….. door die overdracht en uitwisseling van kennis en wijsheid en door belevenissen en ervaringen die wij in de loop der tijden samen met elkaar hebben opgedaan, zijn wij nu voorgoed in elkaars geest gehuisvest.
Wij kunnen ons daardoor ook altijd in de geest van de anderen terugvinden zoals zij ons te allen tijde in hun eigen geest kunnen ervaren.
– Deryck Ferrier: In de ban van de bosgeest; Ontmoetingen met Panaike, p. 163.
De laatste keer dat Deryck Ferrier de Buitensociëteit Het Park bezocht, was op de 144ste verjaardag van deze organisatie, 18 december 2021. Hij had de voorzitter, zijn boezemvriend Theo Linscheer, gevraagd om hem persoonlijk thuis op te halen. Aangezien zijn gezondheid op dat moment reeds sterk tanende was, had hij de fysieke ondersteuning van de voorzitter nodig.
De aanwezige leden waren blij Deryck te zien, maar verbaasd dat hij gekozen had voor een dergelijke inspanning die zijn situatie alleen maar kon verslechteren. Achteraf kan niet anders geoordeeld worden dan dat Deryck behoefte had om afscheid te nemen van zijn geliefde sociëteit, die zijn tweede thuis geworden was. Met inachtneming van de Covid-regels had zich rondom Deryck een kleine groep Park-leden gevormd die hem als een guru beschouwden. Hoewel zijn gezag als persoon die over een encyclopedische kennis beschikte erkend werd, waren de discussies vaak fel, maar de vriendschap leed er niet onder.
Het is voor de overgebleven vrienden moeilijk om zich een Park zonder Deryck voor te stellen.
Ik prijs mij gelukkig dat ik mijzelf tot de intimi van Deryck mocht rekenen. Het is geen sinecure om in een kort artikel een goed beeld te geven van deze veelzijdige persoonlijkheid.
Deryck voltooide eerst zijn studie Tropische Landbouw in Deventer en vervolgens (ontwikkelings)sociologie aan de University of Wisconsin-Madison.
Maar zijn algemene ontwikkeling was van dien aard dat men geneigd was te denken dat hij nog vele andere studies had afgerond o.a. economie en linguïstiek. Ook werd hij op maritiem gebied in het bijzonder m.b.t. het baggeren van havens als een kenner beschouwd.
Maar ook m.b.t. de grensproblematiek tussen Suriname en zijn buurlanden werd Deryck als een expert gezien.
Bij het grote publiek was hij vooral bekend als panellid van het populaire radiopraatprogramma Welingelichte Kringen, waarvan hij samen met wijlen John Kamperveen één van de pioniers was.
Vanwege zijn bijzondere wetenschappelijke verdiensten werd hem door de AdeKUS een eredoctoraat verleend op 8 mei 2019.
Behalve wetenschapper was hij ook ondernemer en is erin geslaagd zijn bureau Centrum voor Economisch en Sociaalwetenschappelijk Onderzoek (Ceswo) gedurende bijkans een halve eeuw, en wel tot aan zijn dood, draaiende te houden. Dit vaak onder zeer moeilijke omstandigheden omdat ook in zijn branche de crisis in ons land een ravage had aangericht. Hij leed er wel onder dat ondanks zijn grote deskundigheid op velerlei gebied, de verwachte opdrachten niet binnenstroomden. Hij heeft namens Ceswo in de loop der tijden talloze rapporten uitgebracht. Van zijn hand zijn er tenminste zes wetenschappelijke publicaties verschenen, waarvan hier slechts genoemd wordt het in 2005 verschenen: Globalisatietheorie en globalisatiebeleid.
Behalve mijn ontmoetingen in Het Park heb ik nauw mogen samenwerken met Deryck in het bestuur van de Stichting Don Walther Fonds (SDWF). Tijdens de genoeglijke besprekingen na de vergaderingen kwam de kwestie van zijn publicaties aan de orde. Hierbij vertelde hij over de vele manuscripten die hij geschreven had, maar nog niet waren uitgegeven. Toen Robby Parabirsing (Rappa), die ook deel uitmaakte van het bestuur van het SDWF, en schrijver dezes hem prikkelden tenminste één manuscript te tonen bracht hij prompt op de volgende vergadering In de ban van de bosgeest; Ontmoetingen met Panaike (bij afkorting genoemd: Panaike) voor ons mee. Rappa en ik waren direct onder de indruk van het werk en stelden Deryck de vraag waarom het verhaal nooit in boekvorm was verschenen. Zijn reactie was dat hij het aan verscheidene Nederlandse uitgevers had aangeboden. Ze waren bereid tot het uitbrengen ervan, onder de voorwaarde dat er redigering van bepaalde delen moest plaatsvinden. Alleen een taalkundige screening werd door Deryck toegestaan, maar verder mocht niets in de tekst veranderd worden. Dit leidde ertoe dat het manuscript reeds langer dan 10 jaren een bijna vergeten plaats innam in zijn boekenkast.
Rappa en ik stelden hem toen voor het boek in Suriname uit te geven, waarbij ik hem garandeerde dat er tekstueel niets veranderd zou worden. Het duurde desondanks enkele jaren voor wij overeenstemming bereikt hadden. Uiteindelijk zag Panaike ultimo december 2020, ongeveer een jaar voor zijn overlijden, het levenslicht!
Michiel van Kempen vermeldt in zijn recensie dat Deryck in leeftijd de oudste Surinaamse debuterende literaire auteur is. De recensent is van mening dat het werk geen roman is, maar een kroniek over het werk van Ferrier en zijn medewerkers.
Deryck was nog bezig aan de voorbereiding van tenminste vier andere boekwerken. Ik noem alleen Ontraadseling van enigma’s van Amazonia en de Wilde Kust, omdat dit zijn magnum opus moest worden. Hierin wordt een verklaring gegeven voor het ontstaan van de Inheemse (Indiaanse) taal. Met dit werk, waarvan ik het manuscript van Deryck als meelezer heb ontvangen, bewijst hij dat hij ook een zelfgevormde linguïst was. Vele jaren arbeid zijn ermee gemoeid geweest. Helaas heeft Deryck maar twee delen op papier kunnen zetten. Hij was nog bezig met afronding van het derde deel toen hij tot hoger leven werd geroepen.
Er kan alleen maar gehoopt worden dat het werk door een terzake deskundige wordt afgerond.
Uit Panaike blijkt dat Deryck ervan overtuigd was dat er meer is tussen hemel en aarde. Ook in persoonlijke gesprekken kwam zijn overtuiging dat er een vorm van existentie bestaat na beëindiging van het aardse leven, naar voren. De mens is in wezen energie en (universeel) bewustzijn en die gaan nooit verloren. Ik hoop dat ik hiermee de kern van zijn opvatting heb weergegeven.
Zijn goede vriend Armand van der San zei in het favoriete radioprogramma van Deryck, Welingelichte Kringen, op treffende wijze (ongeveer): een kankantrie die van zijn omgeving te weinig wind heeft ontvangen, is gevallen!
Aan zijn eega, Roma, kinderen en overige nabestaanden wens ik veel sterkte toe!
Paramaribo, 10 januari 2022
Carlo Jadnanansing
