‘Kaloti blijkt alleenrecht voor export goud te hebben en dat viel niet in goede aarde in ons beleid’
President Chandrikapersad Santokhi wil graag dat er meer goudexporteurs op de markt komen. Nu is Kaloti Mint House in het district Para, de belangrijkste exporteur van goud in het land. Het bedrijf Kaloti opereert internationaal en heeft haar basis in Dubai. ‘Maar, we zijn erachter gekomen, dat Kaloti het alleenrecht heeft en dat viel niet in goede aarde in ons beleid.’ Dat zei de president zaterdagochtend, 24 april, in gesprek met presentator Faried Pierkhan van het programma Kal Aaj Aur Kal op RBN TV.
In het gesprek met Pierkhan ging Santokhi in op de goudsector. ‘Op dit moment heeft Suriname een jaarlijkse goudproductie van US$ 500 miljoen, alleen van de kleinschalige goudsector, dus niet van de grote multinationals Iamold en Newmont. Als wij hier een 10 procent uit kunnen halen voor ons nationaal inkomen, voor het volk van Suriname, dan is het aardig. De royalty bij de exporteur is verhoogd naar 4.5 procent en dat is bij staatsbesluit vastgelegd. Er zijn maar twee exporteurs op dit moment. Een is Kaloti en we hebben met ze gesproken. Maar, volgens de Belastingwet moet dat van de royalty’s bij wet worden bepaald en niet bij staatsbesluit.’
‘Er moet verruiming van de export komen’
‘Kaloti is een buitenlands bedrijf en de Staat Suriname heeft 10 procent aandelen. Wij zijn de mening toegedaan, dat er verruiming moet plaatsvinden van export. Er moeten meer spelers komen, ik wil geen monopolie hebben. Dit moet op een geordende wijze met inachtneming van onze National Risk Assessment en daarvoor zijn nieuwe richtlijnen ontwikkeld. Maar, toen bleek dat Kaloti van de vorige regering een algemene beschikking gekregen heeft voor exclusief recht, alleenrecht, om goud te exporteren. En dat viel niet in goede aarde in ons beleid. Wij zijn juist voorstander van een stukje ordening, meer ruimte geven. Dus we zitten met een issue. We hebben een goed gesprek gehad met Kaloti, dus we willen even kijken hoe we met dit vraagstuk verder gaan. De Centrale Bank van Suriname en de Deviezencommissie komen over zo’n twee weken met hun advies in deze kwestie. We hebben een overzicht gehad van wat er bij Kaloti aan goud is binnengekomen om te zuiveren, maar we moeten nog meer cijfers krijgen, onder andere cijfers van de export.’
Kaloti is wereldwijd niet onomstreden
Kaloti heeft overigens de afgelopen jaren internationaal diverse malen negatief het nieuws gehaald en is onderwerp van onderzoek geweest van onder andere het Amerikaanse ministerie van Financiën en van het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ), dat eind 2020 uitvoerig heeft bericht over de praktijken van Kaloti. Volgens het ICIJ is het in Dubai gevestigde conglomeraat een sleutelfiguur in de vuile goudhandel en kocht goud van verkopers die ervan verdacht werden geld wit te wassen voor drugshandelaren en andere criminele groeperingen, zo stelde een door de Amerikaanse Drug Enforcement Administration (DEA) geleide taskforce vast. Kaloti betaalde vaak contant – soms zelfs zoveel dat het in kruiwagens moest worden vervoerd – en maakte geld voor verdachte klanten over aan andere bedrijven, meenden onderzoekers.
In 2014 adviseerde de taskforce het Amerikaanse ministerie van Financiën Kaloti te bestempelen als een witwasdreiging, een zelden gebruikte maatregel die bekend staat als de financiële ‘doodstraf’, omdat het een bedrijf in het internationale banksysteem kan bevriezen.
Maar, het ministerie van Financiën in de VS ondernam nooit actie tegen Kaloti. Voormalige ambtenaren van het ministerie zeiden, dat een beslissing over het al dan niet doorgaan werd uitgesteld uit angst de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), een belangrijke bondgenoot van de VS in het Midden-Oosten, tegen zich in het harnas te jagen. Toen pogingen om de VAE te overtuigen om op eigen kracht tegen Kaloti op te treden, mislukten, werd het onderzoek stilgelegd.
Onderzoekers vertelden het ICIJ dat ze verbijsterd en teleurgesteld waren. Witwaszaken zijn buitengewoon moeilijk te kraken en de VS heeft moeite om de duistere goudhandel te controleren. Met Kaloti dachten ze dat ze een zeldzame kans hadden om een boodschap te sturen naar de hele goudindustrie.
