Er is bij de afgelopen begrotingsbehandeling toch wel gesproken over de EBS. Dat, omdat het in de planning ligt om de subsidies van de overheid aan de EBS af te bouwen. De EBS is de grootste subsidieontvanger van de regering. Aan de andere kant zijn er nooit pogingen ondernomen, in ruil voor de subsidie, om de verspilling en de corruptie bij de EBS aan te pakken, dus om de EBS te zuiveren. Nu gaan de prijzen van stroom omhoog, er komt ook nog subjectsubsidie, maar niemand praat over het saneren van het bedrijf en de corruptie welke in het bedrijf zich zou hebben voorgedaan. In deze moet wel een gele kaart worden gegeven aan de regering in deze de vp die zich direct operationeel bemoeit met alle staatsbedrijven en in het bijzonder de ministers van NH. Want het komt in het beschaafde deel van de wereld niet voor dat kapitaal wordt verschaft zonder voorwaarden, kijk maar nu naar op welke wijze het IMF bereid is om kapitaal te lenen. Het komt met strenge voorwaarden, dat is gezond. Onze overheid heeft geld gegeven aan EBS zonder enige voorwaarde te stellen. De directie en de rvc’s van de EBS hebben ook ‘drey ai’ gehad, ze hebben uit een stuk zelfregulering en uit erkentelijkheid het besef nooit gekregen dat ze wat aan de belastingbetaler moeten teruggeven. En dat is dat het geld van het volk net verbrast wordt in een verspillend en corruptief systeem. Wij vinden dat wanneer de gever van de kapitaal geen strenge voorwaarden had en heeft gesteld, de EBS uit een stuk good corporate governance uit zichzelf met het voorstel had moeten zijn gekomen om het bedrijf wel door te lichten. Aan de andere kant begrijpen we waarom het management van de EBS waarschijnlijk uit zichzelf niet zelf met het voorstel zal komen en dat men zich alleen tot zulke exercities zal laten dwingen; zo een doorlichting zal namelijk de beerput openen en zal duidelijk worden hoe mismanagement, verspilling, belangenverstrengeling, oneerlijke uitbestedingen, onnodige tussenpersonen (brokers) met commissies, corruptieve inkopen, overbodige consultancy ’s, ‘petty crime’ van de werknemers en corruptieve regelarij aan het licht zullen komen, gedoogd, niet onderzocht ondanks de klok is geluid of waartoe men zelf de opdracht heeft gegeven of het initiatief heeft genomen. Ook moet gekeken worden naar ‘incest’ dat in het bedrijf zou voorkomen, dus dat men grijpt naar wat men zelf voortbrengt. Dan hebben we het voer gratis stroom de het bedrijf voortbrengt en distribueert, nota bene bovenop de hoge lonen die men al ontvangt vanuit de cao-afspraken. Dat doet ons denken aan de SLM, waar ook sprake was van incest en we weten dat het bedrijf failliet is en nu 0 vliegtuigen heeft. Een zaak die zeker bekeken moet worden bij de EBS is de productiviteit. Die moet gemeten worden en vastgesteld moet worden of het aan de standaarden voldoet en eventueel hoeveel het is beneden de norm. Een productiviteitsprogramma moet in de EBS worden gedraaid en dat moet voortvloeien uit een doorlichting. Andere Caribische energiebedrijven hebben dat gedaan en zijn productiever geworden. Energie is een belangrijke component van de economie en de productie. Wanneer er bij de productie van energie inefficiëntie is, dus meer wordt betaald voor stroom dan nodig, dan zal het de economie en de ondernemers benadelen en zullen ze minder competitief zijn en het afleggen tegen andere producenten.
Er is een Wet op de Jaarrekening gekomen, maar functioneert die wel? Welk orgaan is belast met het doorspitten van alle verslagen en om bestuurders en rvc’s aansprakelijk te houden? Zijn deze instituties goed bemenst? Er is tijdens de begrotingsbehandeling weer kritiek geuit op de staatsbedrijven en de ‘feesten’ die er daar worden gehouden. Met de manier waarop de regering nu in elkaar zit, denken wij niet dat er nu een verandering zal komen. We hebben een zeer vurige fractieleider van de coalitie gezien die zeer waarschijnlijk vanuit een zekere wetenschap van wat er nu gaande is bij de verschillende staatsbedrijven, de regering heeft gewaarschuwd voor een voortzetting of zelfs verergering van de corruptie. De vorige regering had een duidelijke leider, met een vervanger. Er was geen sprake van gedeeld leiderschap, maar dat schijnt nu wel het geval te zijn. We hebben nu 2 leiders: de president en de vp en dat is in beginsel tegen de grondwet. De executieve rol die de vp zich toebedeelt terwijl de president in functie is dus zonder ontstentenis van de president, is ongekend en tegen de grondwet. We hebben dat niet gehad bij Venetiaan II en Venetiaan III en nog minder bij Bouterse I en Bouterse II. Aan de andere kant zijn er al zware geruchten dat op OW de onderhandse gunningen aan vrienden doorgaan. Bij de EBS heeft een NPS-Assembleelid een klacht ingediend bij het OM, maar er zijn geen veroordelingen gekomen. Opvallend is ook dat het OM alle zaken verliest die men aanspant tegen corruptie in staatsbedrijven. Is het OM wel goed bemenst om de corruptie in de staatsbedrijven aan te pakken. Heeft men de financiële rechercheurs en de forensische experts in huis om deze vervolgingen tot een goed einde te brengen? Door Jacobs Consultancy heeft in 2017 kanttekeningen geplaatst over de productie van elektriciteit binnen de EBS. Door de consultant zijn de daadwerkelijke ‘kosten’ (productiekosten) berekend van elektriciteit, zijn besparingsmogelijkheden geïdentificeerd en is een poging gewaagd om een strategie te ontwikkelen om de kosten van EBS te besparen. De consultant is tot de conclusie gekomen dat iets meer dan SRD 1.3 miljard per jaar (koers 2017), op basis van de gegevens van 2016, wordt besteed aan de productie van elektriciteit. Dat komt neer op een prijs van stroom van SRD 0,93 per kilowattuur (koers 2017). Intussen staat in het Herstelplan dat de geplande stroomverhoging (2 ½ per kilowattuur hoger dan thans) nog niet marktconform zal zijn. Als men marktconform gaat dan zal de prijsverhoging 4 maal zijn. Van de bijkomende 300% is 50% door verspilling. Wordt de verspilling weggewerkt dan wordt de stroom niet 4 maal, maar 3 ½ maal verhoogd. In 2017 concludeerde Jacobs dat in de energiesector per jaar SRD 310 miljoen (oude lager koers) bespaard kon worden. Door het IMF was al geadviseerd dat gewerkt moet worden aan het terugdringen van de stijgende loonkosten en de uitgebreide subsidies. Waar de samenleving echter nog concreet over moet horen, is implementatie van de onderzoeksresultaten die door Jacobs Consultancy zijn gepresenteerd aan de overheid. Die zijn ook bekend met de EBS.
