Slechts een papieren omhulsel?
Decennialang hebben politieke toppers gezwegen over het bekende Leonsberg Akkoord. Heel wat zaken, die moeilijk te verkroppen waren voor de bevolking, zoals alle amnestiewetten, het in stand houden van militaire toppers in topfuncties en het steeds tegemoetkomen van Bouterse, waarbij Bouterse jarenlang nog bewaking thuis had, werden steeds verwezen naar zaken die in het Leonsberg Akkoord waren afgesproken tussen partijen. Voor het niet onderzoeken en vervolgen van de Decembermoorden en andere (politieke) moorden werd ook naar dit akkoord verwezen. Het volk bleef geloven dat door de vier ondertekenaars Bouterse, Lachmon, Arron en Soemita harde afspraken waren gemaakt en dat door Lachmon, Arron en Soemita concessies waren gedaan aan Bouterse voor de terugkeer naar de democratie.
Het werd maar niet begrepen waarom dit document niet gewoon met de bevolking gedeeld kon worden. Nu dit akkoord eindelijk naar buiten is gebracht, blijken geen van de bovengenoemde omstandigheden hierin te zijn overeengekomen. Letterlijk staat in het Leonsberg Akkoord dat: “Bouterse en de voorzitters van de politieke partijen de gezamenlijke verantwoordelijkheid onderkennen om in alle rust en oprechtheid te werken aan de stabiliteit en nationale eenheid als basis voor de realisering van de waarachtige democratie.
Alle gesprekspartners waren het over eens dat er sprake is van een verstoring in de relatie tussen de politieke partijen, het Nationaal Leger en binnen het Topberaad. De partners bevestigen dat er naar wegen moeten worden gezocht om in het nationaal belang de verstoorde relatie op te heffen.
De voorzitters van de politieke partijen hebben met grote waardering kennisgenomen van de herhaalde garantie van de Bevelhebber van het Nationaal Leger, dat het Nationaal Leger de uitslag van de verkiezingen zal respecteren.
De gesprekspartners onderkennen dat vanaf de dag dat de bevelhebber van het Nationaal Leger het initiatief nam tot een nationaal dialoog, een zeer vruchtbare en geloofwaardige verhouding heeft bestaan. Dit heeft geresulteerd in het politieke akkoord van 23 november 1985, de volledige participatie van de politieke partijen in het Topberaad en in de regering, overeenstemming over de conceptgrondwet, het besluit om op 30 september het referendum te houden en algemene, vrije en geheime verkiezingen op 25 november 1987”.
De vraag is als dit alles is wat in het akkoord staat, waarom er tientallen jaren zo geheimzinnig over werd gedaan. Twee van de ondertekenaars hebben het geheim zelfs meegenomen naar hun graf en de andere twee hebben nimmer openheid van zaken gegeven.
Gentleman agreement
Het is duidelijk dat hier niet alleen gekeken moet worden naar wat op papier staat, maar wat tussen partijen als een ‘herenakkoord’ werd afgesproken. Over dit mondelinge gentleman agreement gaan wij nog lang door moeten raden en gokken. Feit is dat er mondeling veel meer is afgesproken en toegezegd en dat dit de reden was waarom het Leonsberg Akkoord al deze jaren buiten de publiciteit werd gehouden. En dan wordt het weer begrijpelijk waarom er geen handelingen werden gepleegd door deze politici ten nadele van Bouterse en waarom niemand durfde om de toorn van Bouterse over zich te krijgen. Was dat de eigenlijke prijs voor terugkeer van de democratie?