Reeks geheime bankoverschrijvingen van verdachte transacties
Het Amerikaanse onderzoek, waar nog nooit eerder over is bericht, kwam aan het licht in een reeks geheime bankoverschrijvingen die de stroom van meer dan US$ 2 miljard aan verdachte transacties door het wereldwijde banksysteem beschrijven. JPMorgan Chase, Deutsche Bank en andere financiële instellingen overspoelden het Financial Crimes Enforcement Network van het ministerie van Financiën met waarschuwingen over Kaloti en markeerden duizenden transacties ter waarde van US$ 9,3 miljard die plaatsvonden tussen 2007 en 2015.
Banken verbraken banden met Kaloti
In sommige rapporten signaleerden de banken transacties die tekenen van witwaspraktijken vertoonden. Verschillende banken begonnen hun eigen onderzoek en verbraken de banden met het bedrijf – of zeiden dat ze dat van plan waren.
Kaloti heeft de beschuldigingen en verdachtmakingen overigens altijd ontkend.
De goudhandel wordt al lang tijd gezien als kwetsbaar in de wereldwijde strijd tegen het witwassen van geld. Drugsbendes en militante groepen gebruiken goud om hun geld op te ruimen en conflicten te financieren. In Peru, de grootste goudproducent van Latijns-Amerika en de op een na grootste leverancier van cocaïne ter wereld, is de illegale goudhandel nu twee keer zo groot als de drugshandel.
‘Geen beter mechanisme in de wereld om geld wit te wassen dan goud’
‘Er is geen beter mechanisme ter wereld om geld wit te wassen dan goud’, zegt David Soud, hoofd onderzoek en analyse bij I.R. Consilium, een adviesbureau dat gespecialiseerd is in hulpbronnen gerelateerde criminaliteit. ‘Het is geconcentreerde, draagbare rijkdom, heeft in wezen overal ter wereld dezelfde waarde en kan buiten het wereldwijde financiële systeem worden verplaatst.’
Goudbedrijven zijn betrokken bij ongeveer een kwart van alle verdachte transacties in de FinCEN-bestanden (Financial Crimes Enforcement Network van het Amerikaanse ministerie van Financiën).
Kaloti tekent in 2011 overeenkomst met Suriname en opent raffinaderij in 2015
Kaloti opende begin 2015 een raffinaderij in Suriname. Het was een joint venture met de regering van toenmalig president Desi Bouterse. Een Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur die Suriname in 2016 bezocht, zei dat hij ‘geen bewijs vond dat de raffinaderij bestaat’.
‘Onder deze omstandigheden kan de overheid de export van elke hoeveelheid goud, echt en fictief, van een raffinaderij die alleen op papier bestaat, certificeren’, schreef de adviseur, Douglas Farah, in een rapport voor het Center for a Secure Free Society, een denktank voor nationale veiligheid.
Kaloti en de Surinaamse regering hebben zijn bevindingen betwist en Kaloti publiceerde een brief van een auditor waarin hij verklaarde, dat het Kaloti Suriname Mint House actief was tussen 2015 en 2017.
De regering van Suriname sloot begin december 2011 al een overeenkomst met Kaloti Jewellery Group voor het opzetten van een Mint House. Het bepalen van de zuiverheid van goud, het smelten en de productie van goudstaven zouden er volgens internationale normen plaatsvinden.
Bouterse zei destijds: ‘Met de komst van een Mint House, zal de Staat in staat zijn om controle te houden over al het goud dat het land verlaat. We zullen daardoor ook in staat zijn om belastingen efficiënt en effectief te innen. Al met al is het een zeer belangrijke stap voorwaarts in het algemeen belang van Suriname om de controle over al het goud dat het land verlaat te krijgen. Kaloti heeft immers vele jaren ervaring met het zakendoen in Suriname en is in staat goud te raffineren met een zuiverheid van 99,99 procent.’
Munir Kaloti, president van Kaloti Jewellery Group, zei: ‘Hoewel we al meer dan tien jaar zaken doen met Suriname, is dit ons eerste grote project in het land en het zal ons helpen om onze aanwezigheid in Latijns-Amerika te versterken. Het opzetten van een Mint House zal daarnaast Suriname helpen meer uit de goudsector te krijgen door het produceren van verwerkt goud. Dit levert veel meer op dan de verkoop van onbewerkt goud.’
Pas medio februari opende het Kaloti Mint House haar deuren te Zanderij, Para. De opening werd verricht door Munir Al Kaloti, de president en oprichter van Kaloti Precious Metals en toenmalig vicepresident Robert Ameerali. President Desi Bouterse was niet aanwezig wegens andere verplichtingen.
Suriname was niet het meest voor de hand liggende keus voor Kaloti om zich hier te vestigen, zei Sigmund Proeve, toenmalig directeur van De Surinaamsche Bank. ‘Met inzet van governor Hoefdraad (de latere minister van Financiën Gillmore Hoefdraad) is het toch Suriname geworden. Daar ben ik trots op. Dit bedrijf haalt de hoogste standaarden in de goudsector. Daarbij is Dubai een monetair centrum, dat makkelijk met de grootsten in de wereld meespeelt. Het is een eer als land om met de activiteiten van dit land mee te doen.’
PK
