‘Wie wil kan zo het terrein oplopen’
Buurtbewoners in de omgeving van de loods te Flora in Paramaribo, waarin
zo’n 2.500 kilo ammoniumnitraat van de Amerikaanse goudmijnmultinational Newmont,
eigenaar van de Merian-goudmijn, ligt opgeslagen, beraden zich op verdere
stappen om gedaan te krijgen dat de gevaarlijke stof wordt verplaatst naar een
locatie ver buiten het bewoond gebied. De stof wordt gebruikt als explosief bij
de goudwinning, maar ook als kunstmest. In pure vorm is de stof niet licht
ontvlambaar. Het is explosief wanneer het vermengd raakt met
koolstofverbindingen, zoals brandstof
Woordvoerder Frans Eersteling van de bewoners zegt tegenover Dagblad Suriname verre van tevreden te zijn over de gang van zaken. Hij had op 8 augustus een brief gestuurd namens de bewoners naar het Directoraat Nationale Veiligheid, het Nationaal Coördinatiecentrum voor Rampenbeheersing, minister Kenneth Amoksi van Justitie & Politie en minister van Volksgezondheid Amar Ramadhin. De buurtbewoners eisen in de brief verwijdering van gevaarlijke stoffen uit hun woonwijk. ‘Zij hebben met grote verbazing en ongeloof gereageerd op het nieuws, dat deze zeer gevaarlijke, mogelijke uiterst explosieve stof is opgeslagen in een loods midden in hun woonwijk. De woonwijk ligt achter de Mr. J. Lachmonstraat en behalve woningen zijn er veel sportvelden, zoals het Franklin Essed Stadion, Robinhood en Voorwaarts. Ook staat er een aantal bedrijven, waaronder het hoofdkantoor van Staatsolie, in deze wijk’, aldus de bewoners in de brief. Hun bezorgdheid vloeit mede voort uit de ontploffing op dinsdag 4 augustus van 2.700 ton ammoniumnitraat in de haven van de Libanese hoofdstad Beiroet. Bij die explosie kwamen 180 mensen om het leven en meer dan 6000 mensen raakten gewond. Er zijn nog steeds 30 vermisten. De knal van de explosie was tot 240 kilometer verder te horen. De omwonenden te Flora eisen ook militaire c.q. zeer deskundige bewaking van het complex en schoonmaak van de omgeving, gezien de mogelijkheid van grasbranden bij de naderende grote droge tijd. Eersteling zegt dat nog niemand op de brief heeft gereageerd.
Inmiddels heeft de Arbeidsinspectie een onderzoek verricht in de 2
opslagruimtes van het ammoniumnitraat. De Arbeidsinspectie beweert dat er geen
direct gevaar voor een mogelijke explosie is en dat de veiligheid, gezondheid
en het welzijn van de werknemers niet in het geding zijn. Het ammoniumnitraat
zou voldoen aan nationale en internationale bepalingen en de opslagplaatsen
hebben volgens de Arbeidsinspectie voldoende ventilatie en de stof is verpakt
in grote zakken, zoals internationaal gebruikelijk is. Daarenboven zijn er
brandblussers aanwezig, die een eventueel beginnende brand in de kiem zouden
kunnen smoren. De werknemers zijn getraind in het werken met ammoniumnitraat en
beschikken zij over nodige beschermingsmiddelen. De vraag rijst welke nationale
standaarden en welke internationale regels door de Arbeidsinspectie zijn
gebruikt om de plek te inspecteren. Ook zegt de dienst dat er geen direct
gevaar is, maar betekent het dat er wel indirect gevaar is. Gaan de
brandblussers automatisch aan bij een brand. Bovendien is door de dienst niet
vermeld dat het opgeslagen spul bedoeld is voor de mining als explosief. Men
zegt alleen dat het als kunstmest kan dienen. De vraag dient echter gesteld te
worden in hoeverre binnen de Arbeidsinspectie mensen werkzaam zijn met kennis
van zaken over ammoniumnitraat.
‘Ja hoor, de opslag is goed beveiligd’, zegt Eersteling ironisch. ‘Bij een beginnende brand gaan arbeiders echt niet naar binnen rennen om met een brandblusapparaat het vuur te blussen, wetende wat kan gebeuren. Een explosie die grote delen van Suriname zal doen schudden, niet alleen de stad, niet alleen Paramaribo. Overigens, het terrein is ook nog eens slecht beveiligd. Wie wil kan zo het terrein oplopen. Er zijn openingen in de omheining en een slot is zo open te breken.’ Hij toont foto’s die een ander moeten aantonen.
Onlangs berichtte het Nederlandse NOS Journaal dat ammoniumnitraat ook in Nederland wordt geproduceerd. Vermengd met kalk wordt de stof gestabiliseerd en in korrelvorm gebruikt als kunstmest. Maar, ook kunstmest kan ontploffen. ‘Alleen is dan een brand niet voldoende voor een schokgolf, maar heb je ook benzine of andere brandbare stoffen nodig als extra component’, aldus een woordvoerder van onderzoeksinstituut TNO tegenover het NOS Journaal.
Ingenieur Anwar Alibux, chemisch technoloog, schetste op 12 augustus in een
ingezonden stuk op een ander medium, een somber doch realistisch beeld van de gevolgen
van een ammoniumnitraatexplosie te Flora. ‘Op basis van bekende data en wat
aannames (2,500 ton ammoniumnitraat, ongepantserde loods, geen vectorconstructies)
kan men berekenen/schatten wat het bereik van een explosie gaat zijn van de
Haukes/Newmont voorraad bij een ongeluk. De killzone is tot 200 meter. Hier
overleeft niets. Beton zelf wordt verpoederd. De heavy damage zone is
tot 1.5 km. Tot hier kunnen gebouwen instorten door de schok en trilling van de
explosie en veel scheuren in beton. Gehoorschade, oog/netvliesschade, inwendige
bloeding en hersenschuddingen zullen in dit gebied veel voorkomen. De shockwave
zone gaat 12-14 km zijn. Hier heb je veel gebroken ramen en ruiten en nog kans
op gescheurd beton.’
De bewoners van Flora, aangevuld met bezorgde bewoners buiten de buurt en zelfs buiten Paramaribo, gaan het niet zo laten en beraden zich deze dagen op nieuwe stappen en daarbij staan vele opties open, zoals een gang naar de rechter en internationale aandacht vragen voor de situatie te Flora. De Arbeidsinspectie was vooralsnog niet bereikbaar voor een reactie.
