Het behalen van verhoogde inkomsten uit de goudsector dit jaar is één van de harde doelstellingen in het IMF-programma welke de Surinaamse regering is overeengekomen. Ook in het Sociaal Akkoord is dit een punt waar de regering overeenstemming heeft bereikt met de sociale partners. In het Herstelplan staat de verhoging van de goudinkomsten ook als actiepunt opgenomen.
In het akkoord met het IMF staat, dat de royalty’s voor de grote goudmultinationals verhoogd moet worden naar 7,5 procent, of dat er verhoogde belastingen moeten worden geheven bij de kleinschalige goudwinning op zodanig niveau, dat het minstens evenveel opbrengt als bij de verhoging van 7,5% royalty’s. De huidige overeenkomst met de goudmultinationals die bij wet is vastgesteld voorziet in het betalen van 6% royalty’s. Verhoging hiervan zou betekenen, dat er heronderhandeld moet worden. De regering heeft derhalve gekozen om de meer-inkomsten uit de kleinschalige goudmijnbouw te halen door royalty’s van 2,75% naar 4,5% te verhogen.
Ordening klein goudmijnbouw
Voor een effectieve inning is het ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen (NH) reeds enige tijd bezig met de voorbereidingen voor ordening van de kleinschalige goudmijnbouw. De kleinschalige goudwinningsactiviteiten spelen sinds jaar en dag over het algemeen zich af in een sfeer van illegaliteit. Met de ordening waarbij alle actoren, van concessionaris tot machinehouders en goudwerkers, zich dienen te registreren en daarvoor een mijnbouwpas zullen krijgen, wordt de sector in de legale sfeer gebracht. Dit moet de inning van belasting effectiever maken.
Uit het IMF actieprogramma voor dit jaar valt te halen dat men erg “strak” is met het behalen van “targets” conform een aangegeven tijdslijn met een uiterlijke datum/maand van realisatie. Voor de verhoging van de royalty’s bij de klein goudmijnbouw staat in het IMF actieprogramma maart 2022 aangegeven. Het ministerie van NH lijkt op dit stuk goed op schema te zitten. Minister David Abiamofo heeft niet lang geleden tijdens de behandeling van het Meerjaren Ontwikkelingsplan, MOP, zulks aangegeven. In het financieel jaarplan 2022 staat dat de ordening van de informele goudsector één van de topprioriteiten is van het ministerie van NH. Volgens een concept staatsbesluit waarin de ordeningsmaatregelen zijn vastgelegd moet binnen drie jaar de kleinschalige goudwinning geheel in de formele, legale sfeer zijn gebracht.
De waarde van Surinaamse exporten wordt voor 90% uitgemaakt door goud. 38 tot 41% daarvan is afkomstig uit de kleinschalige goudwinning. Door gebrek aan ordening en controle verdient de overheid echter nagenoeg niets uit de kleinschalige goudsector. Uit eerder uitgegeven cijfers van het ministerie van Financiën en Planning blijkt, dat in de eerste zes maanden van vorig jaar geen afdrachten zijn geweest uit de kleinschalige goudsector. Naar schatting zijn circa 20.000 personen actief in de kleinschalige goudwinning.
39000 kilogram goud in 2020
Volgens voorlopige cijfers uit het financieel jaarplan bedroeg de totale goudproductie in 2020 rond de 39.000 kilogram. De kleinschalige goudmijnbouw nam hiervan 38% voor haar rekening, gelijk aan ongeveer 14.800 kilogram. In 2020 bedroegen de inkomsten van de overheid uit de goudsector rond de US$ 155 miljoen, en voorlopige cijfers geven aan dat voor 2021 de inkomsten rond de US$ 256 miljoen zullen liggen. Bijna alle goudinkomsten van de overheid komen van de grote goudmijnbouw multinationals. Het betreffen inkomsten uit royalty’s, winst/inkomstenbelasting en loonbelasting. De ordening van en effectieve belastinginning in de klein goudmijnbouw zullen de overheidsinkomsten uit de goudsector substantieel doen stijgen. Dat is één van de belangrijkste “targets” van het IMF-programma.
Strakke tijdslijn
Het IMF actieprogramma dat samen met Surinaamse deskundigen is opgemaakt heeft een strakke tijdslijn. Per kwartaal worden de vorderingen geëvalueerd, en afhankelijk van de evaluatieresultaten wordt de volgende IMF tranche bedrag van ongeveer US$ 56 miljoen naar de Centrale Bank van Suriname overgemaakt. De totale IMF lening behelst US$ 688 miljoen verspreid over 36 maanden.
Het strakke karakter van het IMF actieprogramma blijkt ondermeer uit de Termijn Deposito (TD) veiling welke op oudejaarsdag, vrijdag 31 december 2021, door de Centrale Bank werd gehouden. Volgens de “target” moest het jaar 2021 worden afgesloten met een bepaalde volume basisgeldhoeveelheid in het bankensysteem. Om die te behalen heeft de CBvS een TD veiling gehouden voor het gigantisch bedrag van SRD 1,2 miljard met een looptijd van 1 dag. De algemene banken hebben hiervan voor een totaalbedrag van SRD 1,05 miljard aangeboden om slechts voor 1 dag te beleggen in TD, tegen een exorbitante rente van 92,3%. Dat kwam neer op een renteopbrengst van SRD 2,7 miljoen voor de banken, verdiend tijdens het weekend van oud- op nieuwjaarsdag. Waar het bij IMF duidelijk om te doen is, is dat gedurende het hele traject van het IMF-programma, overeengekomen “targets” behaald moeten worden. Hoe die klus geklaard wordt is primair een Surinaamse verantwoordelijkheid.
SS
