Naar internationale maatstaven kan er vooral op het gebied van de economische prestaties van Suriname en de sociale zekerheid in het land een heleboel worden gezegd. Het is slecht gesteld daarmee en dat komt omdat wij als Surinamers denken dat anderen voor ons deze zaken moeten organiseren. Maar waar wij wel zeker met trots mee kunnen ‘competen’ internationaal en waarschijnlijk heel hoog zullen eindigen, is de vrijheid van de beleving van de godsdienst door eenieder in het land. In Suriname is de vrijheid van godsdienst niet alleen op papier, zoals in het Westen waar men dacht het principe te hebben uitgevonden. De vrijheid van godsdienst is in werking in de praktijk. En omdat we er zo lang mee omgaan en het uitvoeren, gaat het ons steeds gemakkelijker. Er is in Suriname erkenning voor alle religieuze opvattingen, en dat zijn er toch een aantal. Achteraan in de rij komen de kleine groepen als de belijders van de Winti religie en de Javanisten, maar er moet ook formeel erkenning zijn voor deze groepen. Het zou alvast een begin zijn als ze opgenomen worden in de Interreligieuze Raad in Suriname. Suriname zou internationaal als een best practice dienen voor landen die willen zien en leren hoe vrijheid van religie in een land kan werken. Het in de praktijk uitvoering geven aan deze vrijheid is vanuit de koloniale periode ingeslopen in het Surinaams bestuur. Dit deel van het beleid is steeds meer robuust geworden. Onze ervaring is dat naarmate er meer erkenning plaats vindt van alle religieuze overtuigingen in Suriname, dit een zeer positief effect heeft op de natievorming. Deze natievorming is naar ons oordeel in Suriname op een behoorlijk hoog niveau met als bindende factor de Sranantongo.
We benadrukken de vrijheid van religie in Suriname vandaag vanwege het besluit dat door de regering is genomen om de vastende moslims de gelegenheid te bieden, zover de dienst het toelaat, om 13.00 uur de overheidskantoren te verlaten. We weten dat in Suriname de kantoorfaciliteiten van de ambtenaren niet de beste zijn. Dit besluit stelt de vastenden in staat om in het tweede deel van het vasten een dutje te doen of het rustig aan te doen. Het werk hoeft er niet onder te lijden, het ligt aan de leidinggevenden om het werk zodanig te organiseren dat de productie wordt gehaald. Eventueel kan werk ook naar huis worden genomen en zou men werk dat onderhevig is aan deadlines ook thuis kunnen afmaken. Het heeft allemaal te maken met flexibel werken dat hier en daar door corona wel in bedrijven ingang heeft gevonden, maar iets minder bij lanti. We lezen in het publieke domein dat er mensen zijn die aangeven dat er geen faciliteiten zijn voor niet-moslims die ook vasten. Daar moeten we wel de opmerking maken dat het vasten van de moslims geacht wordt de zwaarste te zijn van alle andere vormen van vasten. Er zijn vormen van vasten waar men alleen vegetarisch eet of geen vlees eet of wel water mag drinken en vruchten mag eten. Deze vormen van vasten vergen ook offers maar zijn minder zwaar vergeleken met het islamitische vasten, waar men na zonsopkomst niets mag eten en drinken onder andere tot zonsondergang. Dat kan vooral in een warmer klimaat best wel zwaar en belastend zijn. De regeringen van Suriname hebben vanaf 2012 actiever geprobeerd om de erkenning van alle religieuze groepen in Suriname te bevorderen. We hebben al een hele weg afgelegd. Wat nog moet komen is de aansluiting vanuit de private sector. Het concept van vrijheid van godsdienst moet op de werkplekken van Suriname nog zijn ingang vinden. Met name in de geldende regels moet er nog goed vastgelegd worden dat de werknemers van Suriname evenveel produceren, maar dat er rekening wordt gehouden met religieuze verplichtingen. Nu heeft de overheid een zeer goed voorbeeld gegeven en is het te hopen dat mensen daarvan geen misbruik maken. In elk geval zal het voor een ieder duidelijk moeten zijn als mensen vasten, want dan gaan ze ten minste niet een en drinken, niet eens water. Voor mensen die niet vasten is dat moeilijk vol te houden tot 13.00 uur. Bovendien is de regel dat de vrijstelling van dienst er is voor zover de dienst het toelaat. Dat betekent dat als de dienst het niet toelaat mensen tot einde van de sluitingstijd blijven of na 13.00 uur. De regering heeft het goede voorbeeld gegeven en het is helemaal in lijn met wat wij in Suriname gewend zijn. In de private sector zal de zaak beginnen te veranderen als werknemers het recht krijgen om flexibele werktijden te bespreken met hun werkgevers. En dan zal het zijn dat moeders andere behoeften hebben, vaders andere. Er moet een betere aanpassing plaatsvinden van de behoeften ven werknemers en van de behoeften van de bedrijven. In de regels moet er een aanpassing plaatsvinden waardoor van de behoeften van zowel de bedrijven als de gezinnen en de werknemer op elkaar zijn afgestemd.
