Vandaag vindt in Suriname de tripartiete ontmoeting plaats tussen de presidenten van Brazilie, Guyana en Suriname. Daarna keren de presidenten van de bezoekende landen samen terug naar Guyana om daar naar alle verluidt een aantal overeenkomsten te tekenen op het gebied van energie, verdere aansluiting van Guyana op Brazilie, de diepzeehaven, de Guyanese rijstexporten en zeer waarschijnlijk ook de veeteelt en de landbouw. Wat er precies op de agenda van Suriname staat is niet duidelijk. Evenmin is duidelijk of concrete samenwerkingsovereenkomsten zullen worden getekend.
Er worden in de communicatie vage en zeer ruim omvattende gebieden aangehaald zoals misdaad, drugshandel en veilige regio. Deze zaken zijn allang op de agenda en betreft dus continue samenwerking die logischerwijs op de gezamenlijke agenda staat van alle buurlanden. We weten dat op het stuk van de veiligheid en crime de open grens altijd een realiteit is geweest en Brazilië heeft daar het minste last van. Telkens wanneer Suriname harde acties neemt richting porknokkers en andere illegalen, springen subalterne diplomatieke functionarissen van Brazilië op om eigenlijk de autoriteiten alhier tot de orde te roepen. Er zijn nooit concrete veiligheidsprogramma’s afgesproken voor echte uitvoering tussen de beide landen, die programma’s zijn wel mogelijk om uit te voeren.
Intussen gaan Brazilianen en nu aangevuld met Aziaten voort om het Surinaamse binnenland te vervuilen en het milieu te vernietigen, recent werd zelf gezegd met cyanide. Die geluiden zijn ook in Afrikaanse landen opgevangen. Gemeld wordt dat Brazilië van betekenis zou kunnen zijn op het gebied van en olie en gas, dus dat betekent dat de samenwerking op dit gebied ook nog niet duidelijk is. Vanwege de algemeenheid en de informatie die niet concreet is, is het bezoek van beide presidenten meer een symbolische die waarschijnlijk niet direct nuttig zal zijn voor de Surinaamse economie en bijvoorbeeld de burgers en ondernemers in de verschillende sectoren in Suriname.
Duidelijk moet zijn dat Guyana een nieuwe regering heeft die haast heeft om mooie dingen in het land te doen. In de Guyanese media wordt de president nauwelijks waargenomen in partijpolitieke handelingen, hij is zeer partij-overstijgend, nationaal en dienstbaar bezig in het belang van alle Guyanezen. Die drukte in Guyana maakt dat er duidelijk geen ruimte is voor Guyana om ergens van betekenis te zijn voor Suriname, om het land mee te nemen in enige ontwikkeling. Dat bleek ook bij het bezoek van onze president aan Guyana waar voornamelijk oil and gass op de agenda stond. De president was wel in het land, maar het Guyanees strategisch kernteam van oil and gass zou op bezoek in de USA zijn. Guyana heeft in principe niks in een samenwerking met Suriname, wij hebben de Guyanezen niets te bieden. We denken dat we meer oil management en governance experience hebben dan Guyana, maar die kennis, kunde en ervaring is niet nuttig voor Guyana. Het buurland kijkt voor samenwerking naar een andere kant op.
Guyana ziet Suriname vooral als een concurrent en wellicht zou er van enige rivaliteit wel sprake kunnen zijn. We hebben in het verleden een enorme personenverkeer gehad vanuit Guyana richting Suriname, voor arbeid en we hebben zelfs een Guyanese gemeenschap die heel snel via arbeid en onderwijs is geïntegreerd. Daarnaast hebben we een shifting vissersgemeenschap die op vaste oeverplekken verblijft in Paramaribo. Commewijne en Nickerie. Guyana zoekt mogelijkheden om handel te drijven met Suriname en misschien ook nog individuele experts aan te trekken.
We hebben na het bezoek van de Surinaamse regering aan Georgetown recent gezien dat over veel afspraken die zouden zijn of worden gemaakt er enorme kritiek nationaal is geweest, omdat die in het belang zouden zijn van Guyana en Guyanezen, maar niet in het algemeen belang van Suriname. Dan hebben we het over de visvergunningsafspraken en de afspraken om goederen te importeren vanuit het buurland. De brug, die overigens door Suriname zou worden bekostigd, staat begrijpelijkerwijs vanuit Guyanees optiek bekeken op de agenda. Guyana heeft al zeer geruime tijd een constante economische groei. Die is intussen gestegen naar de grootste in de wereld met double digits. Suriname voetbalt al geruime tijd in een andere klasse. De strateeg in de Guyanese regering is de libero in de regering, de ervaren en geslepen politicus en diplomaat en voormalig president Bharat Jagdeo. Hij is de man die vanuit een vrije rol als gezant van de president strategische partnerschappen aanzwengelt. Hij is de man die de doelpunten maakt voor Guyana. Zo een gezant met bagage ontbreekt in Suriname.
Maar, we moeten realistisch zijn Guyana weet en het buurland weet dat Suriname ook weet, dat zij een niet klein gebied in het westen bezet houdt. We mogen handen schudden, elkaar omhelzen en hartelijk naar elkaar lachen, maar Guyana houdt een deel van Suriname bezet. Guyana is een bezettende mogendheid. En er zijn weinig voorbeelden in de wereld waar er een functionele, hartelijke en nuttige band is met wederzijdse voordeel, tussen landen met een situatie van bezetting. Suriname doet alsof de situatie niet bestaat, dat deed de vorige regering ook, maar Guyana zal beseffen dat ze een bezetter is. En daardoor is een zekere wantrouwen niet onbegrijpelijk. De ontwikkelingen in Guyana kunnen wel ertoe leiden dat de status van Guyana zal stijgen als een grensdistrict. Het kan een invloed hebben op de onroerend goed markt in Nickerie.
Van Surinaamse kant is al geruime tijd een zekere desinteresse waar te nemen richting Brazilië. Als we kijken naar de Surinaamse plannen, dan zou Suriname vooral op het vlak van de veeteelt (runderen, schapen, geiten), de ontwikkeling van de zuivelindustrie en het verbouwen van gewassen in het groot zoals citrus, soja, mais, cacao en kokos veel kunnen hebben aan de samenwerking, dus LVV. We hebben recent nog gelezen dat de Guyanese minister van landbouw concrete plannen voor een ‘dairy farm’ aan het bespreken is geweest met boeren van een wijk. Er werd voor hem geapplaudisseerd. Het valt op dat de bewindslieden in Guyana heel gericht praten over het voordeel van de burger en het beleid dat de ministers moeten invullen. De taal is heel zakelijk, tot he point gericht op acties en handelingen en begrijpelijk voor eenvoudige zielen.
Wij denken, op basis van de gedeelde informatie, dat het bezoek van de beide presidenten aan Suriname welgeteld een voordeel kan opleveren. Dat is namelijk dat we de gelegenheid krijgen als land om te trainen in termen van protocol en faciliteiten en voorzieningen, om te trainen hoe niet 1 maar 2 staatshoofden te ontvangen. Het is jammer dat ook de regionale samenwerking met de buurlanden niet resulteert in concrete Surinaamse economische projecten waarvan wij profijt zullen hebben.
