Mensen kunnen leuk en op een sociale manier met elkaar omgaan en dat doet een samenleving goed. Vooral op de werkplek is het belangrijk dat er een goede werksfeer heerst. Er moet worden overlegd en naar elkaar geluisterd om eerlijke en goede beslissingen te kunnen nemen. Er moet openheid en vertrouwen zijn. Maar soms hebben enkele mensen in de groep hun eigen agenda. Ze streven dan een ander doel na dan de groep. Bijvoorbeeld, de groep kan als doel hebben om Suriname uit dat diepe dal te halen. Echter, uit dezelfde groep kan iemand een heel ander doel nastreven namelijk eigen belang, zichzelf en familie naar een hoger niveau tillen. Dan proberen ze tijdens onderhandelingen hun zin te krijgen, niet door middel van eerlijk en open dialoog maar door middel van chantage. Zo iemand houdt dan, bij wijze van spreken, de ander het mes op de keel. Dat betekent dat je de ander dwingt om te doen wat jij wilt, door hem te bedreigen of bang te maken. Vooral in de politiek wordt er vaak chantage toegepast. Ik kan me nog herinneren dat Somohardjo tijdens de regering Bouterse uit de coalitie is gegooid met de woorden: “We zijn de chantage van deze chanterende kwelgeest meer dan zat”. Weer een ander beweerde dat Somo en Brunswijk met opzet bij de coalitieregering waren betrokken om hen te kunnen chanteren. De NDP chanteerde alle coalitiepartners om de president koste wat het kost te accepteren, om voor de Amnestiewet te stemmen en om foute begrotingen goed te keuren. Wie niet meeging met de flow, werd tot volksvijand verklaard en buitenspel gezet.
De regering Bouterse is door deze chantagepolitiek in zwaar weer komen te verkeren met een ‘ één-mans’ meerderheid in het parlement, De Nationale Assemblee. Er valt nu niets meer te chanteren door de ex-president, die iedereen en alles tegen elkaar uitspeelde. Chantagepolitiek is er altijd geweest en zal er altijd zijn. Wereldwijd worden regeringsleiders politiek, militair of economisch onder druk gezet. Meestal gebeurt dit achter gesloten deuren. Meerdere VS-ambassadeurs bij de VN hebben andere landen gedreigd met economische sancties als ze in de VN-Veiligheidsraad niet stemden, zoals de VS wilden. Het ging dan vaak over landen in een economisch zwakkere situatie. Ook in Suriname krijgt chantage binnen de regeercoalitie steeds meer kans om zich te laten gelden. Toen na de verkiezingen de vier politieke partijen gingen samenwerken, hield ik mijn hart vast, daar chantagepolitiek op de loer lag. Deze combinatie lag heel gevoelig daar ze elkaar nodig hadden om te kunnen regeren. Met een beetje goede wil zouden deze vier politieke partijen in harmonie en vertrouwen kunnen samenwerken. Echter, de kans was ook groot dat een of twee van de partijen uit kon zijn op eigen belang en dus zou proberen om de hele groep naar zijn hand te zetten met steeds de stok achter de deur ‘als ik mijn zin niet krijg, stap ik eruit’. Veel keus bij het vormen van een combinatie hadden ze niet daar men kost wat kost van de NDP af wilde. De NDP mocht van het volk absoluut geen politieke macht meer krijgen. Daarom was deze combinatie van vier de enige regeermogelijkheid. Het is alleen maar te hopen dat deze samenwerking zal geschieden op basis van eerlijkheid en vertrouwen, want als er sprake is van chantagepolitiek, zal slechts het individu daar voordeel van hebben. Dan zal er niet gehandeld worden in het belang van het land. Het risico dat hier door de vier partijen werd genomen, is enorm. We kunnen alleen maar hopen dat niet een van de vier het in zijn hoofd zal halen om chantagepolitiek te voeren. Chantage kan geschieden op allerlei manieren en in verschillende situaties. Er kan bijvoorbeeld gezegd worden ‘als ik die ministerpost niet krijg of als mijn broer niet in die bestuurscommissies wordt geplaatst, stap ik eruit’. Chantagepolitiek kan er ook toe leiden dat er onbekwame mensen uit een politieke partij op posten worden geplaatst waar ze de kundigheid niet voor in huis hebben en dus niet goed zullen functioneren. Bij de benoeming wordt er dus niet gedacht aan ’t belang van het land, maar alleen dat de post per se moet gaan naar een partijgenoot. Zo’n werkwijze zal het land beslist geen goed doen. De chanteur geeft met zijn chantagepolitiek het sein af, ‘ik zit hier voor mijn eigen belang en niet voor het belang van land en volk. Nog erger is het voor degene die wordt gechanteerd. Zo iemand komt voor het dilemma te staan, weigeren toe te geven aan chantage met het gevolg dat de regering misschien uiteen valt. In dit geval behoudt hij wel zijn zelfrespect. Hij kan ook toegeven aan die chantage en tijdens de hele regeerperiode gedwongen worden om zich achter beslissingen te scharen waar hij niet achter staat en die fataal zijn voor het land, maar vooral met verlies van het zelfrespect. Het lijkt mij een heel zwaar dilemma, vooral omdat niet alleen de ontwikkeling van het land in het gedrang komt, maar ook omdat zo’n leider het respect van het volk verliest. Vergeet nooit dat iemand je alleen je zelfrespect kan afpakken, als je het hem geeft. Het volk weet niet wat er zich achter de schermen afspeelt en levert luid op kritiek over bepaalde handelingen: “Hoe kan hij dit tolereren of toestaan? Hij stelt mij teleur. Had ik niet van hem verwacht.” Een ding is beslist waar en dat is wie eenmaal aan chantage heeft toegegeven, zal het moeten blijven doen. Je komt er nooit meer van af. Je staat op de duur vele handelingen toe waar je totaal niet achterstaat en dan sta je tenslotte te boek als onbetrouwbaar en corrupt. Voor de chanteur geldt hier ook een waarschuwing, namelijk dat hij tijdens de hele regeerperiode zijn gang kan gaan, maar er wel op moet rekenen dat het volk later met hem zal afrekenen. Het volk is niet blind en niet dom. Vele regeringen zijn beland in dit tijdperk waarin de rede heeft plaatsgemaakt voor emotionele chantage. Het is het belangrijkste wapen geworden in een samenwerking waar de integriteit ontbreekt. Vaak is de wortel van dit kwaad, omdat bepaalde mensen in de politiek nog steeds de eigen belangen willen beschermen en niet kijken naar het grote plaatje namelijk de opbouw van het land. Een politiek gepaste oplossing om niet te worden blootgesteld aan chantage, is liever te kiezen voor een minderheidsregering dan te worden blootgesteld aan chantage. Deze minderheidsregering zal dan elk wetsvoorstel, budget en beleidsprogramma moeten voorleggen aan een kritische nationale vergadering en dat wordt een zware klus. Daarom hoop ik uit de grond van mijn hart dat geen van de vier partijen het in zijn hoofd zal halen om te regeren op basis van chantagepolitiek, maar op basis van integriteit en liefde voor het land.
“ Politics without principles and Commerce without morality are social sins”. (Mahatma Gandhi)
Josta Vaseur
