In gesprek met Dagblad Suriname zegt Corine Spoor, vrijwilligster bij NAKS, dat dit keer voor Anton de Kom gekozen is, omdat hij door zijn uitzonderlijke prestatie en inzet voor de maatschappij een voorbeeldfunctie heeft gehad en zijn bijdrage heeft geleverd aan nationale ontwikkeling.
Anton de Kom?
“Cornelis Gerard Anton de Kom, meer bekend als Anton de Kom, was zoon van Adolf Damon de Kom en Judith Jacoba de Kom-Dulder. Anton werd geboren in huize Dulder in de Pontewerfstraat op Frimangron op 22 februari 1898, de eerste creoolse volkswijk van Paramaribo. Hij was de oudste zoon in een gezin van zes kinderen.
In juni 1920 vertrok hij naar Nederland en kwam in contact met nationalistische studenten uit Nederlands-Indië en linkse schrijvers, hij hield lezingen over Suriname, tegen het kolonialisme en schreef artikelen voor de communistische gids. In januari 1922 kwam hij in dienst bij de firma Reuser en Smulders, handelaars in koffie, thee en tabak en daar ontmoette hij Petronella Catharina (Nellie) Borsboom, die op de administratie werkte. Tegen alle vooroordelen van de schoonfamilie in trouwden zij op 6 januari 1926. Ze kregen vier kinderen, drie jongens en een meisje.
Na terugkeer met zijn gezin eind 1932, begon hij op het ouderlijk erf aan de Pontewerfstraat, sinds 1981 Anton de Komstraat, een adviesbureau voor Surinamers die benadeeld zijn geworden door het koloniaal bewind. Door een te grote toeloop en bekendheid die hij kreeg werd hij gearresteerd op 7 februari 1933 en daartegen vond er een volksverzet plaats. Op 10 mei 1933 werd hij zonder proces verbannen en hierna gadegeslagen door de geheime dienst in Nederland.
In de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich aan bij het verzet tegen de Nazi’s, hij werd opgepakt en overleed in een concentratiekamp op 24 april 1945 te Sandbostel, Duitsland.”
Hij is gememoreerd met onder andere; postuum Verzetsherdenkingskruis 1982, hernoemde Universiteit van Suriname 1983, Anton de Kom Universiteit van Suriname, pleinnaam Amsterdam-Zuidoost 2006.
Een van zijn Odo’s is:
“Wroko di foeroe, ma wrokoman mantjeri”
“Er is veel werk, maar arbeiders ontbreken”
Wij Slaven van Suriname pagina 182, editie 2020
Iconenkalender?
De Iconenkalender van NAKS is een project dat bij de oprichting van het EU-FRIE Documentatiecentrum in 2017 tot stand is gekomen.
Doel Iconenkalender?
Suriname is een jong land en veel jongeren kennen hun eigen geschiedenis niet. Er wordt tegenwoordig ook weinig aandacht besteed aan overdracht van cultureel erfgoed, tradities en gewoonten waardoor men eigenlijk niet meer weet welke waarden en normen van belang zijn om een samenleving in stand te houden. Ook de taal hoort bij het cultureel erfgoed, maar Sranan, de gemeenschappelijke taal waarin alle verschillende bevolkingsgroepen in Suriname kunnen communiceren, wordt wel gesproken maar bijna niet geschreven. De officiële taal is nog steeds Nederlands, maar een volk zonder een eigen gemeenschappelijke taal en geschiedenis vormt eigenlijk geen natie. De ervaring leert dat op de scholen weinig aandacht wordt besteed aan de eigen geschiedenis. En nog minder aan belangrijke personen uit die eigen geschiedenis. Door deze tentoonstelling kunnen leerlingen kennismaken met hun eigen helden waardoor ze hun eigen geschiedenis beter leren begrijpen. De tentoonstelling in november 2021 is in twee weken onder schooltijd bezocht door bijna 700 leerlingen die op deze manier een levende geschiedenisles kregen.
In de afgelopen vijf jaar heeft NAKS op deze manier 60 Iconen in kaart gebracht. Enkele levende Iconen zijn: Astrid Deira, Henk van Vliet, Frits Pengel.
“De eerste vijf edities van de Iconenkalender waren speciaal gericht op mensen uit de Afro-Surinaamse cultuur. Kennis over deze Iconen kan bijdragen aan het zelfbewustzijn van Afro-Surinamers. Vooral de jongere generatie heeft voorbeeldpersonen nodig om trots op te zijn. Dit kan hen zelf inspireren om zich te ontwikkelen en hun eigen leven vorm te geven. Op die manier kunnen ze zich ook hun eigen geschiedenis verdiepen wat van belang is voor hun toekomstperspectief.
Vanaf de zesde editie zal de Iconenkalender niet langer uitsluitend worden gericht op personen uit de Afro-Surinaamse gemeenschap maar zullen ook bijzondere uit andere bevolkingsgroepen aandacht krijgen. Daarmee wil NAKS de natievorming stimuleren en ertoe bijdragen dat inwoners van dit land zich realiseren dat ze een gemeenschappelijke geschiedenis hebben en dat ze allemaal Surinamers zijn aldus Corine Spoor.”
IS
