Eugenie Esajas, ondervoorzitter van het Korps Suriname Verkeersvrijwilligers (KSV), is van mening dat nagegaan moet worden wat er in de mensen van Commewijne omgaat wanneer zij een truc op de weg zien. “Daar zou in geïnvesteerd moeten worden. De reikwijdte wat zo een ernstig ongeval doet met mensen is iets dat de samenleving over het algemeen onderschat”, merkt Esajas op. Er schijnt zelfs een persoon te zijn die heeft besloten om met vervroegd pensioen te gaan uit angst om voortaan weer over de brug te rijden. “We weten nu al dat vanwege de economische situatie in het land de mensen materieel onvoldoende zullen worden gecompenseerd”, verduidelijkt Esajas.
In een dergelijke situatie is iemand niet geholpen. De stresssituatie is namelijk niet opgeheven terwijl de druk vanuit de maatschappij op deze persoon blijft. “We willen veel van mensen, maar wanneer iemand geestelijk niet in orde is dan zullen wij dat op termijn merken.”
Esajas pleit naast de materiële vergoeding ook voor een immateriële vergoeding, zowel in de vorm van begeleiding tot aan opvang lang na het voorval in verband met de klachten die men dan nog kan ervaren. Het ontvangen van een fruitmand zou al een pleister op de wonden zijn als teken dat de samenleving de betrokkene niet is vergeten. De huidige realiteit is dat slachtoffers nog zelf achter de feiten aan moeten hollen. “Hoe mooi zou het zijn als zaken automatisch zouden zijn geregeld?”, vraagt Esajas. Zij vult aan, dat wat we zien in het verkeer een reflectie is van hoe wij in het dagelijks leven met elkaar omgaan. “Je wordt aangereden, maar de manier waarop de hele afwikkeling plaatsvindt lijkt het erop alsof je keer op keer wordt overreden”, is haar bittere constatering.
Immateriële schade
Een vorm van smartengeld voor naasten is affectieschade. Affectieschade is geen materiële-, maar een vorm van immateriële schade. Het is de emotionele schade die een persoon ondervindt doordat een dierbare komt te overlijden of ernstig gewond raakt door toedoen van een actie waarvoor iemand anders aansprakelijk kan worden gesteld.
Esajas vertelt, dat er recentelijk aandacht is geweest voor het vraagstuk over het herstelrecht. Geprobeerd wordt om de veroorzaker en slachtoffer bij elkaar te brengen. Een aspect daarbij is dat de partijen vragen aan elkaar kunnen stellen. Deze benadering heeft een helend effect, omdat beide partijen met vragen zitten. “Laten wij kijken naar meer mogelijkheden om de immateriële schade bij mensen directer aan te pakken en de personen die hierbij betrokken zijn niet het gevoel te geven dat zij er alleen voor staan.”
Schade
Het leven van een persoon verandert drastisch wanneer de partner verongelukt of wanneer een kind betrokken raakt bij een ernstig ongeval met blijvende schade als gevolg. Voor het verdriet of voor de dagelijkse verzorging van een kind of partner bestaat in Nederland de mogelijkheid op een vergoeding voor het ‘immateriële’ leed. Nederland kent de Wet Affectieschade waarbij de naasten ook een vergoeding krijgen voor hun immateriële schade. De benadeelde kan deze vergoeding claimen bij degene die aansprakelijk is gesteld voor het ongeval. Doordat affectieschade een vorm van immateriële schade is, wordt het vergoed in de vorm van smartengeld. Voor affectieschade kan men ook in aanmerking komen bij ernstig en blijvend letsel.
Vergoeding
“Met een vergoeding kan je het verdriet niet corrigeren”, zegt de straf- en privaatrecht advocaat Ellen Braam Jordan. “Al zou je bij wijze van spreken een miljoen uitbetalen”, voegt zij toe. Het leven kan niet terug worden gegeven en het leed kan je niet terugdraaien. Een vergoeding betekent wel een erkenning voor het leed en enigszins een compensatie. “De mensen kunnen hun kosten dekken en de medische verpleging betalen.” Dit geldt ook voor de geestelijke en psychologische begeleiding. De Surinaamse wetgeving is tot op dit moment alleen toegespitst op het dekken van de materiële schade. “En dit is dan ook nog zeer minimaal, omdat alleen de kosten die betrekking hebben op de aanrijding zoals lig- en verpleegkosten en schade aan voertuigen worden vergoed. Andere kosten, zoals geestelijke en psychologische begeleiding worden niet vergoed.”
De advocaat zegt hierover, dat immateriële kosten nog minder in beeld komen voor vergoeding. Dit specifiek onderdeel is niet geregeld in de wet hoewel de advocaat erop wijst, dat wanneer iemand een melding krijgt dat een huisgenoot betrokken is geraakt bij een ernstig verkeersongeval deze in een traumatische situatie terechtkomt waaraan materiële kosten aan verbonden zijn. Doordat dit aspect niet wettelijk is geregeld komt het vergoedingsvraagstuk voor immateriële kosten helemaal niet in aanmerking. “Het slachtoffer krijgt geen genoegdoening en blijft slachtoffer”, deelt Braam Jordan mee.
Om de wet hiervoor te veranderen is bewustwording nodig en de advocaat merkt op samen met partners hieraan te werken. “Een grotere betrokkenheid van slachtoffers bij het strafproces tot stand te brengen, is een van de eerste stappen”, licht Braam Jordan toe. Slachtoffers kunnen door deze betrokkenheid aangeven wat zij doormaken en aangeven welke pijn zij ervaren. Ook bij het Openbaar Ministerie en de dader neemt hierdoor de bewustwording toe. “Vaak heeft de dader niet eens door hoe groot de schade is”, verduidelijkt Braam Jordan. De afdeling slachtofferhulp op Curaçao vergoed de immateriële schade wel. De overheid verhaalt de kosten op de daders. Als bijkomstig effect zou dit nog wel eens ook van grote invloed kunnen zijn op het rijgedrag. “Wie meer verantwoordelijkheid draagt is over het algemeen voorzichtiger”, besluit Braam Jordan.
RB
