In Nederland heeft de onderwereld zich de afgelopen decennia als een ‘sluipend gif,’ stevig ingenesteld in de bovenwereld. Ondermijning is vaak niet direct zichtbaar. Het lukt ‘handige boeven’ te vaak om te ontsnappen aan de controle door de overheid. Ze sluizen hun zwarte geld in het legale circuit met behulp van ogenschijnlijk legale ondernemingen die als dekmantel dienen. Ook kopen ze mensen om en intimideren hen. Ze creëren een eigen wereld waarin ze hun criminele activiteiten kunnen verrichten, van drugssmokkel tot cybercriminaliteit. Bij ondermijning kunnen we bijvoorbeeld denken aan bedrijfspanden die worden opgekocht. Of een lege boerenschuur waarin drugspillen worden gemaakt of hennep wordt verbouwd. Dit lijstje is gemakkelijk met vele varianten uit te breiden. Criminelen zijn buitengewoon creatief en jammer genoeg uiterlijk onherkenbaar omdat ze in deftige pakken rondlopen. De ondermijning is inmiddels heel ver doorgedrongen en kan alleen effectief aangepakt worden door ieders waakzaamheid. Onrecht en oneerlijkheid mogen geen kans krijgen om zich nog wijder te vertakken in de samenleving.
Voor een Surinamer was dit allemaal een ver van mijn bed show. Suriname werd altijd gezien als een gezegend land verschoond van natuurrampen en crimineel gedrag. De realiteit laat echter zien dat dit criminele gedrag niet alleen kans heeft gezien om zijn intrede te doen in Suriname, maar zich ook steeds meer als een sluipend gif is gaan verspreiden in de samenleving. Criminele organisaties krijgen steeds meer invloed, in onder meer politieke partijen, de vastgoedwereld en de horeca. Op deze manier ondermijnen ze het democratisch gezag. Het dringt zo langzamerhand tot de Surinaamse samenleving doordat de onderwereld ook hier wortel heeft geschoten. Er gebeuren dingen die niet thuishoren in een geciviliseerde samenleving. Zware wapens die in de kazerne achter slot en grendel horen te zitten, zijn nu in omloop. Een ex- president die de regering adviseert om met de onderwereld te gaan onderhandelen alsof dit heel normaal is. Een politiekorps die normaal de samenleving moet beschermen, vertoont corrupt gedrag. De bovenwereld faciliteert steeds meer de onderwereld. Dat gebeurt bijvoorbeeld rond vergunningaanvragen of bij de aanschaf van onroerend goed of door het verkrijgen van politieke invloed. Het gaat om stromannen, handlangers en degenen die belangen hebben bij het in stand houden van dit soort vormen van criminaliteit. Men plaatst zijn mannetjes op strategische punten. De bovenwereld is zich daar niet altijd van bewust. De naïeve burger wordt pas wakker geschud als men toevallig tegen zo’n illegale zaak aanloopt. Neem bijvoorbeeld de illegale houtkap. Dit kon alleen plaatsvinden omdat men zijn mannetjes heeft geplaatst op strategische punten als incheck plaatsen, de douane, de justitie. Toen deze illegale houtkap werd ontdekt, is er gezegd dat dit tot de bodem zou worden uitgezocht. De strategisch geplaatste mannetjes zorgden er echter voor dat deze zaak in de doofpot werd gestopt. Toen had men nog de brutaliteit om op dezelfde voet door te gaan, waardoor een tweede lading werd onderschept. En dit soort mensen roept dat het volk pinaart, terwijl ze rustig doorgaan zichzelf te verrijken. Het is de schijnheiligheid ten top.
De wortel van dit kwaad is dat men niet wil werken en toch op een snelle manier rijk worden. Men laat zich graag omkopen. Wie eenmaal heeft geproefd van geld en macht, wil het niet meer loslaten dus blijft dit criminele gedrag woekeren als een kankergezwel in de samenleving. De mentaliteit die nu overheerst is die van ‘neks no fout’ en ‘in Suriname kan en mag alles.’ Het vertrouwen in de maatschappelijke structuren wordt geschaad. Een mens kan zichzelf niet respecteren als hij zijn land en volk benadeelt en berooft, dus is het innerlijk fatsoen en respect weggevallen.
De samenleving staat voor de keuze om dit gedrag te laten voortwoekeren of om de strijd hiertegen aan te gaan. Om dit aan te pakken is er een volk nodig die staat voor integriteit en zich niet laat omkopen. We hebben kunnen zien dat in een machtig land als Nederland het maar niet wil lukken om de onderwereld aan te pakken doordat juist de mensen die het land moeten beschermen, zoals de politie en de douane zich laten omkopen. De onderwereld heeft zijn intrede gedaan in Suriname maar de tools om ze aan te pakken, hebben we niet. Hoe moet het Suriname in hemelsnaam lukken om van de ondermijnende criminaliteit af te komen? Hoe kunnen onze naïeve burgers dit criminele gedrag signaleren en zichzelf weerbaar maken tegen deze onderwereld criminelen? De misdaad is al georganiseerd, nu de politie nog.
Gemakkelijk zal het niet zijn om die ondermijnende mechanismen bloot te leggen. Het allerbelangrijkste is dat elke burger bereid moet zijn om een vuist te maken tegen de onderwereld criminaliteit. Het moet niet zo zijn dat een deel meewerkt en een ander deel de drang om zich illegaal te verrijken voorrang blijft geven. Ondermijnende criminaliteit, is misdaad die de burger bedreigt en de buurt besmet. Ondermijnende criminaliteit is misdaad die georganiseerd is en welbewust gewone mensen in hun degelijke bestaan omstrengelt. Het is de onderwereld die de bovenwereld aantast. De mensen die zich hieraan schuldig maken, moeten beseffen dat ze geen gevangene hoeven te blijven van hun crimineel verleden, het is altijd het juiste moment om te doen wat juist is. Laat jouw misdaad een levensles zijn en niet een levenslang.
“You don’t drown by falling in the wáter, you drown by staying there.”
Josta Vaseur
