Trio’s in zuidelijk Sipaliwini voelt zich bedreigd
Met de opkomst van goud bedreigen goudzoekers een inheems gebied aan de ongerepte Amazonegrens tussen Brazilië en Suriname. Illegale activiteiten zijn op foto vastgelegd in het uiterste noorden van Pará, bijna in Suriname. Het gaat om een geïsoleerd gebied in het uiterste noorden van Brazilië, waar een legerbasis is gevestigd en dat alleen bereikbaar is met een gecharterd vliegtuig, aldus de Braziliaanse nieuwswebsite The Intercept Brasil. Zelfs daar, in het inheemse grondgebied van nationaal park Montanhas do Tumucumaque, in Pará, vormt de goudwinning al een bedreiging. Het illegale mijngebied, waar goud wordt gewonnen, werd een paar weken geleden ontdekt in Suriname en veroorzaakt paniek in een gemeenschap die gewend is om de voortgang van milieumisdrijven in andere delen van Brazilië op afstand te volgen.
‘Ze zijn aan het goudwinnen, en wij geloven dat het illegaal is, omdat de rivier verontreinigd is en de mensen gewapend zijn, ze zich verstoppen en nu hebben ze quads en kettingzagen meegebracht’, zegt Mitore Cristiana Tiriyó Kaxuyana. Ze woont in de Trio-missie, het grootste dorp van het inheemse gebied, met 3 miljoen hectare waar zo’n 1.700 mensen leven van de inheemse gemeenschappen Tiriyó (Trio), Katxuyana en Txikyana.
Van de 34 dorpen, gelegen aan de oevers van de rivieren Paru de Oeste en Marapi, bevinden zich 23 binnen een straal van maximaal 40 kilometer van de mijn. Tot overmaat van ramp vallen garimpeiros regelmatig het Braziliaanse grondgebied binnen om te jagen, aldus de inheemse bevolking.
Het verslag over de goudwinningsactiviteiten in het grensgebied verscheen in een brief van de Raad van Inheemse Hoofden en Leiders van de inheemse Trio, Kaxuyana en Txikuyana gemeenschappen, gedateerd 1 oktober. In het document zijn luchtfoto’s bijgevoegd die op 30 september door inheemsen uit Suriname waren geschoten. De foto’s tonen het mijnwerkerskamp naast een landingsbaan. Ook is te zien hoe de rivierbedding een donkere kleur heeft.
Voor Rodrigo Cambará, een medewerker van het Instituto Chico Mendes de Conservação da Biodiversidade (ICMBio) met ervaring in het bestrijden van goudmijnbouw in de Amazone, lijdt het geen twijfel, dat iemand in het gebied erts aan het delven is. ‘Deze kleur van rivierwater is typerend voor alluviale mijnbouw, die waarin goud wordt gemengd in het gebied, in het zand aan de rand van de rivier.’ Voor Mitore Kaxuyana is de grootste angst de vervuiling van het water van de dorpen door kwik.
Op minder dan 2 kilometer in een rechte lijn van de Trio-missie, waar Mitore Kaxuyana woont, is een Braziliaanse luchtmachtbasis (met een landingsbaan) en het eerste Speciale Grenspeloton (PEF: Pelotão Especial de Fronteira) bestaande uit 50 man. Het 1ste PEF bevindt zich 30 kilometer ten noordoosten van de mijn. In de brief aan de Braziliaanse autoriteiten verzoeken de hoofden om ‘dringend militair personeel naar dit grensgebied te sturen, met de oprichting van een militair kamp voor de bescherming en bescherming van de inheemse families van het dorp Mesepituru’.
Het Noordelijke Militaire Commando (CMN: Comando Militar do Norte), meldde, dat ‘het leger met PEF-troepen onlangs in het gebied patrouilleerde en op dat moment de aanwezigheid van illegale vreemdelingen en goudzoekers niet werd geïdentificeerd’, erop wijzend dat ‘het gebied volledig in Suriname ligt, waardoor het moeilijker is om nauwkeurigere gegevens te verzamelen’. Ook volgens het CMN zal er een toename zijn van het aantal militairen en zullen ‘verbindingen worden gelegd met federale agentschappen in het buurland om de veiligheid in het gebied te versterken’.
Volgens Angela Kaxuyana, van de Organizações dos Indígenas da Amazônia Brasileira, duurt het te lang voordat het leger in actie komt. ‘Wat ons het meest verbaast, is dat het een territorium is in een grensgebied, waar een legerpeloton aanwezig is, wat op zijn minst een intimiderende factor zou moeten zijn voor de illegalen in de regio. Maar dat is het dus niet.’
Minister David Abiamofo van Natuurlijke Hulpbronnen was niet bereikbaar voor een reactie tegenover Dagblad Suriname.
PK
