Gebaar Nederland is voorbeeld en signaal voor Suriname: Geboortehuis De Kom al vele jaren in vervallen staat
Het Nederlands kabinet gaat een ‘ruiterlijk gebaar’ maken naar Anton de Kom, de Surinaamse antikoloniale schrijver en verzetsheld die in 1945 in het Duitse concentratiekamp Neuengamme omkwam. Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) afgelopen donderdag op aandringen van de Tweede Kamer.
Met de toekenning van het verzetsherdenkingskruis en de opname in de Canon van Nederland is volgens de Kamer al een begin gemaakt met de erkenning voor De Kom. Het extra gebaar is volgens initiatiefnemer Bram van Ojik (GroenLinks) nodig, omdat hij als auteur en verzetsheld ‘grote betekenis heeft gehad voor de Nederlandse samenleving’.
Minister Blok begrijpt de wens van de Tweede Kamer om op ‘passende wijze bij de nagedachtenis stil te staan’. Hij gaat in overleg met de nog levende kinderen van de schrijver en activist over de invulling van het gebaar. Hij denkt daarbij aan een fonds om Surinaamse studenten te helpen.
De Kom werd in 1898 in Paramaribo geboren. In 1920 kwam hij met een boekhouddiploma op zak naar Nederland, trouwde met een Nederlandse vrouw, kreeg kinderen en begon lezingen te geven over Suriname en het Nederlandse slavernijverleden. Hij kreeg communistische vrienden en sympathiseerde met studenten uit Nederlands-Indië die naar onafhankelijkheid streefden.
In 1932 keerde hij terug naar Suriname, waar hij een adviesbureau begon voor arbeiders met klachten over uitbuiting. De Nederlandse koloniale autoriteiten beschouwden hem als staatsgevaarlijk. Hij verdween zonder vorm van proces achter de tralies en werd na drie maanden met zijn gezin naar Nederland verbannen. Daar schreef hij ‘Wij slaven van Suriname,’ waarin de geschiedenis van het land voor het eerst werd beschreven vanuit een antikoloniaal gezichtspunt.
In de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich aan bij het Nederlandse verzet. In 1944 werd hij opgepakt. Hij stierf in april 1945 in een Duits concentratiekamp. In 1982 kreeg hij postuum het Verzetsherdenkingskruis.
Geboortehuis De Kom in Paramaribo al jaren in vervallen staat
Het gebaar van de Nederlandse regering zou de Surinaamse regering aan het denken moeten zetten. Immers, in Paramaribo staat het geboortehuis van Anton de Kom, in de Anton de Komstraat, maar het huis verkeert al vele jaren in een vervallen staat, tot ergernis van velen.
Vele plannen zijn de afgelopen jaren gepresenteerd om het huis te restaureren, maar het is bij plannen gebleven. Het geld is het probleem niet, zei Paul Morel van Stadsherstel, de Amsterdamse organisatie die monumentale panden koopt en opknapt, en nauw contact onderhoudt met de zusterorganisatie Stadsherstel Suriname, in februari 2020 in Het Parool. ‘We praten over ongeveer 2.5 ton in euro’s. Maar, dit is typisch een project waar altijd geld voor te vinden is. Alleen: het initiatief moet echt uit Suriname komen. Het moet daar gebeuren.’
PK
