“Anders verhoging van de schuldenberg en extreme verarming van de burgers”
De econoom Anand Biharie wijst op de missie van de VHP ‘Red Suriname’, waarbij via een ‘dream team’ dit voornemen gerealiseerd moet worden. Tot nu toe zegt Biharie uit de begrotingsparktijken het tegendeel te zien: de econoom noemt nepotisme en discutabele benoemingen van personen als reden.
“De VES stelt, zeer terecht, dat de begrotingspraktijken in samenhang met het Stabilisatie- en Herstelplan in feitelijke zin de missie en strategie niet realiseren.” Volgens Biharie wordt er in onvoldoende mate erop gewezen dat het Stabilisatie- en Herstelplan de missie en strategie niet realiseert. “De Surinaamse economische realiteit laat zich niet conform het Macro-abc-SU-model verklaren.” Verder noemt de econoom een onvolledige beschrijving van de format van de begroting en de onrealistische presentatie van de staatsinkomsten en staatsuitgaven van een collega-econoom. Biharie noemt het teleurstellend dat ‘blunders’ van de gepresenteerde data niet blootgelegd worden. Als voorbeeld noemt hij de vermelding van ‘Royalty’s uit de winning van goud en olie’ ter inlossing van schulden. “Dit is verpand aan de Centrale Bank van Suriname en vormen daardoor formeelrechtelijk geen staatsinkomsten meer en kunnen dus niet als staatsinkomsten worden verantwoord”, benadrukt Biharie.
Eisen begroting
De eisen waaraan een begroting moet voldoen, zijn onder meer realisme, realisatiemissie en realisatiestrategie. De laatste twee moeten leiden tot tactische beleidsplannen. Verder moeten de cijfers onderling consistent zijn, in ieder geval niet opzichtig een ‘krom’ verband aantonen. Biharie geeft ook aan dat het cijfermateriaal moet voldoen aan bepaalde normen: het toegestane begrotingstekort omdat deze extreem is overschreden. Ook geeft hij aan dat het leningenplafond (60%) niet meer bestaat, hoewel voorgenomen bij voorstel tot aanpassing van de Wet op de Staatsschuld (95 %).
Bankwet aangepast: maximale voorschotleningen 10% van de geraamde staatsinkomsten
Biharie trekt als conclusie dat “de begrotingspraktijken van de regering Bouterse, mede onder het kopje een ‘sociaal contract’ tussen de regering en de burgers van Suriname onrealistisch en misleidend waren, met als eindresultaat het faillissement van de regering van Suriname”. In dit verband wijst hij op de achterlating van een onhoudbare schuldenberg. “De begrotingspraktijken van de regering Santokhi blijken geen einde te brengen aan het verkondigde voornemen om wanbeleid te beëindigen.”
Stabilisatie- en Herstelplan
Biharie herinnert aan het beloofde wederopbouwprogramma, dat uiteindelijk tot een Stabilisatie- en Herstelplan heeft geleid. Dit heeft de econoom nog niet waargenomen. “Het bevat vele beweringen zonder enige grondslag. We missen een Rekenkamerverslag, zoals de grondwet heeft voorzien, mede ten behoeve van de oordeelsvorming dat er sprake is van een ‘realistische’ begroting. We missen vele jaarrapporten: CBvS, Melkcentrale, Grassalco, SLM, Sail, FAI, EBS. Waarom missen wij deze rapporten?” Transparantie is juist nu nodig, merkt de econoom op, omdat anders dit zal leiden tot verhoging van de schuldenberg en extreme verarming van de burgers van Suriname.
RB
