Suriname is in de vijfde coronagolf en er worden nu de hoogste besmettingen ooit gemeld. Er vallen ook dagelijks doden. Echter lijkt het niet meer erop dat de samenlevingen dicht zullen gaan. Het op slot zetten van de samenleving, de economie en het sociale leven is niet het antwoord. Wat wel het antwoord is, dat is tweeledig: ten eerste mohana en ten tweede de vaccinatie. Met betrekking tot de mohana moeten wij aangeven dat daar het risico is van verslapping. Het ophebben van een mondkap op de werkplek, de hele tijd, is zeer moeilijk. Het zorgt bij sommigen voor hoofdpijn en ademhalingsproblemen. Eigenlijk moeten er aangepaste mond- en neuskapjes worden ontwikkeld waardoor er een betere bescherming is van de drager en niet alleen de mensen die tegenover hem/haar staan. En zodat deze maskers langer kunnen worden gedragen zonder hoofdpijn of ademhalingsproblemen. Die mond- en neusmaskers kunnen er zijn, maar ze moeten ook bereikbaar/betaalbaar zijn voor bijvoorbeeld werkende mensen. Moeten werkende mensen voor hun eigen geavanceerde mond- en neusbedekking zorgen, of is dat een verantwoordelijkheid van de werkgever? We zouden willen denken dat het een plicht van de werkgever is om voor de veiligheid te zorgen van de eigen werknemers, van bezoekende werknemers van andere bedrijven (onderhoudspersoneel etc.) en van klanten. Onze informatie die wij hebben van de werkplekken bij de grootste werkgever, de overheid, luidt dat de ambtenaren met hun eigen bescherming moeten komen. De werkgever zorgt niet (altijd) voor de beschermingsmiddelen die nodig zijn voor de bescherming tegen covid-19. De lonen zijn laag, de mensen gaan geen voldoende adequate maskers kunnen kopen en deze dan ook wegdoen wanneer hun gebruiksperiode voorbij is. Hier en daar wordt door bezoekende klanten aan overheidskantoren opgemerkt dat er geen ontsmettingsmiddelen in de openbare ruimten liggen of dat er bij de toiletten geen zeep en towels liggen. Overheidskantoren gebruiken nog van die ouderwetse handdoeken, maar als mensen na toiletgebruik zonder zeep hun handen wassen en daarna dit afgeven aan de handdoek, wordt het virus dan daarmee niet verspreid. Bovendien moeten we nog steeds constateren dat in het openbaar vervoer mensen met gesloten ramen rijden en passagiers gewoon weigeren om een mondkap op te zetten. In elk geval moeten de mensen gewend raken aan mondmaskers voor een lange periode, want indien covid-19 is verdwenen, dan betekent dat nog niet dat er geen andere besmettelijke virussen die vanuit vleermuizen, ratten of gordeldieren kunnen overspringen op mensen. De wereld is bezig namelijk om vaccins en medicijnen te ontwikkelen, dus met de repressie van de virale aandoening, maar niet met de preventie ervan. Moet wereldwijd vanuit de medische wetenschap gekeken worden naar culturele gebruiken en de mate van hygiene overal op de wereld, ook op de verschillende markten in de wereld? Zijn gemeenschappen bereid om de medische wereld waarnaar men voor redding kijkt die macht en het gezag te kijken, dat ze bepaalde culturele gebruiken afraden en afschaffen? Er kan anytime een nieuw virus na covid-19 aantreden, het kan milder maar ook gevaarlijker zijn. Er kunnen ook nog steeds andere wijdverbreide meer of minder gevaarlijke varianten van covid-19 ontstaan. En de vraag is of farmaceuten voor elke variant speciale vaccins en boosters moeten gaan ontwikkelen en dat mensen dat steeds moeten gaan nemen. Er zijn inmiddels mensen die heel braaf de dubbele vaccins en 1 of 2 boosters hebben genomen en daarna wel of niet zijn besmet en ziek zijn geworden, misschien door overmoedigheid, pech of latent optredende nalatigheid die kan insluipen. Er zijn gevaccineerde en geboosterde mensen die niet meer bereid zijn om steeds weer boosters te gaan nemen, terwijl er twijfels zijn over langetermijneffecten van de spuitjes. Mensen zijn ervan uitgegaan dat WHO en medici te vertrouwen zijn in hun advies, maar wat about de farmaceutische industrie die de grootste winnaar is bij pandemieën? In welke mate zijn die te vertrouwen, hebben ze dat vertrouwen verdiend.
Met betrekking tot de mohana-regels is heel moeilijk ook het afstand houden. Mensen houden hun mondkap aan maar staan dicht op elkaar aan het werk om op dezelfde blaadjes of schermen te kijken of met een blaadje in de hand werkzaken te bespreken. Ook bij het houden van werkbesprekingen hebben mensen niet altijd door hoe ver anderhalve tot 2 meter wel is. Het is daarom goed om meetlatten, die ergens gehaald of gekocht kunnen worden, in openbare zalen of kantoren te hebben. In elk geval is het houden van afstand precies als het dragen van de mondkap een levensstijl die we waarschijnlijk voor altijd ons eigen moeten maken. Bij griepseizoenen eerder werd het houden van afstand, het niezen of hoesten in de elleboog en het niet schudden van handen aanbevolen. Een heel klein deel van de bevolking was daar al aan gewend dus die hebben een voorsprong op de rest. Inmiddels zijn er indicaties vanuit de WHO (Europa) dat men omicron zeer waarschijnlijk de eindperiode van het virus in Europa is ingezet. Maar tegelijkertijd wordt gesproken over een vaccinongelijkheid waarvan de benadeelden de bewoners van bijvoorbeeld het Afrikaanse continent zijn. Verder heeft menigeen een gat in de licht gesprongen toen WHO Europa aangaf dat reisbeperkingen geen enkele toegevoegde waarde hebben aan de bestrijding van covid-19 en dat die afgeschaft moeten worden. De voordelen van reisbeperkingen wegen niet op tegen de nadelen (werkloosheid, armoede en geestelijk welzijn). Ook lockdowns en avondklokken hebben geen toegevoegde waarde. Waarschijnlijk tegen de achtergrond van dit alles een aanzet gegeven tot de normalisatie naar een nieuw normaal. Denemarken kan wellicht het eerste land zijn waarna velen zullen volgen. Wel moet duidelijk blijven dat covid-19 nog lang geen gewone griep is.
