Varen op zonne-energie is momenteel in een pilotfase in het gebied van de Wayana inheemsen, in Kawemhakan en omgeving. Rafael Leysner, Project Manager bij de Mulokot Foundation, wijst op een aantal factoren voor deze ontwikkeling.
Allereerst staat de gezondheid van de mensen in het binnenland onder druk. Bekend is het gebruik van kwik door goudzoekers dat terechtkomt in de rivieren. De inzet van motorboten die diesel uitstoten is een andere factor die de gezondheid negatief beïnvloed.
Het solarbootproject stelt de Wayanagemeenschap in staat om op een ‘groene’ manier voor hun transport te zorgen. Solarboten kennen geen dieseluitstoot en tasten de ecosystemen niet aan. Een solarboot wordt opgeladen met behulp van zonne-energie. Een ander voordeel voor de Wayanagemeenschap is in de portemonnee. Momenteel betaalt men voor alles in het grensgebied in euro’s. Surinaamse kinderen moeten op jaarbasis voor hun boottransport Euro 120 per kind betalen. Wie 3 kinderen naar school stuurt moet dus Euro 360 per jaar aan de kant zetten. Bij een koers van 22 is dat SRD 7.920. “Het kost de mensen verschrikkelijk veel geld om hun kinderen naar school te sturen”, merkt Leysner op. Met een solarboot komen deze kosten weg te vallen. Ook voor het transport van de jachtopbrengsten moet diep in de buidel wordt getast. Het pilotproject leert de mensen om op eigen benen te staan en zelfvoorzienend te zijn.
Uitdaging
De pilotfase is spannend. Voor het eerst wordt de kracht van de solarsystemen getest op de unieke rivieren van Suriname die een veelvoud van stroomversnellingen (sula’s) en zeer onstuimig water kennen. “In vergelijking met andere landen in Zuid-Amerika hebben onze rivieren veel stroomversnellingen. Als de pilotfase een succes blijkt dan zullen wij uitbreiden naar het groter Wayana territorium. Daarnaast ontstaan er mogelijkheden om ook samenwerkingen aan te gaan met de Triodorpen wanneer de zaken goed uitpakken in deze testfase”, vertelt Leysner.
De boten worden lokaal gemaakt en voorzien van een dak om het solarsysteem te kunnen koppelen. Het concept, in samenwerking met Achuar inheemsen in Ecuador, (waarover Dagblad Suriname op 24 januari aandacht besteede in dit artikel) wordt momenteel ook uitgevoerd in onder andere Costa Rica en Peru. De grote uitdaging is of het systeem genoeg kracht heeft om de sula’s te kunnen overwinnen. Elke motor kan je van energie voorzien, dat is afhankelijk van hoeveel cellen je plaatst op het dak van je boot. De andere grote vraag is hoelang na het opladen met de solarboot gevaren kan worden. “Die zaken zijn wij nu aan het uitzoeken”, bevestigt Leysner. Daarbij worden ook de invloeden van wind, water en weerstanden momenteel gemeten.
Verandering
De inzet van dergelijke technologie heeft ook een verandering van denken bij de mensen van de gemeenschap tot gevolg. “Wij hopen dat die verandering in positieve zin is”, zegt de Project Manager. Hij is ervan overtuigd, dat de vergroting van de zelfredzaamheid van de mensen een bijdrage zal leveren, omdat de mensen er qua besparingen op vooruitgaan. “De mensen kunnen dan meer met hun geld doen in plaats van dit elke dag uit te geven aan vervoerskosten.” Daarbij wijst Leysner ook op de gedachte van het niet hoeven te wachten op de overheid. Die onafhankelijkheid is een ander pluspunt welke wordt aangehaald, omdat de realiteit nu is dat vanuit Paramaribo gesubsidieerde diesel de gemeenschap moet bereiken.
“Het idee dat er brandstof komt waarna men voor twee weken de motoren en lichtmotoren kan vullen maken de dorpen verschrikkelijk afhankelijk.” Leysner benadrukt dat het niet betekent dat de dorpen niet dankbaar zijn voor de samenwerking met de overheid. “Dit leert dat wanneer je inzet toont je ook de eigen zelfredzaamheid kan vergroten door de gemeenschap van binnenuit te ondersteunen.”
Doorwerking
Wat in de verre binnenlanden als pilotproject nu gaande is, zou nog wel eens kunnen overslaan naar Paramaribo waar ook dagelijks boten worden ingezet op de Surinamerivier. Leysner zegt hierop dat de focus momenteel de gemeenschap van de Wayana is, hoewel hij wel aangeeft dat de bewustwording voor het gebruik van solarsystemen ook in Paramaribo toeneemt. Deze bewustwording is ook te merken binnen de marrongemeenschappen.
Uitbreiding
Na analyse van de data en de resultaten is het de bedoeling dat dit project wordt uitgebreid naar het volledig Wayana gebied en andere dorpen, laat Leysner tot slot weten.
RB
