De roep naar meer duidelijkheid in de in maart dit jaar gesloten “power purchase agreement” (energie opkoopovereenkomst) tussen de regering en de Hybrid Power System Group (HPSG) klinkt steeds luider. De politiek begint zich nu steeds nadrukkelijker te roeren. De buiten parlementaire politieke organisatie DA’91 heeft vorige week met onderbouwing van enkele zeer kritische vragen en kanttekeningen zich schriftelijk gewend tot Assembleevoorzitter Marinus Bee, en gevraagd aan het parlement om de regering te interpelleren. De oppositionele fracties van de NDP en de BEP hebben vrijdag voor de tweede maal de voorzitter van het parlement gevraagd om spoedig een vergadering uit te schrijven over deze kwestie. Ondertussen komen via de media steeds meer informatie naar buiten die nieuwe vragen oproepen.
Power Purchase Agreement
In maart dit jaar heeft de Surinaamse regering een energie opkoopovereenkomst getekend met, zoals toen bekend werd, het Deens energiebedrijf HPSG. Deze overeenkomst behelst de levering door HPSG van energie aan Suriname voor een hoeveelheid van 100 megawatt per jaar gedurende een periode van 25 jaar. Het tarief welke daarbij is overeengekomen bedraagt US$ 0,11 per kwh. Het Deens energiebedrijf zou voor US$ 1,2 miljard investeren in de bouw van de waterstof energiecentrale te Plantage Bredevoort in Commewijne. Het zou hier gaan om de opwekking van schone waterstof energie, waarbij gebruikt wordt gemaakt van wind en zon. Tijdens de ondertekeningsplechtigheid op het ministerie van Buitenlandse Zaken, International Business en Internationale Samenwerking (BIBIS) in maart, zei HPSG-directeur Benny Falk dat met de investering 600 arbeidsplaatsen zullen komen en er mogelijkheden zullen ontstaan om energie naar Frans Guyana te exporteren. Over de details van de energie koopovereenkomst is sedert de ondertekening niet veel meer dan dat bekend.
Vragen van Assembleeleden om de overeenkomst te zien werd van regeringszijde niet beantwoord. De regering beroept zich op een non disclosure agreement oftewel een geheimhoudingsovereenkomst met de HPSG. De bedenkingen die bij enkele politici waren ontstaan over de status van het Deens energiebedrijf HPSG en de personen die erachter zitten sloegen gauw om in achterdocht. Dit kwam omdat op internet geen track record bestond over de Deense HPSG als energiebedrijf, laat staan met de ervaring en de expertise op het gebied van energieopwekking uit waterstof. Ruim zes maanden later bleek uit een artikel van een onderzoeksjournalist van de Deense onderzoeksnieuws website Danwatch, dat de HPSG uit Denemarken een soort postbusbedrijf is en dat personen die erachter staan een dubieuze track record hebben.
Bedenkingen
In Suriname kwam de HPSG kwestie vanaf medio oktober qua informatie over de inhoud van de opkoopovereenkomst in een stroomversnelling nadat minister David Abiamofo van Natuurlijke Hulpbronnen een afschrift van het ondertekend contract met HPSG aan het parlement deed toekomen. Al gauw daarna barstten de vragen en kritische kanttekeningen over de overeenkomst in de media los. De afgelopen 6 tot 7 weken hebben de vrijgekomen informatie over HPSG en de vele vragen over het contract de gemoederen in de samenleving bezig gehouden. Vooral ook politici beginnen zich nadrukkelijker te roeren en dringen aan op meer informatie en duidelijkheid van de regering.
Allereerst kwam gauw vast te staan, dat de energie koopovereenkomst niet met het Deens energiebedrijf HPSG is getekend, maar met een Surinaams bedrijf, HPSG Suriname N.V. Dit bedrijf is in januari 2021 opgericht naar Surinaams recht. De aandeelhouders zijn niet bekend, doch er lopen duidelijke lijnen naar de Surinaamse diaspora in Nederland. De vraag die menigeen stelt is waarom al die maanden de indruk is gewekt als zou een overeenkomst zijn getekend met het Deens energiebedrijf HPSG. Tijdens de Algemene Politieke beschouwingen in de Assemblee bevestigde president Chandrikapersad Santokhi dat inderdaad personen uit de diaspora de initiatiefnemers zijn van het waterstof energieproject. Zij komen in met hun eigen stuk grond (plantage Bredevoort, Commewijne). Santokhi deelde ook mee dat de regering de energie opkoopovereenkomst heeft getekend na uitgebrachte adviezen van deskundigen. Verdere mededelingen deed hij niet.
Vragen en kritieken
De vragen en kritische kanttekeningen die de gemoederen in de samenleving bezighouden zijn vrijwel identiek aan de inhoud van het schrijven van DA’91 aan Assembleevoorzitter Marinus Bee waarin om interpellatie van de regering wordt gevraagd. Eén van de gestelde vragen is op grond van welke lange termijn energieplanning de regering besloten heeft om voor de komende 25 jaar jaarlijks 100 megawatt elektriciteit te kopen. Indien die behoefte is vastgesteld vraagt men zich af waarom er geen openbare inschrijving is gehouden. De in de overeenkomst vastgestelde opkoopprijs van US$ 0,11 per kwh doet veel vragen rijzen. Hoe is men tot deze prijsvaststelling gekomen? De Surinaamse regering heeft met de overeenkomst met wat nu HPSG Suriname N.V blijkt, via een staatsgarantie zich gebonden om voor de komende 25 jaar energie af te nemen tegen US$ 0,11 per kwh. Dit komt volgens berekeningen neer op een totaal bedrag van US$ 2,5 miljard, dus jaarlijks US$ 100 miljoen.
Op de overheidsbegroting zou dus jaarlijks ruim SRD 2 miljard moeten worden opgebracht. Afgevraagd wordt aan welke bepalingen uit de comptabiliteitswet minister Albert Ramdin (BIBIS), Armand Achaibersing (Financiën en Planning) en David Abiamofo (Natuurlijke Julpbronnen), zijnde de ondertekenaars van het contract, de bevoegdheid ontlenen om buiten het parlement om de staat Suriname voor 25 jaar te binden aan zo een belangrijke overeenkomst. De Nationale Assemblee is het orgaan dat jaarlijks de overheidsbegrotingen moet goedkeuren.
Ontwikkeling energiesector
Over de te plegen investering van ruim US$ 1,2 miljard in de bouw van de waterstof energiecentrale is de vraag welke garanties HPSG Suriname N.V. heeft gegeven waaruit blijkt dat het dit bedrag zal kunnen opbrengen. Met de vastgestelde opkoopprijs van US$ 0,11 is volgens deskundigen feitelijk ook voor langere periode bepaald welke richting de ontwikkeling van de energiesector gaat zijn. Alle andere mogelijkheden die Suriname nu en in de naaste toekomst zal hebben om energie op te wekken tegen een veel lagere kostprijs dan de US$ 0,11 per kwh wordt met de HPSG overeenkomst in de kiem gesmoord. De mogelijkheid die straks zal ontstaan om uit ons gas energie op te wekken tegen een kostprijs van US$ 0,06 per kwh, zoals thans Guyana mee bezig is met haar gas, is met de HPSG overeenkomst niet meer feasible.
Ook de bouw van de zogeheten TapaJai waterkrachtcentrale in het Tapanahoni-gebied zal nu dus nog langer in de diepvries blijven. Deze en nog meer vragen houden de samenleving en de politiek behoorlijk bezig. De wijze waarop de hele HPSG-kwestie zich heeft voltrokken wekt veel argwaan over de zuiverheid van de overeenkomst.
SS
