‘Maar, wij gaan uit deze crisis komen’…
Armand Achaibersing heeft dinsdagavond in zijn jaarrede tijdens een nieuwjaarsbijeenkomst van de Vereniging van Economisten (VES) een somber financieel beeld geschetst voor 2021. Hieronder enkele punten uit de lange rede van de bewindsman.
‘Soms bekruipt mij het gevoel dat niet iedereen goed beseft in welke malaisse we zijn terecht gekomen. Ik begrijp het ongeduld van mensen. Maar, u mag niet van mij verwachten, dat ik de schade die in tien jaar is aangericht binnen vijf maanden oplos. Uiteindelijk is de burger het slachtoffer geworden van wat mis is gegaan.’
‘Wij willen als regering een gedegen job doen en geen haastwerk leveren. Ik reken daarom op uw begrip dat het soms wat langer duurt om een goed plan af te hebben.’
‘Onafhankelijke deskundigen hebben uitgerekend dat als het vorig beleid voortgezet zou worden, de US$ koers dit jaar zou stijgen tot SRD 52, en in 2025 op SRD 331 zou zitten. De consumentenprijzen zouden met 91% stijgen dit jaar, de inflatie zou in de komende jaren telkens 60% zijn. Voortzetting van dat oude beleid is dus geen optie. Nieuw beleid is noodzakelijk om verdere verarming van de samenleving te voorkomen, en het land weer om te buigen richting welvaart voor het volk.’
‘We hebben de afgelopen maanden dag en nacht gewerkt aan een oplossing, maar dat was niet altijd goed zichtbaar voor de buitenwacht. Ik vraag u om ons dat niet kwalijk te nemen. Er is nu een Crisis en Herstelplan (CHP) voorbereid dat de financieel-economische crisis tegengaat en de overheidsfinanciën weer beheersbaar moet maken. Enkele hoofdlijnen van beleid van dit CHP zijn:
● dat overheidsuitgaven verminderen en de inkomsten omhoog gaan, zodat de begroting stapsgewijs weer in evenwicht komt;
● dat tegelijkertijd de bevolking niet te zwaar belast wordt, en dat kwetsbare groepen via een Sociaal Vangnet steun hebben in de moeilijke periode;
● en dat er investeringen komen die voor meer inkomsten en meer werkgelegenheid zorgen.’
‘Op 29 september bood de regering de begroting voor 2021 aan DNA aan. De begroting toont een deel van onze economische problemen. Daaruit blijkt het volgende:
De overheidsinkomsten zullen SRD 10,5 miljard bedragen. Daarnaast worden er leningen en schenkingen verwacht voor SRD 4,8 miljard. De overheid verwacht in 2021 totaal SRD 15,3 miljard te hebben om te besteden.
Bij de uitgaven zien we dat de lopende uitgaven: dus het ambtenarenapparaat met alles wat nodig is om het draaiende te houden, en alle subsidies die uitgekeerd worden, samen komt dat op SRD 9,4 miljard. Dan zijn er de investeringen die de regering wil plegen tot SRD 4,5 miljard, waardoor de uitgaven komen op SRD 13,9 miljard. Maar, daar moeten nog de te betalen aflossingen en rentes bij, voor SRD 8,3
miljard. Dat brengt de uitgaven op SRD 22,1 miljard.’
‘Samengevat: We zullen in 2021 harde uitgaven hebben van SRD 22,1 miljard, maar de eigen inkomsten zijn SRD 10,5 miljard, niet eens de helft. En zelfs als wij SRD 4,8 miljard aan leningen en schenkingen erbij halen, zal het begrotingstekort eindigen op 19,7%. Dit is zeer ernstig.
Uit de cijfers blijkt ook het volgende. Als we uit de SRD 10,5 miljard inkomsten, alle schuldverplichtingen zouden nakomen, dan blijft er SRD 2,2 miljard over voor ambtenarenapparaat, subsidies en investeringen waarvoor SRD 13,9 miljard nodig is. We komen hier dus niet uit. Dit is de kern van het probleem: de schuldenlast is te groot geworden.
Óf we komen de schuldverplichtingen na, en dan komen betalingen van ambtenarij en essentiële diensten in gedrang, of wij betalen salarissen en subsidies, maar dan kunnen we de schulden niet betalen.
De schuldverplichting van de SRD 8,3 miljard in 2021 brengt het land in grote problemen. Als wij niets doen, dan zullen zijn verarmen. Omdat de meeste schulden in vreemde valuta betaald moeten worden, zullen er als wij niets doen ook geen deviezen overblijven voor import van medicijnen en noodzakelijke goederen en diensten. De deviezen zullen schaarser worden en de koers zal stijgen.’
‘Bedrijven, die het al moeilijk hebben met COVID zullen het nog moeilijker krijgen. Als wij niets doen, dan zal de werkloosheid toenemen en de koopkracht drastisch afnemen.
Kortom als wij niets doen dan ontstaat er een economische en maatschappelijke situatie die onacceptabel is voor overheid en bevolking. En daarom dames en heren, gaan wij wel iets doen.
