Het WWF Guianas (World Wildlife Fund, actief in Suriname sinds 1999) is bezorgd over de toenemende ontbossing in Suriname, het onverantwoord gebruik van kwik dat de grond, de lucht, de rivieren en de vissen verontreinigt en ook een ernstig gevaar voor de volksgezondheid vormt, het steeds dieper in de bossen doordringen van stropers, en over de verslechterende situatie rond de bedreigde zeeschildpadden. Dagblad Suriname vroeg Dylan de Gruijl, Communications manager WWF Guianas, in te gaan op de actuele situatie rond het milieu, de biodiversiteit in Suriname, bijvoorbeeld de situatie vlakbij en in het Centraal Suriname Natuurreservaat. Dit is het eerste deel van twee artikelen waarin het WWF Guianas uitgebreid ingaat op diverse aspecten het milieu en unieke biodiversiteit van het land regarderend.
‘Zorgwekkende situatie bij en in het Centraal Suriname Natuurreservaat’
‘Over het Centraal Suriname Natuurreservaat waren afgelopen zomer nog zorgwekkende berichten over wegen vlakbij en soms in het reservaat voor houttransporten. Die fungeren vervolgens ook vaak als toegangswegen voor andere illegale activiteiten, zoals goudwinning en stroperij van beschermde diersoorten. Handhaving is dus heel belangrijk om beschermde gebieden ook echt beschermd te houden. En daar ligt voor de overheid in Suriname nog een hele uitdaging’, aldus De Gruijl.
Ook de situatie in het Brownsberg Natuurpark is volgens de woordvoerder van het WWF Guianas zorgwekkend, met name vanwege ‘de oprukkende goudwinning’. Stinasu, beheerder van het park (Stichting Natuurbehoud Suriname), heeft het park zelfs gesloten, mede vanwege het gebruik van het zeer giftige cyanide door goudzoekers. ‘Momenteel helpt WWF-Guianas de toeristische sector door tourgidsen financieel te ondersteunen met het opknappen van de toeristische locaties Brownsberg, Raleighvallen (repareren faciliteiten, wegen, et cetera) en schoonmaak van Braamspunt, een bekende legstrandlocatie van de zeeschildpadden. Hiermee geven we het ecotoerisme een stimulans, zodat als het toerisme weer op gang komt, alles in orde is om toeristen op een verantwoorde wijze van de natuur te laten genieten.’
Stroperij en illegale handel in dieren
Stroperij en illegale handel in (beschermde) dieren vormen een serieuze bedreiging voor unieke soorten in Suriname. Denk aan de jaguar, zeeschildpadden – waarvan nog steeds de eieren worden gestroopt voor consumptie -, reptielen en tal van vogelsoorten. De Gruijl: ‘Veel diersoorten zijn al bedreigd en hun populaties gaan nog steeds achteruit. Harde gegevens zijn niet altijd eenvoudig te achterhalen, omdat dat jaren van wetenschappelijk onderzoek vergt. De illegale handel wordt aangewakkerd door de toenemende aanleg van nieuwe wegen, bijvoorbeeld voor houttransport en de constante vraag uit binnen- en buitenland, met name uit Azië.’
‘Netwerk uit Azië betrokken bij handel in jaguars vanuit binnenland naar Paramaribo’
Over de bedreigde jaguar (zie foto van Aline Santana da Hora / WWF-Brazil) zegt De Gruijl dat er veel signalen zijn dat de jaguar in toenemende mate onder druk staat door stroperij. ‘Vooral onder groepen Chinezen in Suriname is de vraag naar huid en tanden van de jaguar groot, vanwege de volgens hen geneeskrachtige werking, waar overigens geen enkel bewijs voor is. In Suriname zijn er aanwijzingen gevonden dat men al in 2003 jaguarorganen verkocht voor voornamelijk de Chinese markt. Uit onderzoek blijkt dat een netwerk uit Azië betrokken is bij het verhandelen van jaguars vanuit het binnenland naar Paramaribo, waar dit verwerkt wordt. Social media worden ook gebruikt voor het adverteren van producten.’
