‘Van regeringszijde weinig respect voor het Saamaka Traditioneel Gezag’
De traditionele leiders van het Saamaka volk hebben van vrijdag 13 tot zondag 15 augustus een krutu gehouden te Asindohopo. Naar aanleiding daarvan en de aldaar genomen besluiten heeft het Kabinet van de Gaaman Albert Aboikoni een communiqué uitgebracht waaruit hieronder grote delen worden geciteerd.
‘Het is al ruim 18 jaren, sinds het heengaan van wijlen Gaama Songo Aboikoni, dat er heibel bestaat binnen de Matjau-lo over de opvolging van een Gaama. De opvolging van respectievelijk Gaama Songo door Belfon Aboikoni en van Belfon door Albert Aboikoni ging gepaard met slaande ruzies die geleid hebben tot scheuring binnen de Matjau-lo, vooral aan de Pikin Rio. Ruzie over de opvolging, met name over de kandidaat-opvolger, is niet nieuw bij de Gaama-lo (clan) van de Saamaka. Zelfs bij de opvolging van Atudendu door Aboikoni (Agbago) was er sprake van ruzie tussen Aboikoni en zijn jongere broer (van dezelfde moeder) Kala (Dangasi). De ruzies over de opvolging van het gramanschap hebben niet alleen de Matjau-lo verscheurd, maar ook gezorgd voor het aanwakkeren van sluimerende, historische gevoelens van vijandigheid tussen verschillende lo’s.’
‘Dus de afgelopen decennia hebben elementen binnen de eigen gemeenschap, veelal aangestuurd door externe krachten, vanwege (partij)politieke belangen de ontwikkeling van het eigen volk onmogelijk gemaakt. Want een volk of land kan niet tot ontwikkeling komen als de politiek-bestuurlijke organisatie zwak of vernietigd is. De traditionele leiders van het Saamaka volk hebben op basis van eigen analyses besloten dat de vernietiging van de gemeenschap moet worden gestopt. In dat verband hebben zij op uitnodiging van Gaama Albert Aboikoni een krutu gehouden te Asindohopo. Aan deze krutu hebben deelgenomen vertegenwoordigers uit 9 van de 12 Saamaka lo’s: waaronder Hoofdkapiteins, Kapiteins, Hoofdbasja, Basja en leden van hun gemeenschappen. Het doel van de Krutu van Saamaka Traditionele Leiders was om gezamenlijk antwoord te vinden voor de politieke en bestuurlijke uitdagingen waar het gezag zich reeds jaren voor geplaatst ziet. Vooral de uitholling van het Saamaka gezag door een samenzwering van interne en externe krachten vanwege een enorme machtshonger, baart de Saamaka Traditionele Leiders grote zorgen.’
Gaama Albert Aboikoni zei, dat het niet goed gaat met het Saamaka volk. Er is sprake van toenemende armoede, Covid-19 heerst en er bestaat onderlinge vijandschap. “We zijn hier om samen naar oplossingen te zoeken voor deze problemen zodat onze kinderen en kindskinderen het beter kunnen hebben. We zullen het hef in eigen handen moeten nemen”, besloot de Gaama zijn toespraak. N
Na de toespraak van Gaama Albert Aboikoni kregen de deelnemers de ruimte om eventuele vragen te stellen en/of aandachtspunten naar voren te brengen. Enkele punten die werden genoemd zijn:
de samenwerking met de huidige regering die niet goed is, omdat van regeringszijde weinig respect bestaat voor het Saamaka Traditioneel Gezag;
de vijandschap tussen de Saamaka onderling die duurzame ontwikkeling moeilijk maakt;
Covid-19 en de bescherming van het Saamaka volk;
de vertegenwoordiging of representatie van het Saamaka volk die sinds decennia op een onjuiste manier plaatsvindt;
herdenking van 19 september 1762 als Saamaka Daka te Asindohopo.
‘Op basis van de gepresenteerde voorstellen zijn door de Krutu van Saamaka Traditionele Leiders de volgende besluiten genomen:
• Het Instituut van Saamaka Traditioneel Gezag, vertegenwoordigd door Gaama Albert Aboikoni als hoogste traditionele leider en de overige traditionele leiders, gaan voor samenwerking met de centrale overheid zonder bevoogding. Want de Saamaka en de overheid hebben elkaar nodig. Maar de samenwerking dient gebaseerd te zijn op wederzijds respect en gedeelde verantwoordelijkheid.
• De Saamaka Traditionele Leiders gaan met elkaar samenwerken om, voorafgaand aan de herdenking van 19 september 1762 Saamaka Daka, te komen tot een Saamaka Koti Taki Daka (Saamaka Dag van Verzoening) om een einde te brengen aan de ruzie over het Gaamaschap en verzoening te bewerkstelligen in de Saamaka gemeenschap.
• De Saamaka Traditionele Leiders gaan akkoord met de herdenking van 19 september 1762 Saamaka Daka dit jaar te Asindohopo en ondersteunen de Stichting Saamaka Daka en het streven om te komen tot nationale erkenning van dat historische feit. Het Saamaka volk heeft zich in de slavernijperiode al vroeg (1685-1690) zelfstandig bevrijd en nimmer verdere vernedering willen accepteren door een eenzijdige, onbetrouwbaar vredestractaat dat in 1749 geen stand hield. Dat er in 1762 een nieuw vredestractaat met hen kon worden gesloten, is vooral te danken aan de leiderschap van de Saamaka voorouders gestuwd door hun besef van gemeenschappelijkheid en dialoog. Er ligt een zware taak op de schouders van de Saamaka Traditionele Leiders om onder alle omstandigheden, in dialoog met elkaar en met anderen, de collectiviteit der Saamaka te blijven dienen.
• Aan het grote publiek in Suriname wordt bekendgemaakt dat het Saamaka volk zelfbeschikkingsrecht heeft en dat dit recht nimmer aan derden is overgedragen. Namens het Saamaka volk benadrukken hun traditionele leiders dat dit volk op geen enkele wijze een verlengstuk is van enige entiteit in Suriname. Met andere woorden, het Saamaka volk heeft eigen structuren en procedures voor haar representatie in het intermenselijke verkeer. Zo mogen lo’s niet namens andere lo’s optreden, tenzij het gaat om lo’s die met elkaar sociaal historische banden hebben en daartoe het mandaat krijgen om bij gelegenheid namens de andere lo het woord te voeren. Voor (zwaarwichtige) besluiten is terugkoppeling te allen tijde vereist. De Saamaka Traditionele Leiders wensen te benadrukken dat instituten en organisaties die, zonder instemming van de hoogste traditionele leiders, personen of groepen werven in de Saamaka gemeenschap voor vertegenwoordiging van het Saamaka volk in particuliere organisaties, zelf moeten instaan voor de consequenties wanneer zaken mislopen.
• Op de overheid, in het bijzonder het Ministerie van Regionale Ontwikkeling en Sport wordt een dringend beroep gedaan om beleidsmaatregelen omtrent het Saamaka Traditioneel Gezag eerst in dialoog met de hoogste traditionele leiders te besluiten, overeenkomstig de beginselen van FPIC ((Free, Prior and Informed Consent), alvorens daaraan uitvoering te geven. De Saamaka Traditionele Leiders wijzen elke vorm van selectieve verontwaardiging, stereotypering, vooroordeel en discriminatie nadrukkelijk van de hand.’
‘Met het oog op de toekomst van het Saamaka volk wordt een ieder opgeroepen na te laten wat dit volk verdeeld en verzwakt, en onzelfzuchtig mee te werken aan alles wat het Saamaka volk verenigd en versterkt.’
