Landgenoten, in het bijzonder de Inheemse volken van Suriname, dorpsbesturen, familie, zusters en broeders:
Het is weer 9 augustus, de Internationale Dag der Inheemse Volken die door de Verenigde Naties in 1994 is ingesteld, die in Suriname in 2006 ook tot officiële Nationale Dag der Inheemsen is uitgeroepen. Het instellen van deze dag, zowel internationaal als nationaal, heeft alles te maken met mensenrechten, met gelijkheid, met respect. Het gaat om aandacht vragen, zoals dit jaar door de Verenigde Naties: Laat niemand achter; sluit sociale contracten!
Deze dag vraagt inderdaad erom om concrete en positieve acties te ondernemen, zodat Inheemse volken, overal ter wereld en in het bijzonder in Suriname, gerespecteerd worden voor wie we zijn: de oorspronkelijke bewoners van dit land, met gelijke kansen om niet steeds vanuit een achterstandspositie slechts te moeten bijbenen. Dat we ons niet nog steeds onderdrukt mogen voelen door hen die macht en geld hebben. Dat we niet met lede ogen en zonder effectieve inspraak hoeven te kijken hoe er allerlei “ontwikkelingsprojecten” met miljoenenfinanciering worden ondernomen, met grote gevolgen voor ons leven en ons milieu, en zonder te delen in de voordelen. Terwijl we niet eens schoon drinkwater en een school in onze dorpen hebben, en blij moeten zijn als een politieke partij iets voor ons doet terwijl het onze mensenrechten zijn. Dat we niet jaar in, jaar uit, hoeven te klagen dat onze grondenrechten en andere collectieve rechten nog steeds niet bij wet erkend zijn, zelfs ondanks vonnissen van een internationaal Mensenrechtenhof tegen de Staat Suriname, en dat onze grond letterlijk onder onze voeten wordt weggegeven. We kunnen nergens naar toe, want de Surinaamse wetgeving erkent ons niet en erkent onze rechten niet.
Het gaat veel verder dan slechts overheidsvoorzieningen en geld. Het gaat erom dat wij volken zijn die in stamverband en collectief leven, met ons eigen traditioneel gezag, in onze grondgebieden waarvan we moeten leven. Onze grond zien we als gezamenlijk eigendom dat behouden moet blijven voor ons nageslacht. De westerse wetgeving die Suriname heeft geërfd, kent ons niet en maakt de Staat tot almachtige eigenaar van alles. Wij worden in een andere cultuur gedrukt, de cultuur van individualisme, terwijl onze cultuur collectief is. Dat is het andere deel van gelijkheid dat we zoeken. De Surinaamse wetgeving moet ons erkennen voor wie we zijn en hoe we zijn.
Het gaat vooral ook om respect voor mensenrechten. Mensenrechten zijn precies in het leven geroepen om mensen te beschermen tegen de willekeur van machthebbers. Het is geen kwestie van “pick and choose” wat je wel of niet leuk vindt of wat jou goed uitkomt als machthebber. Mensenrechten zijn “non-negotiable”, onafdingbaar, daar kan niet over onderhandeld worden, ze mogen niet verwaterd of verdund worden of uit elkaar gehaald worden. Mensenrechten gaan bóven nationale wetgeving, overal ter wereld. Daarom zijn er mensenrechtenverdragen waar Suriname ook partij bij is. En daarom hebben we nu een Kaliña & Lokono vonnis waarin Suriname wordt opgedragen om onze collectieve rechten wettelijk te erkennen; volledig en onverdund.
Landgenoten,
Het VIDS-bestuur heeft op zaterdag 7 augustus een korte rouwperiode voor de overleden voorzitter Theo Jubitana afgesloten. Wij zijn in een moeilijke periode, als eerste volken van dit mooie land. De economische klappen raken ons hard, de klimaatcrisis raakt onze dorpen hard, Covid-19 raakt ons hard, het ontbreken van sociale ondersteuning, passende alternatieven en ontplooiingsmogelijkheden raakt ons hard.
Maar wij Inheemsen zijn een geduldig en optimistisch volk. We blijven hopen en geloven, ook als opeenvolgende nieuwe regeringen en parlementen ons weer beloven dat het goed zal komen. Ook nu, met de op handen zijnde behandeling van de Conceptwet Collectieve Rechten Inheemse Volken en Tribale Volken in de Nationale Assemblee hebben we er geloof in dat het er ditmaal wél van zal komen. Onzerzijds blijven we tevens werken; we maken ons huiswerk, langzaam maar zeker bouwen we aan onze weg naar betere tijden, in de hoop dat we dat eens sámen met de machthebbers kunnen doen in plaats van ondanks de machthebbers.
Wij wensen de totale Surinaamse gemeenschap een bezinningsvolle, veilige, maar toch ook heel fijne Dag der Inheemsen toe, en feliciteren ook een ieder met de herdenking van de Javaanse Immigratie. Wi mu seti kondre bun!
VIDS, 8 augustus 2021