WWF Guianas werkt aan onderzoek naar situatie jaguar
‘Het WWF Guianas heeft plannen om een onderzoek en een inventarisatie te doen naar de jaguar en andere katachtigen om een beeld te krijgen hoeveel er ongeveer zijn in Suriname en wat de bedreigingen zijn. We starten in februari met een project om jaguars te monitoren, in samenwerking met de Anton de Kom Universiteit van Suriname en Amazon Conservation Team. Dit gebeurt naar verwachting in zes gebieden aan de kust, in de savanne en zuid Suriname. Gaan we doen samen met de lokale bevolking die onder andere cameravallen gaat installeren en onderhouden. Er wordt hiervoor ook een nationale jaguar werkgroep opgericht. Natuurbeschermingsorganisatie Conservation International Suriname (CIS) houdt regelmatig awareness campagnes voor de Chinese gemeenschap, die de jaguar voor haar traditionele medicijnen gebruikt en ook voor Surinamers en Brazilianen, die onderdeel zijn van de supply chain. Deze organisatie houdt al 2 jaar een wildlife database bij.’
Het WWF Guianas stelt dat de Jachtwet van 1954 de jacht moet reguleren. ‘Deze wet is echter sterk verouderd, waardoor handhaving niet goed mogelijk is. Een herziening van de Jachtwet is dringend nodig. Ook is er meer capaciteit nodig voor jachtopzieners bij de afdeling Natuurbeheer bij de dienst ’s Lands Bosbeheer. Momenteel zijn er 53 jachtopzieners om 2,1 miljoen hectare aan beschermd gebied te ‘bewaken’. Dit illustreert een groot tekort aan kader en aan uitvoeringscapaciteit. Ook is er een tekort aan financiën voor het betalen van overuren en een gebrek aan materiaal.’
‘Situatie van de Aitkanti is zorgwekkend’
De huidige status betreffende de populatie van de zeeschildpadden ziet er volgens het WWF niet goed uit. ‘Stroperij van eieren voor consumptie blijft een probleem. Door de covid-19-situatie is de handhaving en monitoring te Galibi weg komen te vallen, waardoor er dus geen toezicht was op stroperij. Alleen op Braamspunt is er in 2020 nog tot 31 juli gemonitord en zijn er data verzameld. Met name de situatie van de Aitkanti’s of lederschildpadden is zorgwekkend. Het aantal nesten op de Surinaamse legstranden, met name te Braamspunt en Galibi, is sinds 2010 met maar liefst 90% afgenomen. Dit is een goede graadmeter voor het aantal lederschildpadden, oftewel de grootte van de populatie. De exacte oorzaken van de achteruitgang zijn niet helemaal duidelijk, maar het vermoeden is dat ongewenste bijvangst in de visserij hierbij een belangrijk rol speelt. Zeeschildpadden raken verstrikt in niet-duurzame netten en verdrinken. Een oplossing is het veilig verlossen van schildpadden uit de netten en ze terugzetten in zee of nog beter: visnetten met een speciale opening waar de dieren uit kunnen ontsnappen.’
WWF-Guianas heeft voor vissers een gids uitgebracht, waarin ze bedreigde soorten kunnen herkennen en waarin staat hoe ze die kunnen terugzetten. Ook werkt het WWF aan het introduceren van duurzame visnetten, aldus De Gruijl.
‘Daarnaast ziet het WWF goede kansen om duurzaam toerisme te gebruiken voor zeeschildpaddenbescherming. Een voorstel waar het WWF Guianas aan werkt, is het toerisme naar Braamspunt te reguleren en het inkomen te gebruiken voor natuurbehoud door de lokale gemeenschappen erbij te betrekken.’
Fotocredit: Aline Santana da Hora (WWF Brazil)