De regering zal een Crisis en Herstelplan uitvoeren. Ik kan u aangeven dat dit plan niet makkelijk is. Er zitten behoorlijk zware herstelmaatregelen in. Maar, dat wil niet zeggen dat deze voor de burger onacceptabel zullen zijn. Er komt parallel ook een uitgebreid programma van sociale maatregelen. Deze minister zal niet accepteren dat kwetsbare groepen in armoede ten onder gaan.’
IMF
‘Was een samenwerking met het IMF in 2016 al noodzakelijk, het is nu nog veel belangrijker dan toen. Hier zijn drie redenen voor. Ten eerste komt er geld om het monetair- en begrotingsdeel van de economie weer op orde te krijgen. Het tweede is minstens even belangrijk. Het IMF heeft nog altijd groot gezag: als wij samenwerken, wordt onze positie in de wereld, ook bij schuldonderhandelingen veel beter. Ten derde geeft het potentiële investeerders meer vertrouwen om met Suriname in zee te gaan. Wij kunnen kritiek hebben op het IMF, en delen van die kritiek zijn terecht, maar dit is de realiteit.
Wij zullen in ons Crisis en Herstelplan dus ook de samenwerking met het IMF opnemen.’
‘In het CHP ligt het accent op structureel herstel, hervormingen en wederopbouw van capaciteit, in het MOP zullen de accenten liggen op hervormingen en heroriëntatie. Beide plannen kunnen slechts vruchten afleveren in de context van goed bestuur, gedegen en snelle wetshandhaving, sterke instituten, en goed werkende controlemechanismen.’
‘Saaie en droge cijfers maken de macro economie weer gezond’
‘De deviezenreserve groeit weer. En de koers van de Surinaamse Dollar zal vanaf 2022 stabiel zijn. Het begrotingstekort van 17,6% in 2020 zal in 2023 omgeslagen zijn in een klein overschot.
Rentebetalingen en schuldaflossingen worden vanaf 2021 tot beheersbare proporties teruggebracht. De schuldenquote van 130% zal nog dit jaar dalen tot onder de 100% en in 2024 weer binnen de 60% norm gebracht zijn.
Dit zijn misschien saaie en droge cijfers, maar als we ze halen, maken wij de macro economie weer gezond en brengen ons land terug op het pad naar vooruitgang. Het is een hoopvolle maar moeilijke weg. Toch moeten wij die afleggen.’
Recente olievondsten
‘In het CHP wordt geen rekening gehouden met de recente olievondsten. Het is verwachtbaar dat wij in enkele jaren hoge opbrengsten halen uit de olie. Die zullen de economie helpen, maar alleen in een goed gestructureerd en bestuurd land. Wij hebben de plicht om ons land weer op orde te krijgen, alleen dan zullen de olie-inkomsten iedereen ten goede komen.
Wij hebben een belangrijke les te leren, uit onze eigen geschiedenis, maar ook uit die van andere landen. Wij zijn rijk aan natuurlijke hulpbronnen. Ooit waren wij het tweede bauxietland ter wereld. Wat hebben wij ervan overgehouden?
Wij zijn het enige land in het Caribisch Gebied met goedkope hydro-energie. Maar onze stroom- en energiesector is een grote bestuurlijke zorg. Een van onze buurlanden heeft de grootste olievoorraden ter wereld, maar het land is een van de armste geworden op ons halfrond.
Wij beschikken over de grootste reserves aan zoetwater per hoofd, maar delen van onze bevolking hebben geen goed drinkwater. Wij zijn het groenste land ter wereld en zijn het in sneltreinvaart aan het ontbossen en vervuilen met kwik. Is de welvaart van een land dus afhankelijk van natuurlijke hulpbronnen?’
‘Wij gaan uit deze crisis komen’
‘Ik ben ervan overtuigd dat wij uit deze crisis gaan komen. Ons volk weet wat het betekent om offers te brengen. Wij weten dat van de koloniale tijd van voorouders en ouders, wij weten dat uit de tijd van de onafhankelijkheid toen het volk verdeeld werd en een derde deel van de bevolking vluchtte. En we kennen het uit de militaire dictatuur, toen het recht opzij geschoven werd, eigen broeders vermoord werden, en er schaarste aan alles ontstond.
Maar, wij hebben goede eigenschappen: wij zijn een multi-etnische en multiculturele bevolking die het goed met elkaar kan vinden en vreedzaam samenleeft. En ondanks alle culturele, etnische, geografische en politieke verschillen, blijkt telkens weer, dat wij dezelfde doelen hebben: een vreedzaam land, met vrijheid van godsdienst en cultuur, met onderwijs en welvaart voor onze kinderen, en in solidariteit met de medemens. Wij zijn het dwars door religies erover eens dat gezinnen belangrijk zijn, de hoeksteen van de samenleving, en dat sterke instituties een land vooruit helpen.
Maar wij geven onszelf als volk te weinig credit voor deze belangrijke eenheid in gedachten.’
‘Mijn wens is dat wij op basis van de hoofdlijnen van dit Crisis en Herstelplan met de sociale partners een sociaal akkoord kunnen sluiten, en het ook samen uitvoeren. De eerste voorstellen daartoe worden goed ontvangen. Het zal het succes van het Crisis en Herstelplan alleen maar vergroten. En daar zal iedereen bij gebaat zijn.’
PK
