Door de Sociaal-Economische Raad is een advies uitgebracht over het Memorandum of Economic and Financial Policies (MEFP). De vorm waarin de SER zijn adviezen uitbrengt, in schemavorm, is heel erg opvallend. Van een SER wordt advies gevaagd in een uitgebreide essay vorm, niet in een schema. De achtergronden en de overwegingen die leiden tot een advies moeten uitgebreid in het advies zijn vermeld en beschreven. Deze achtergronden en overwegingen kunnen betrekking hebben op (nieuwe) wetenschappelijke data, best practices van andere landen, opvattingen van gezaghebbende deskundigen, internationale verdragen, besluiten van internationale, multilaterale of bilaterale organisaties, bilaterale afspraken, wetgeving of aanstaande wetgeving, ontwikkelingsconcepten en gemotiveerde standpunten van vakbeweging, bedrijfsleven, de politiek en andere maatschappelijke organisaties. De SER brengt advies na ampele (uitgebreide) overwegingen, die overwegingen moet de lezer in het rapport van de SER zich eigen kunnen maken. Onze SER moet in de richting gaan van volwaardige adviezen die wetenschappelijk ingericht en onderbouwd zijn. De president had de SER naar aanleiding van de behandeling van het Herstelplan een Memorandum of Economic and Financial Policies (MEFP) voorgelegd voor zijn. Het advies welke gevraagd is van de SER is van belang /zeer waardevol aangezien “het op spoor brengen van onze economie gepaard gaat met maatregelen die de overheid heeft getroffen of nog voornemens is in te voeren om Suriname uit de crisis te halen en er een samenhangend beleid in het kader van de bescherming van m.n. de zwakke huishoudens dient te worden uitgevoerd”. Het Memorandum of Economic and Financial Policies doet een beknopt verslag van de recente economische ontwikkelingen en schetst het economische en financiële programma waarvoor de regering van Suriname IMF-steun vraagt onder een 36-maand Extended Arrangement in het kader van de Extended Fund Facility (EFF). We kijken hier naar enkele adviezen van de SER. Opvallend is dat de adviezen van de SER niet gemotiveerd zijn. De adviezen zijn voor een deel onsamenhangend in onvolledige zinnen van soms 2 woorden. Een voorbeeld is ‘Hervorming belastingstelsel’. Wat die hervorming moet inhouden, hoe het moet plaatsvinden en waarom het noodzakelijk is, staan niet vermeld. ‘Transformatie van de belastingdienst naar een belastingautoriteit’ is weer zo een advies. Wat is een autoriteit, waarom is dat nodig en hoe moet dat eruit zien en wat zal er dan gaan veranderen? Een SER-advies is geen los uit de pols neergepende opsomming. Een voorbeeld is weer dit advies: “Doorlichten staatsbedrijven, beoordelen en op basis van het resultaat eventueel afstoten (privatiseren). Communiceer hierover goed met de samenleving.” Wat voor nieuws is hiermee gebracht naar de regering? De toegevoegde waarde van zo een advies is 0,0. Hetzelfde geldt voor deze adviezen: ‘Wet- en regelgeving fiscale sector aanpassen’. Welke wetten, wat en waarom mag de regering zelf verzinnen. ‘Public sector reform hoog op de agenda plaatsen’, is een ander advies waarmee de regering alle kanten op kan. Het is onduidelijk wat de regering precies vindt van het hoge aantal ambtenaren. Hoe de ambtenaren precies het transformatieproces doorlopen van publiek naar privaat (als werknemer, vroeg-gepensioneerde of ondernemer) is de regering ook vrij zelf te verzinnen. In het advies worden er zelfs vragen gesteld zoals: ‘Wat zijn de meest recente armoedegrenzen’. De antwoorden moeten echter in het advies vermeld te staan als basis van adviezen. En zo zijn er meer gevallen van oppervlakkigheid door de SER. De enige punten waar de SER enigszins met volledige zinnen zijn standpunt kenbaar maakt is bij ‘sociaal vangnet’, ‘loslaten van de wiselkoers’ en ‘Herkapitaliseren van het financiële systeem en verbeteren het bankentoezicht’. Duidelijk is dat de SER zeer zuinig is met woorden en dat is niet toegestaan voor een orgaan dat er is om advies uit te brengen. De SER behoort het meest assertieve orgaan te zijn wat betreft sociaal-economisch beleid in woord en geschrift.
Als gekeken wordt naar de adviezen van de SER dan moet gezegd worden dat die zeer oppervlakkig zijn en dat een aantal burgers met middelbaar denkniveau heel gemakkelijk tot de lijst van opsommingen zal komen zoals het advies van de SER is geformuleerd. De regering zal niet veel hebben aan het advies van de SER en zal niet veel meer weten dan ze al weet. De enige meerwaarde die het SER-advies zal hebben dat de regering weer eens bevestigd zal krijgen dat zeer waarschijnlijk de adviezen die al eerder aan haar waren gegeven, adviezen zijn waarvan de formulering ook geadviseerd zouden worden. De regering zal dus heel gemakkelijk kunnen zeggen dat ook de SER dezelfde gedachte heeft als zijn, maar de exacte gedachte van de SER zal een raadsel blijven. Achteraf heb je dan straks het risico dat de SER zal aangeven dat de ‘tweewoordige’ zinnen zoals ‘Hervorming belastingstelsel’ niet goed zijn geïnterpreteerd. De SER is een adviesorgaan van de president en een welke in de grondwet wordt genoemd. Een SER-advies moet lampjes aanmaken in de hoofden van de regeerders met benaderingen en uitgangspunten. En dat zal niet gebeuren in de schema’s waarmee de SER zijn oppervlakkige adviezen uitbrengt. De president zou er goed aan doen om instructies aan de SER te geven zodat de format van zijn adviezen drastisch wordt omgegooid.
