Onduidelijkheid over in welke mate cyanide wordt gebruikt
Dat er goudzoekers in Suriname zijn die naast kwik, ook cyanide gebruiken bij de winning van goud, is niet iets van vandaag. Al in 2018 doken er berichten op over cyanidegebruik, vooral door een aantal Chinezen onder de goudzoekers.
Maar tot de dag van vandaag is niet duidelijk in welke hoeveelheden de stof wordt gebruikt. Op vragen van Dagblad Suriname over het gebruik van cyanide in kleinschalige goudwinning aan de Stichting Natuurbehoud Suriname (Stinasu), het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname (Nimos) en aan minister David Abiamofo van Natuurlijke Hulpbronnen reageert niemand. Niemand lijkt ook maar iets te weten over de mate waarin cyanide wordt gebruikt. Ook is verre van duidelijk of bevoegde autoriteiten (gaan) optreden tegen goudzoekers, die cyanide gebruiken en of de herkomst van de stof gaan achterhalen.
Cyanide is een snelwerkende, potentieel dodelijke chemische stof. De stof combineert gemakkelijk met vele metalen, waardoor het gebruikt kan worden om metalen, zoals goud, van erts te scheiden. Cyanide is zeer giftig en kan leiden tot aanzienlijke milieueffecten en risico’s voor de volksgezondheid als het in het milieu terechtkomt. Als goud direct uit erts wordt gewonnen, zijn chemicaliën nodig. De gouddeeltjes zijn klein en zitten in het gesteente. Het is vrij ingewikkeld om dat te scheiden. Goudzoekers graven daarom diepe gaten en malen het gesteente fijn. Dat wordt vermengd met een zeer giftige cyanide-oplossing, waarin het goud oplost. Dat mengsel wordt gescheiden van steengruis en het opgeloste edelmetaal kan er met behulp van een chemisch proces worden uitgehaald. Er blijft na de verwerking altijd cyanide-oplossing over. Die is wel minder giftig te maken, maar wordt nooit helemaal onschadelijk. Bij grootschalige goudwinning wordt de oplossing opgeslagen in afvalwaterbassins. Daarvoor zijn allerlei maatregelen nodig om te voorkomen dat het gif kan weglekken.
Onlangs verschenen er verontrustende berichten, dat cyanide wordt gebruikt bij goudwinning in het Brownsberg Natuurpark, dat al deels is vernietigd door kleinschalige (illegale) goudzoekers. Er zou ‘hard bewijs’ zijn voor de aanwezigheid van cyanide in het goudwinningsproces in het natuurgebied. Directeur Kenneth Cyrus van Stinasu, de beheerder van het natuurpark, liet weten officieel niets te weten van het gebruik van cyanide door goudzoekers te Brownsberg. Het Nimos reageerde terughoudend en stelde eerst zelf onderzoek te willen uitvoeren.
In maart 2019 berichtten vier studenten al in een uitgebreid artikel over het gebruik van cyanide door goudzoekers te Tapoeipa in het district Brokopondo. Toenmalig VHP-Assembleelid Riad Nurmohamed vroeg in de Assemblee in september 2018 om een onderzoek naar het gebruik van cyanide te Tapoeripa. Of dat onderzoek ooit is uitgevoerd is onbekend.
Goudzoekers die te Tapoeripa werken, halen zelf Chinezen om goud te winnen. De Chinezen zouden te Tapoeripa met cyanide werken. Er zou diverse keren sprake zijn geweest van cyanide lekkages, met alle gevolgen van dien voor het milieu en gezondheid van mens en dier, maar berichtgeving daarover is er niet.
De stof wordt in een O vorm opgehoopt rondom een bassin en natgemaakt en gewassen. De gewassen stof vloeit in een barrel waarin het goud blijft zitten. Het zijn Chinezen die met zo’n systeem zouden zijn gekomen. Waar zij werken sterft de vegetatie, maar daar waar lokale goudzoekers werken niet.
Volgens Geoportaal, een uitgave van de Geologische Mijnbouwkundige Dienst Suriname, zijn er drie exploitatierechten (GMD no. 411/11, 491/11 en 492/11) uitgegeven aan Boss Enterprises N.V. op 19 april 2012. Chinezen zouden er werken op dezelfde manier als te Tapuripa-poel. Ze hadden hetzelfde soort kamp, zo schreven Luciano Doest, Usha Main, Judith Obino en Romeo Leetz in maart vorig jaar.
Er zijn internationaal tientallen gevallen bekend van ongelukken met cyanide bij goudwinning door grote goudwinningsbedrijven. Ook zijn er een paar kleine incidenten geweest in de Rosebel goudmijn van de Canadese goudmijnmultinational Iamgold. Ongelukken met cyanide in de kleinschalige goudwinning zijn echter wereldwijd, voor zover bekend, niet bekend.
